Przywileje dam mężatek... z drugiej połowy XVIII stulecia
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.34.07Słowa kluczowe:
oświecenie, kobieta, parodia, literatura sowizdrzalskaAbstrakt
The article is an edition of an anonymous print from the second half of XVIII century: Przywileje dam mężatek niemieckim językiem pisane, dla powszechnej zabawy na polski przełożone i do druku podane w tym roku with its essential introduction. The author focused on the literary and socio – moral context that was important for the work to be created. Moreover, the author framed the possible circle of an unknown artist inspiration and she established the direct text model that is a picaresque work titled Sejm białogłowski. While analysing, the author paid attention to the similarities and differences between the texts. She also proved that at the end of XVIII century, despite new circumstances and socio‑moral infuences. the picaresques works arose interest of contemporary writers and became an artistic inspiration for them.Pobrania
Bibliografia
Przywileje dam mężatek niemieckim językiem napisane, dla powszechniejszej zabawy na polski przełożone i do druku podane w tym roku, [b.m.r.].
Google Scholar
Aleksandrowicz Alina, Izabela Czartoryska. Polskość i europejskość, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, Lublin 1998.
Google Scholar
Bartnicka Kalina, Księdza Józefa Lagowicza poradnik życia rodzinnego, „Przegląd Humanistyczny” 1993, z. 4, s. 71–78.
Google Scholar
Bilewicz Aleksandra, Wzór kobiety, żony i matki w świetle osiemnastowiecznych kazań, w: Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, t. 1, red. W. Jamrożek, D. Żołądź‑Strzelczyk, Instytut Historii UAM, Poznań 1998, s. 82–88.
Google Scholar
Brückner Aleksander, Z teki bibliograficznej, „Pamiętnik Literacki” 1903, z. 1, s. 59–67.
Google Scholar
Dumanowski Jarosław, Gorzałka, piwo i wino. Szlacheckie picie i jego materialna oprawa w XVIII wieku, w: Między Barokiem a Oświeceniem. Radości i troski dnia codziennego, red. S. Achremczyk, Ośrodek Badań Naukowych, Olsztyn 2006, s. 148–154.
Google Scholar
Dumanowski Jarosław, Kwestia smaku. Kulinarne fascynacje oświecenia, w: Przyjemność w kulturze epoki rozumu, red. T. Kostkiewiczowa, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2011, s. 181–193.
Google Scholar
Garlej Beata, Kuchnia bohaterów dzieł Ignacego Krasickiego, w: Codzienność i niecodzienność oświeconych, [cz.] 1: Przyjemności, pasje i upodobania, red. B. Mazurkowa, z udziałem M. Marcinkowskiej i S. P. Dąbrowskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2013, s. 145–163.
Google Scholar
Górecka Katarzyna, Pobożne matrony i cnotliwe panny. Epitafia mieszczanek i szlachcianek z XVI i XVIII wieku jako źródło wiedzy o kobiecie w epoce nowożytnej, „Neriton”, Warszawa 2006.
Google Scholar
Grzeszczuk Stanisław, Błazeńskie zwierciadło. Rzecz o humorystyce sowizdrzalskiej XVI i XVII wieku, Universitas, Kraków 1994.
Google Scholar
Grzeszczuk Stanisław, Cyganeria sowizdrzalska. O staropolskiej literaturze plebejskiej z przełomu XVI i XVII wieku, Ossolineum, Wrocław 1980.
Google Scholar
Jakuboszczak Agnieszka, Sarmacka dama. Barbara Sanguszkowa (1718–1791) i jej salon towarzyski, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2008.
Google Scholar
Kaczyński Paweł, Rodzina w literaturze stanisławowskiej. Motywy – konwencje – poglądy, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2009.
Google Scholar
Kostkiewiczowa Teresa, Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975.
Google Scholar
Kuchnia polska dawna. Urywki z jej dziejów od czasów najdawniejszych do końca wieku XVII, ze źródeł zebrał i opracował Józef Peszke, „Gazeta Domowa” 1904, nr 1, s. 5–7.
Google Scholar
Legowicz Józef, Stan małżeński, czyli prawidła szczęśliwego między małżonkami pożycia i porządnego a chrześcijańskiego wychowania dziatek, przez ks. J. Legowicza nauk wyzwolonych, filozofii i świętej teologii doktora, plebana kościoła korkożyskiego zebrane i na pożytek powszechności do druku podane, Wilno 1787.
Google Scholar
Lordelot Bénigne, Powinności życia domowego, po francusku od jednego gospodarza roku 1706, na polski zaś w Brunsberku roku 1714 dla nauki ludzi żywot domowy prowadzących przetłumaczone, za zezwoleniem zwierzchności trzeci raz do druku podane, Lublin 1793.
Google Scholar
Maciejewska Iwona, Saskie poradniki o roli miłości w budowaniu udanego związku małżeńskiego, w: tejże, Miłość i erotyzm w piśmiennictwie czasów saskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko‑Mazurskiego, Olsztyn 2013, s. 261–313.
Google Scholar
Mieszaniny czyli zbiór wierszów luźnych wydanych od roku 1820 do roku 1825, Kraków [1830].
Google Scholar
Modlitwa pożyteczna i wielce potrzebna młodej panience, która żąda być opatrzoną jak się należy świętym sakramentem małżeństwa, w: Katechizm amanta, Jasna Góra 1760, s. 14–15.
Google Scholar
Modlitwy panien żądających męża, [b.m.r.].
Google Scholar
Pieśń lamentującej kobiety bez gorzałki, [b.m.r.].
Google Scholar
Polska satyra mieszczańska. Nowiny sowiźrzalskie, pierwsze wydanie zbiorowe z podobiznami trzynastu drzeworytów, oprac. K. Badecki, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1950.
Google Scholar
Popiołek Bożena, „Przyjaciel domowy, Żona moja Najmilsza…” – wizerunek kobiety w świetle staropolskich testamentów z XVII i XVIII wieku, w: Kobieta epok dawnych w literaturze, kulturze i społeczeństwie, red. I. Maciejewska, K. Stasiewicz, Wydawnictwo Littera, Olsztyn 2008, s. 282–293.
Google Scholar
Rabowicz Edmund, Rokoko, w: Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, wyd. 4, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2006, s. 520–527.
Google Scholar
Roćko Agata, Osiemnastowieczna przyjemność ucztowania na dworach magnackich, w: Przyjemność w kulturze epoki rozumu, red. T. Kostkiewiczowa, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2011, s. 195–206.
Google Scholar
Rok Bogdan, Polskie poradniki dobrego życia w XVIII w. – poszukiwanie inspiracji współczesnego poradnictwa, w: Poradnictwo w okresie transformacji kulturowej. Materiały VI Ogólnopolskiego Seminarium Naukowego – Wrocław 20–22 września 1993, red. A. Kargulowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1993, s. 73–85.
Google Scholar
Ryba Janusz, Mopsy i Mopsice (szkic z pogranicza kynologii i historii kultury), w: tegoż, Uwodzicielskie oblicza Oświecenia. Szkice obyczajowe, „Śląsk”, Katowice 1994, s. 31–36.
Google Scholar
Ryba Renata, „Jej portret” – postaci kobiet w osiemnastowiecznych listach dedykacyjnych, w: Dedykacje w książce dawnej i współczesnej, red. R. Ocieczek, A. Sitkowa, Wydawnictwo Gnome, Katowice 2006, s. 113–125.
Google Scholar
Sanguszkowa Barbara, Nauka matki córce swojej idącej za mąż dana, Warszawa 1765.
Google Scholar
Sawicka‑Jurek Jolanta, „Pod wdzięcznym onej rozkazem” – o kulturotwórczej roli dworu Aleksandry Ogińskiej w Siedlcach, w: Dwory magnackie w XVIII wieku. Rola i znaczenie kulturowe, red. T. Kostkiewiczowa i A. Roćko, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2005, s. 263–273.
Google Scholar
Skowronek Jerzy, Debiuty polityczne kobiet w epoce rozbiorowej i początkach epoki porozbiorowej 1772–1831, w: Pamiętnik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, t. 2: Przemiany społeczne a model rodziny, red. A. Żarnowska, Wydawnictwo Adam Marszałek, Gdańsk 1995, s. 29–41.
Google Scholar
Stasiewicz Krystyna, Kobiece przyjemności w XVIII wieku, w: Przyjemność w kulturze epoki rozumu, red. T. Kostkiewiczowa, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2011, s. 125–146.
Google Scholar
Wieczory zabawne czyli rozrywka dla dam i kawalerów w rozmaitych ciekawych i dowcipnych wierszach i anegdotach z przyłączeniem sto i oko zagadek, Warszawa 1805.
Google Scholar
Zatorski Aleksander Paweł, Uwagi do zupełnego zabierających się w stan małżeński szczęścia służące, przez pewnego Podgórzanina Ich Mciów kawalerów polskich (stanu mianowicie rycerskiego) ciekawości i honorowi poświęcone, Wrocław 1768.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
