Radio i oralność – z perspektywy językoznawczej

Małgorzata Kita

doi:10.18778/1505-9057.39.06

Autor

Małgorzata Kita Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Filologiczny, Katedra Międzynarodowych Studiów Polskich

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.39.06

Słowa kluczowe:

orality, language in the media, media communication

Abstrakt

Radio as a sound medium, as elaborated in the typical definition of it, constitutes an integral component of the human audiosphere. Human culture is, at source, oral in nature. Orality, a huge category that operates outside of individual academic disciplines, is that which links in a synergy the human being, culture and language, as well as linguistic communication. The author, starting from these ruminations, shows how the theory of orality created by Walter J. Ong may constitute a stable instrument for the description of language and linguistic-communicative behaviours on radio, and enable us to interpret numerous phenomena of radio discourse.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Małgorzata Kita - Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Filologiczny, Katedra Międzynarodowych Studiów Polskich

Prof. dr hab., językoznawca, pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Podstawowe prace naukowe dotyczą współczesnej polszczyzny [zwłaszcza języka mediów, języka prywatnego i potocznego, grzeczności językowej], genologii językoznawczej [głównie wywiad prasowy], komunikacji werbalnej, stylistyki językoznawczej, glottodydaktyki.

Bibliografia

Aitchison J., Przedmowa, [w:] Atlas języków. Pochodzenie i rozwój języków świata, red. B. Comrie, S. Matthews, M. Polinsky, przekł. P. Gąsiorowski, Oficyna Wydawnicza Atena, Poznań 1998.
Google Scholar

Albińska K., Poranna audycja radiowa jako hybryda megagatunkowa (na podstawie wybranych programów z rozgłośni polskich i brytyjskich) [rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. Elżbiety Pleszkun-Olejniczakowej, Uniwersytet Łódzki, 2015].
Google Scholar

Bajerowa I., Język ogólnopolski XX w., [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2001, s. 23–48.
Google Scholar

Briggs A., Burke P., Społeczna historia mediów: od Gutenberga do Internetu, przekł. J. Jedliński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
Google Scholar

Bugajski M., Język a przestrzenie wizualne i akustyczne, [w:] A. Janiak, W. Krzemińska, A. Wojtasik-Tokarz, Przestrzenie wizualne i akustyczne człowieka. Antropologia audiowizualna jako przedmiot i metoda badań, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław 2007, s. 65–73.
Google Scholar

Cisza i milczenie. Społeczno-kulturowe mechanizmy kreowania emocji, red. B. Syroka, K. Marcehl, seria Antropologia Emocji, t. 1, Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław 2010.
Google Scholar

Fry D., Homo Loquens: Man as a Talking Animal, Cambridge University Press, Cambridge 1977.
Google Scholar

Gadżety popkultury. Społeczne życie przedmiotów, red. W. Godzic, M. Żakowski, Wydawnictwa Naukowe i Profesjonalne, Warszawa 2007.
Google Scholar

Goody J., Mit, rytuał i oralność, przekł. O. Kaczmarek, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012.
Google Scholar

Inny słownik języka polskiego PWN, t. 2, red. M. Bańko, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Google Scholar

Jabłoński H., Opinia, parlament, prasa. Wstęp do badań roli opinii publicznej w epoce rozkwitu kapitalizmu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1985.
Google Scholar

Japola J., Tekst czy głos? Waltera J. Onga antropologia literatury, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1998.
Google Scholar

Jędrzejewski S., Radio, [w:] Słownik wiedzy o mediach, red. E. Chudziński, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa, ParkEdukacja Bielsko-Biała 2007, s. 154–172.
Google Scholar

Jędrzejewski S., Radio. Narodziny – ewolucja – perspektywy, [w:] Dziennikarstwo i świat mediów. Nowa edycja, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2010, s. 115–126.
Google Scholar

Kita M., Dyskurs radiowy, [w:] Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2013, s. 313–346.
Google Scholar

Kita M., Koncepcja oralności W.J. Onga a poglądy polskich badaczy języka mówionego, [w:] W kręgu języka polskiego, red. E. Jędrzejko, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2001, s. 116–130.
Google Scholar

Kwiatkowski M.J., Narodziny Polskiego Radia: radiofonia w Polsce w latach 1918–1929, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1972.
Google Scholar

Le trilogue, ed. C. Kerbrat-Orecchioni, Ch. Plantin, Presses Universitaires de Lyon, Lyon 1995.
Google Scholar

Losiak R., Muzyka w przestrzeni publicznej miasta. Z badań nad pejzażem dźwiękowym Wrocławia, [w:] Dźwięk jako przedmiot badań interdyscyplinarnych. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, t. 11, red. S. Bernat, Instytut Nauk o Ziemi Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Lublin 2008, s. 253–264.
Google Scholar

McLuhan M., Wybór pism, przekł. K. Jakubowicz, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1975.
Google Scholar

McLuhan M., Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka, przekł. N. Szczucka, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2004.
Google Scholar

Misiak T., Estetyczne konteksty audiosfery, Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa, Poznań 2009.
Google Scholar

Moorhouse R., Stolica Hitlera. Życie i śmierć w wojennym Berlinie, przekł. J. Wąsiński, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2011.
Google Scholar

Obirek S., Uskrzydlony umysł. Antropologia słowa Waltera Onga, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010.
Google Scholar

Ong W.J., Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przekł. J. Japola, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1992.
Google Scholar

Pleszkun-Olejniczakowa E., Jak jest zrobione słuchowisko? O morfologii i znaczeniu, o kreacji i znaku, [w:] E. Pleszkun-Olejniczakowa, J. Bachura, A. Pawlik, Dwa teatry. Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011, s. 59–140.
Google Scholar

Radio i społeczeństwo, red. G. Stachyra, E. Pawlak-Hejno, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2011.
Google Scholar

Riesman D., Tradycja oralna a słowo pisane, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, opr. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2004, s. 395–401.
Google Scholar

Rokoszowa J., Język, czas, milczenie, Wydawnictwo Oddziału Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1999.
Google Scholar

Semantyka milczenia: zbiór studiów, red. K. Handke, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Katedra Teorii Muzyki Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy przy Instytucie Slawistyki PAN, Warszawa 1999.
Google Scholar

Skowronek B., Mediolingwistyka. Wprowadzenie, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2013.
Google Scholar

Stachyra G., Radiomorfozy. Profilowanie przekazu na przykładzie radia Hair Trendy, [w:] Radio w dobie nowych mediów, red. U. Doliwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2014, s. 115–131.
Google Scholar

Steciąg M., Oralność pierwotna w wiadomościach radiowych, [w:] Współczesne odmiany języka narodowego, red. K. Michalewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004, s. 238–246.
Google Scholar

Wyrwas K., Opowiadanie potoczne w świetle genologii lingwistycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014.
Google Scholar

http://alehistoria.blox.pl/2012/05/BRUNATNE-CZASY-RADIA.html [dostęp: 26.06.2018].
Google Scholar

http://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/Content/46023/oralnosc_w_kulturze.pdf [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,398768,komora-bezechowa-agh-jak-nowa.html [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://sjp.pwn.pl/sjp/cisza;2449472.html [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://tech.wp.pl/kat,1009779,title,Upiorna-komora-ktora-doprowadza-do-szalenstwa-Ile-bys-wytrzymal,wid,14391366,wiadomosc.html?ticaid=116f18 [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://waldisaren.bloog.pl/id,347610641,title,Dzwiek,index.html?smoybbtticaid=616e40 [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://www.bu.kul.pl/walter-j-ong-jr-sj-1912-2003-sylwetka-i-publikacje,art_11256.html [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://www.hifi.pl/slownik/komora-bezechowa.php [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://www.kmt.uksw.edu.pl/media/pdf/kmt_2012_11_sitkowska.pdf [dostęp: 28.06.2016].
Google Scholar

http://www.lat.agh.edu.pl/pomieszczenia/komora-bezechowa/ [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://www.magdalenaszpunar.com/_publikacje/2014/4-Szpunar.pdf [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://www.media-ecology.org/publications/MEA_proceedings/v6/berg.pdf [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1085552,Guglielmo-Marconi-i-poczatki-radia [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/713951,Wojna-swiatow-tylko-Clint-Eastwood-nie-uwierzyl-w-te-historie [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://www.polskieradio.pl/8/2222/Artykul/988121,Kultura-oralna-%E2%80%93-slowo-zwiazane-z-cialem [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://www.polskieradio.pl/9/398/Artykul/231470,Co-to-jest-radio [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

http://www.tygodnikprzeglad.pl/radiowe-imperium-goebbelsa/ [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

https://horyzonty.ignatianum.edu.pl/index.php/HW/article/view/314/281 [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_Radio_Program_IV [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

https://pl.wikiquote.org/wiki/Radio [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

https://www.youtube.com/watch?v=Xs0K4ApWl4g [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar

Lutostański B., Wstęp do analizy narratologicznej słuchowisk radiowych, „Tekstualia” 2013, nr 1 (32): Literatura i radio, http://tekstualia.pl/stara/index.php?DZIAL=teksty&ID=790 [dostęp: 26.06.2016].
Google Scholar