Między Bogiem a Naturą. Słowo i muzyka w świecie Leśmiana

Monika Cieślik

doi:10.18778/1505-9057.52.04

Autor

Monika Cieślik Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Humanistyczny, kierunek filologia polska, ul. Jagiellońska 11, 85-067 Bydgoszcz https://orcid.org/0000-0002-5574-5160

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.52.04

Słowa kluczowe:

Leśmian, słowo, muzyka, muzyczność, rytm, pieśń, istnienie, pogranicze, Natura, Bóg

Abstrakt

Niniejsza praca pokazuje, w jaki sposób w świecie Leśmiana powstają wielokierunkowe relacje zawiązujące się między biegunami słowa i muzyki. Pośrednikiem jest w nich człowiek, a szczególnie poeta-śpiewak obdarzony wyjątkową wrażliwością na głos istnienia, który ujmuje muzykę w słowa i jednocześnie zostaje przez nią wprowadzany w uniesienie. Muzyka wnika w poetę, który powinien we własnym wnętrzu pozwolić jej się „wygwarzyć”, a następnie wyrazić ją poprzez słowo. Elementem, który wyzwala ograniczone słowo ze sztywnych ram znaczeń, jest rytm rozumiany jako samo życie. Związki zachodzące pomiędzy słowem a muzyką (i odpowiadającymi im – Bogiem i Naturą) obejmują także elementy świata, które zostają wcielone w słowo lub umuzycznione. Poprzez swój witalistyczny charakter muzyka sprzyja usytuowaniu Leśmianowskiego świata „na pograniczu”, na krawędzi, nad przepaścią lub wpisaniu człowieka w Naturę. Sama muzyka bywa również umieszczona na granicy ze słowem, przejmując jego rolę lub wraz z nim przechodząc w niebyt.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Monika Cieślik - Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Humanistyczny, kierunek filologia polska, ul. Jagiellońska 11, 85-067 Bydgoszcz

Monika Cieślik, urodzona w 1989 roku w Nowej Soli. Absolwentka klasy perkusji w Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Ukończyła studia licencjackie na kierunku filologia polska na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Obecnie kontynuuje naukę na studiach magisterskich na kierunku polonistyka-komparatystyka na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Bibliografia

Leśmian Bolesław, Dzieła wszystkie. Poezje zebrane, oprac. Jacek Trznadel, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2010.
Google Scholar

Bachtin Michaił, Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, tłum. Anna i Andrzej Goreniowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975.
Google Scholar

Barański Jarosław, Śmierć i zmysły. Doznania, wyobrażenia, przemijanie, Astrum, Wrocław 2000.
Google Scholar

Белый Андрей, Символизм как миропонимание, [w:] Андрей Белый, Арабески, Мусагет, Mocква 1911, s. 225 .
Google Scholar

Błoński Jan, Bergson a program poetycki Leśmiana, [w:] Studia o Leśmianie, pod red. Michała Głowińskiego i Janusza Sławińskiego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1971, s. 62–91.
Google Scholar

Eliade Mircea, Historia wierzeń i idei religijnych, t. 1, Od epoki kamiennej do misteriów eleuzyńskich, tłum. Stanisław Tokarski, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2007.
Google Scholar

Księga Wyjścia, [w:] Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, tłum. Stanisław Łach (Wj), Pallottinum, Warszawa 1971, s. 70, 85.
Google Scholar

Gąsiorowska Małgorzata, Witalizm – panorama, [w:] Muzyka polska 1945–1995. Materiały sesji naukowej 6–10 grudnia 1995 w 20-lecie Zakładu Analizy i Interpretacji Muzyki, pod red. Krzysztofa Droby, Teresy Maleckiej, Krzysztofa Szwajgiera, Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1996, s. 53–66.
Google Scholar

Gieysztor Aleksander, Mitologia Słowian, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1982.
Google Scholar

Głowiński Michał, Dystychy balladowe Leśmiana, [w:] Z teorii i historii literatury: prace poświęcone V Międzynarodowemu Kongresowi Slawistów w Sofii, pod red. Kazimierza Budzyka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1963, s. 131–155.
Google Scholar

Graves Robert, Mity greckie, tłum. Henryk Krzeczkowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1967.
Google Scholar

Huizinga Johan, Jesień średniowiecza, tłum. Tadeusz Brzostowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1992.
Google Scholar

Kopaliński Władysław, Słownik mitów i tradycji kultury, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987.
Google Scholar

Kopaliński Władysław, Słownik symboli, Wiedza Powszechna, Warszawa 1991.
Google Scholar

Leśmian Bolesław, Dzieła wszystkie. Szkice literackie, zebrał i oprac. Jacek Trznadel, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2011.
Google Scholar

Majerczyk Dorota, Ślady folkloru muzycznego Rabki Zdroju i okolic, „Etnomuzykologia Polska”, 2016, nr 1, s. 71–78.
Google Scholar

Miodońska-Brookes Ewa, Kulawik Adam, Tatara Marian, Zarys poetyki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.
Google Scholar

Nietzsche Friedrich, Narodziny tragedii albo Grecy i pesymizm, tłum. Bogdan Baran, Aletheia, Warszawa 2009.
Google Scholar

Pacewicz Iza, Sonoryzm, [w:] Kompozytorzy polscy 1918–2000, pod red. Marka Podhajskiego, t. 1, Eseje, Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. S. Moniuszki, Gdańsk 2005, s. 269–275.
Google Scholar

Podraza-Kwiatkowska Maria, Leśmianowy „czyn”, „Ruch Literacki” 1964, z. 5–6, s. 259–272.
Google Scholar

Sobieska Anna, Twórczość Leśmiana w kręgu filozoficznej myśli symbolizmu rosyjskiego, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2005.
Google Scholar

Vovelle Michel, Śmierć w cywilizacji Zachodu. Od roku 1300 po współczesność, tłum.Tomasz Swoboda, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2004.
Google Scholar

Wiśniewska Lidia, Między Bogiem a Naturą. Komparatystyka jako filozofia kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2009.
Google Scholar