Ukraińcy na mapie kulturowej Łodzi w okresie międzywojennym (1920–1939)

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.68.08

Słowa kluczowe:

emigracja polityczna, prawosławny cmentarz na Dołach, Zenobiusz Poduszko, ukraiński teatr objazdowy, opera w Łodzi

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie najciekawszych postaci ukraińskich artystów i działaczy kulturalnych, którzy w okresie międzywojennym zamieszkiwali w Łodzi i swoją twórczością wpisali się na karty historii kultury polskiej. Ten aspekt życia kulturalnego Łodzi okresu międzywojennego nie był opisany. Do badania problemu wykorzystano następujące metody naukowe: opisowa, indukcyjna, historyczna, analiza prasy, badanie dokumentów, analiza i krytyka piśmiennictwa. W artykule ukazane zostały czynniki historyczne, które spowodowały pojawienie się licznej grupy narodowości ukraińskiej wśród mieszkańców miasta. Opisana została droga życiowa najbardziej znanego w Polsce ukraińskiego malarza Zenobiusza Poduszki. Przeanalizowano jego dorobek artystyczny i udział w życiu artystycznym Łodzi. Wskazano na specyfikę i aktywność twórczego stylu utalentowanego pejzażysty, jego powiązanie z licznymi grupami i jednostkami polskich malarzy w XX w. Przedstawiono także innych ukraińskich działaczy kulturalnych – artystów teatralnych, nauczycieli. Większość z nich to emigranci polityczni, którzy brali udział w walkach o niepodległość Ukrainy i z powodów politycznych musieli uciekać z ojczyzny, by ocalić życie przez represjami bolszewickimi. Ukazana została również twórczość znanego ukraińskiego artysty i muzykologa Myrosława Antonowycza, który w pewnym okresie swojego życia w latach 1930–1940 występował w teatrze opery w Łodzi, wykonywał arie w operach światowych mistrzów – G. Verdi, G. Donicetti, R. Wagnera i in.

 

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Svitlana Kravchenko - Uniwersytet Łódzki

Svitlana Kravchenko, doktor habilitowany, profesor, wykładowca dziennikarstwa i komunikacji społecznej. Od 1987 roku pracowała w Wołyńskim Narodowym Uniwersytecie imienia Łesi Ukrainki. Autorka ponad 130 prac naukowych, opublikowanych w Ukrainie, Polsce i in. W 2019 roku została Laureatką Nagrody imienia Iwana Wyhowskiego. Od roku 2022 realizuje projekt „Media i dziennikarze polscy w kształtowaniu oblicza współczesnej Europy” w ramach programu IDUB w Uniwersytecie Łódzkim.

Bibliografia

Dzisiejszy występ Ukraińskiego Choru, „Dziennik Narodowy”, 1928, nr 51.
Google Scholar

„Forma”, wrzesień 1934, nr 2, s. 19, https://bcul.lib.uni.lodz.pl/dlibra/publication/56314/edition/49253/content [biblioteka cyfrowa UŁ]
Google Scholar

Grzejszczak Łukasz, „Ileż scen i obrazów z samej gry obłoków”. Twórczość pejzażowa Zenobiusza Poduszki, „Kronika Miasta Łodzi” 2005, t. 1/2.
Google Scholar

Hakh Iryna, Lev Gets u vystavkovykh proiektakh Lvova 1920-kh rokiv spivpratsia z Hurtkom Diiachiv Ukrainskoho Mystetstva, „Ukrainska kultura: mynule, suchasne, shliakhy rozvytku”, Vypusk 2023, nr 44, s. 64–71.
Google Scholar

Kolańczuk Aleksander, Internowani żołnierze armii UNR w Kaliszu 1920–1939, Kalisz–Przemyśl–Lwów 1995.
Google Scholar

Kolianchuk Oleksandr, Ukrainski emihranty v polskii nautsi i kulturi, „Svitinfo”, 2015, № 62. 3 veresnia, s. 11–12.
Google Scholar

Malinowski Jerzy, Malarstwo i rzeźba Żydów polskich w XIX i XX wieku, PWN, Warszawa 2000, s. 283–286.
Google Scholar

Manifest ogólnopolskiej grupy twórczej artystów plastyków „ZACHĘTA”, https://mierzejewski.info/zacheta-manifest-grupy-tworczej-artystow-plastykow1.html [dostęp: 1957]
Google Scholar

Parnikoza Ivan, Lodz, pravoslavne kladovyshche, ukrainski pokhovanniaz Pradidivska slava. Ukrainski pamiatky (ukrainska), https://www.pslava.info/index.php?Node=326930 [dostęp: 23.09.2020].
Google Scholar

Podushko Zynovyi Hryhorevych (1887–1963), https://web.archive.org/web/20141101102453/http://korners.kiev.ua/russian/painters/1338 [dostęp: 1.11.2014].
Google Scholar

Proslavliav Ukrainu spivom, https://dcrb.net/virtualni-vystavky/proslavlyav-ukrajinu-spivom/ [dostęp: 28.02.2012].
Google Scholar

Rzepkowski Arkadiusz, Skład narodowościowy, wyznaniowy i językowy ludności Łodzi w Drugiej Rzeczypospolitej, „Przegląd Nauk Historycznych” 2008, R. VII, nr 1, s. 88–89.
Google Scholar

Sieradz Małgorzata, „W najgłębszym szacunku i wdzięczności kreślę się…”. O pierwszych latach muzykologicznej drogi Myroslawa Antonowycza w jego listach do Adolfa Chybińskiego, „Muzyka” 2022, nr 67(2), s. 113–160, https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/1296 [dostęp: 8.07.2022]
Google Scholar

Sribniak Ihor V., Kamianetska pisha yunatska shkola Amii UNR u sichni–travni 1921 r.: pochatok internuvannia v Polshchi («Lantsutska doba»), ”Umanska starovyna” 2017, vyp. 4, s. 42.
Google Scholar

Sydorenko Nataliia, Natsionalno–dukhovne samostverdzhennia, Kyiv 2000.
Google Scholar

Teatr Ukraiński „Promień”, „Dziennik Narodowy”, 18.01.1928, nr 11.
Google Scholar

Ukraińscy działacze kultury z międzywojnia pochowani na terenie współczesnej Polski; https://ukrainskanekropolia.org/ukrainscy-dzialacze-kultury-z-miedzywojnia-pochowani-na-terenie-wspolczesnej-polski/ [dostęp: 2021]
Google Scholar

Wiszka Emilian, Emigracja Ukraińska w Polsce. 1920–1939, Wydawnictwo Mado, Toruń 2004.
Google Scholar

Wystawa prac członków zw. zaw. polskich artystów-plastyków, „Ilustrowana Republika” 1939, cyt. za: http://baedekerlodz.blogspot.com/ [dostęp: 26.01.2024]
Google Scholar

Zenobiusz Poduszko, [w:] Słownik Biograficzny Teatru Polskiego, 1900–1980, t. II, PWN, Warszawa 1994; https://encyklopediateatru.pl/osoby/39996/zenobiusz-poduszko [dostęp: 2016]
Google Scholar

Zhukova Natalia, Zynovii Podushko: ukrainskyi khudozhnyk rodom z Donechchyny, pro yakoho bilshe znaiut u Polshchi (FOTO), https://freeradio.com.ua/zynovii-podushko-ukrainskyi-khudozhnyk-rodom-z-donechchyny-pro-iakoho-bilshe-znaiut-u-polshchi-foto/ [dostęp: 11.11.2021].
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2024-09-10

Jak cytować

Kravchenko, S. (2024). Ukraińcy na mapie kulturowej Łodzi w okresie międzywojennym (1920–1939). Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 68(1), 147–162. https://doi.org/10.18778/1505-9057.68.08

Numer

Dział

Articles