Skrawki, notatki, drobiazgi, relikwie. O poezji buchenwaldzkiej Zygmunta Lubicz-Zaleskiego

Magdalena Izabella Sacha

doi:10.18778/1505-9057.47.03

Autor

Magdalena Izabella Sacha Uniwersytet Gdański, Instytut Badań nad Kulturą, Katedra Kulturoznawstwa, ul. Wita Stwosza 55, 80-308 Gdańsk-Oliwa

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.47.03

Słowa kluczowe:

German concentration camp Buchenwald, poetry, cultural life during WWII, French–Polish cultural connection

Abstrakt

The subject of the study focuses on the poetry of the Polish-French literature historian Zygmunt Lubicz-Zaleski (1882–1967). The reason for my research was the Polish edition (2016) of his poetic cycle Relikwiarz buchenwaldzki (Reliquary of Buchenwald) which was created in the Nazi concentration camp Buchenwald (Germany) between 1943–1945 and until now was not widely known among the readers in Poland. Lubicz-Zaleski’s concentration camp poetry is presented within the context of looking at the nuances that the Polish and German prisoners’ of war collection of poetry shared about their ordeal while in Buchenwald. I also point out the domination of the German former communist prisoners in access to publishing within the German Democratic Republic after 1945 and because of this the lack of availability of French and Polish publications in East Germany. The main aim of the study was looking at Lubicz-Zaleski’s war poetry and its reception in a broader historical-political context.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Anthologie des poèmes de Buchenwald, red. André Verdet, Robert Laffont, Paris 1946.
Google Scholar

Archiwum Zygmunta Lubicz Zaleskiego w zbiorach Biblioteki Polskiej w Paryżu. Informator o zasobie, oprac. Urszula Klatka przy współpr. Grzegorza Fulary [i in.], pod red. Moniki Jaglarz i Urszuli Klatki, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2011.
Google Scholar

Bárta František, Pod Goethovým dubem a jine prosy, Světovy literarni klub, Praha 1946.
Google Scholar

Borwicz Michał Maksymilian, Literatura w obozie, Centralna Żydowska Komisja Historyczna przy C.K. Żydów Polskich, Kraków 1946.
Google Scholar

Borwicz Michał M., Między drutem kolczastym i gwiazdami, w: Pieśń ujdzie cało… Antologia wierszy o Żydach pod okupacją niemiecką, szkicem wstępnym poprzedził Michał M. Borwicz, Wydawnictwo Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, Warszawa 1947, s. 64–69.
Google Scholar

Brand Katharina, Die Lyrik aus Buchenwald. Eine Darstellung der künstlerischen Tätigkeiten der KZ Häftlinge und eine Untersuchung der im KZ geschaffenen Lyrik, Diplomarbeit imStudiengang Germanistik in der Fakultät Sprach- und Literaturwissenschaften der Otto-Friedrich-Universität Bamberg, Bamberg 2002.
Google Scholar

Buchenwald. Mahnung und Verpflichtung, red. Walter Bartel, Kongress, Berlin 1950.
Google Scholar

Czarnecki Wacław, Zonik Zygmunt, Walczący obóz Buchenwald, przedm. Franciszek Ryszka, Książka i Wiedza, Warszawa 1969.
Google Scholar

Fehr Johannes, O kończeniu – i o tym, czego nie można usunąć, w: Ludwik Fleck – tradycje, inspiracje, interpretacje, pod red. Bożeny Płonki-Syroki, Pawła Jarnickiego i Bogdana Balickiego, Wydawnictwo Fundacji Projekt Nauka, Wrocław 2015, s. 193–211.
Google Scholar

Der gefesselte Wald. Gedichte aus Buchenwald: Französisch-Deutsche Ausgabe, oprac. Wulf Kirsten, Anette Seemann, Wallstein, Göttingen 2013.
Google Scholar

Der „gesäuberte” Antifaschismus. Die SED und die roten Kapos von Buchenwald: Dokumente, red. Lutz Niethammer, Karin Hartewig, Akademie, Berlin 1994.
Google Scholar

Grabner Hasso, Fünfzehn Schritte gradaus. Gedichte, Aufbau, Berlin 1959.
Google Scholar

Jaiser Constanze, Poetische Zeugnisse. Gedichte aus dem Frauen-Konzentrationslager Ravensbrück 1939–1945, Metzler, Stuttgart 2000.
Google Scholar

Karay Felicja, Granaty i poematy. Obóz pracy Hasag-Leipzig, Tel-Aviv 1999.
Google Scholar

Kertész Imre, Das unsichtbare Weimar: Das Konzentrationslager Buchenwald. Eine Erinnerung, „Merian” 1994, nr 4, s. 100.
Google Scholar

Kirsten Wulf, Seemann Anette: Der gefesselte Wald. Einleitung [online], http://www.planetlyrik.de/wulf-kirsten-und-annette-seemann-hrsg-der-gefesselte-wald/2014/09/ [dostęp: 10.03.2017].
Google Scholar

Konzentrationslager Buchenwald 1937–1945. Begleitband zur ständigen historischen Ausstellung, red. Harry Stein, Wallstein, Göttingen 1999.
Google Scholar

Lubicz-Zaleski Zygmunt, Expérience psychologique et socaile des camps de concentration allemands. Communication faite á l’Académie des Sciences Morales et Politique; séance du 17.6.1946, Bibliothèque Polonaise, Paris 1946.
Google Scholar

Lubicz-Zaleski Zygmunt, Pamiętnik. Od Grotowic do Buchenwaldu (1939–1945), oprac. Małgorzata Willaume, Akademickie Centrum Graficzno-Marketingowe Lodart, Paryż–Łódź 1998.
Google Scholar

Lubicz-Zaleski Zygmunt, Relikwiarz buchenwaldzki, oprac. Jan Zieliński, Volumen, Société Historique et Littérairie Polonaise, Warszawa–Paryż 2016.
Google Scholar

Lubicz-Zaleski Zygmunt, Z relikwiarza poetyckiego, „Wiadomości” 1966, nr 44, s. 1.
Google Scholar

Markiewicz Zygmunt, Zygmunt Lubicz-Zaleski (29 grudnia 1882–15 grudnia 1967), „Pamiętnik Literacki” 1969, z. 1, s. 413–414.
Google Scholar

Morawiec Arkadiusz, Literatura w lagrze, lager w literaturze. Fakt – temat – metafora, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2009.
Google Scholar

Neumann-Thein Philipp, Parteidisziplin und Eigenwilligkeit. Das Internationale Komitee Buchenwald- Dora und Kommandos, Wallstein, Göttingen 2014.
Google Scholar

Nouveau L.-H., Un Autre monde. Seize mois à Buchenwald. Avec 38 dessins de l’auteur, Calmann-Lévy, Paris 1961.
Google Scholar

Polak Edmund, Dziennik buchenwaldzki, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1983.
Google Scholar

Polak Edmund, Morituri, Czytelnik, Warszawa 1968.
Google Scholar

Sacha Magdalena, Dąb Goethego czyli o ochronie pomników przyrody w III Rzeszy, w: Poszukiwanie sensów. Lekcja z czytania kultury, red. Piotr Kowalski, Zbigniew Libera, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006, s. 197–222.
Google Scholar

Sacha Magdalena, „Gdyście w obóz przybyć już raczyli…”. Obraz kultury lagrowej w świadectwach więźniów Buchenwaldu 1937–1945, Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Bydgoszcz–Gdańsk 2014.
Google Scholar

Sacha Magdalena, „Prawda i zmyślenie”. Mit i historia w pewnej opowieści z obozu koncentracyjnego, w: Ludwik Fleck – tradycje, inspiracje, interpretacje, pod red. Bożeny Płonki-Syroki, Pawła Jarnickiego i Bogdana Balickiego, Wydawnictwo Fundacji Projekt Nauka, Wrocław 2015, s. 213–234.
Google Scholar

Schneider Wolfgang, Kunst hinter Stacheldraht. Ein Beitrag zur Geschichte des antifaschistischen Widerstandskampfes, Nationale Mahn- u. Gedenkstätte Buchenwald, Weimar 1973.
Google Scholar

Schnog Karl, Jedem das Seine. Satirische Gedichte, rys. H. Sandberg, Ulenspiegel, Berlin 1947.
Google Scholar

Schnog Karl, „Unbekanntes KZ”. Erlebtes, Bourg, Luxemburg 1945.
Google Scholar

Słownik badaczy literatury polskiej, red. Jerzy Starnawski, t. 4, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2001.
Google Scholar

Słownik współczesnych pisarzy polskich, t. 3: R–Ż, oprac. zespół pod red. Ewy Korzeniewskiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1964, s. 570–574.
Google Scholar

Staar Sonja, Kunst, Widerstand und Lagerkultur. Eine Dokumentation, NMG Buchenwald, Weimar–Buchenwald 1987.
Google Scholar

Stimmen aus Buchenwald. Ein Lesebuch, oprac. Holm Kirsten, Wulf Kirsten, Wallstein, Göttingen 2002.
Google Scholar

Święch Jerzy, Literatura polska w latach II wojny światowej, wyd. 3, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
Google Scholar

Więzień Nr 4935 [Ludwik Fleck?], O dębie Goethego w obozie buchenwaldzkim, „Sztandar Ludu” 1945, nr z 14 XI, s. 5.
Google Scholar

Wójtowicz Kazimierz, Za drutami kacetów Auschwitz, Buchenwald, Bielsko-Biała 1998.
Google Scholar

Zieliński Jan, Posłowie, w: Lubicz-Zaleski Zygmunt, Relikwiarz buchenwaldzki, oprac. Jan Zieliński, Volumen, Société Historique et Littérairie Polonaise, Warszawa–Paryż 2016, s. 39–79.
Google Scholar