Łódzki ośrodek badań historycznych. Przeszłość i teraźniejszość

Jan Pomorski

doi:10.18778/1644-857X.18.01.06

Authors

Jan Pomorski Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Humanistyczny, Instytut Historii, Zakład Metodologii Historii https://orcid.org/0000-0001-5667-0917

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.18.01.06

Keywords:

Lodz school of history of historiography, Lodz school of ethnohistory, Lodz school of international relations and diplomatic history, Lodz school of byzantine studies

Abstract

The author raises the question of what Polish historiography owes to the Lodz Historical Institute and as a reply, he sketches most important turning points and accomplishments in the 75-year long presence of a study of history at the University of Lodz. Phase one, from 1945 to 1948, was the period when – especially in the first couple of years – Lodz actually assumed the role of a ‘provisional’ capital. It exhibited relative pluralism of the historical community and significant intellectual ferment. Phase two, that lasted until 1956, was the period of Stalini-zation of Polish historiography, that affected the Lodz Historical Institute maybe even to a greater extent than others. Phase three that continued till the end of the 1960s and phase four that spanned over the 1970s, were the periods of ‘normalization’, that is of return towards source studies and creating one’s own academic identity, as well as of ‘stabilization’, when strong faculty base was built. These were also the times when four ‘schools of history’ – recognizable not only from the Polish perspective but also from the European one – started to take shape within the Lodz historical community. These included: the school of ethnohistory, the school of history of historiography, the Lodz school of Byzantinology, and the school of history of diplomacy and international affairs. The achievements of these four schools are subject to a short presentation in this article.

Downloads

References

Kronika getta łódzkiego / Litzmannstadt Getto 1941–1944, oprac. i red. naukowa J. Baranowski, K. Radziszewska, A. Sitarek, M. Trębacz, J. Walicki, E. Wiatr, P. Zawilski, t. I–V, Łódź 2009.
Google Scholar

Kula W., Rozdziałki, do druku poddali N. Assorodobraj-Kula, M. Kula, Warszawa 1996.
Google Scholar

Śreniowska K., Moje życie, oprac., wstęp i komentarz R. Stobiecki, J. Kolbuszewska, Łódź 2018.
Google Scholar

Adamus J., O kierunkach polskiej myśli historycznej, Łódź 1964.
Google Scholar

Anusik Z., Dyplomacja szwedzka wobec kryzysu monarchii we Francji w latach 1787–1792, Łódź 2000.
Google Scholar

Anusik Z., Misja polska w Sztokholmie w latach 1789–1795, Łódź 1993.
Google Scholar

Banasiak S., Osiągnięcia naukowe i dydaktyczne Instytutu Historii UŁ w latach 1948–1988, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Historica 31, 1988.
Google Scholar

Baranowski B., Kultura ludowa XVII i XVIII wieku na ziemiach Polski środkowej, Łódź 1971.
Google Scholar

Baranowski B., Łódź rolnicza (od połowy XVI do początku XIX w.), Łódź 1973.
Google Scholar

Baranowski B., O hultajach, wiedźmach i wszetecznicach, Łódź 1978.
Google Scholar

Baranowski B., Pożegnanie z diabłem i czarownicą, Łódź 1965.
Google Scholar

Baranowski B., Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku, Łódź 1952.
Google Scholar

Baranowski B., Sprawy obyczajowe w sądownictwie wiejskim w Polsce wieku XVII i XVIII, Łódź 1955.
Google Scholar

Baranowski B., Życie codzienne małego miasteczka w XVII i XVIII wieku, Łódź 1975.
Google Scholar

Baranowski B., Życie codzienne wsi między Wartą a Pilicą w XIX wieku, Warszawa 1969.
Google Scholar

Baranowski B., Baranowski K., Pierwsze lata Uniwersytetu Łódzkiego (1945–1949), Łódź 1985.
Google Scholar

Baranowski B., Baranowski K., Trudne lata Uniwersytetu Łódzkiego (1949–1956), Łódź 1990.
Google Scholar

Bronowski F., Idea gminowładztwa w polskiej historiografii, Łódź 1969.
Google Scholar

Brzeziński A.M., Historia państw świata w XX wieku. Grecja, Warszawa 2002.
Google Scholar

Brzeziński A.M., Oskar Halecki a Liga Narodów. Poglądy i działalność, Łódź 2016.
Google Scholar

Brzeziński A.M., Polska Komisja Międzynarodowej Współpracy Intelektualnej (1924–1939), Łódź 2001.
Google Scholar

Brzeziński A.M., Warszawa–Paryż–Genewa. Sojusz polsko-francuski a problem rozbrojenia w dwudziestoleciu międzywojennym (1919–1937), Łódź 1996.
Google Scholar

Brzeziński A.M., Zagadnienie bezpieczeństwa zbiorowego w Europie w polityce zagranicznej Francji 1919–1939, Łódź 1992.
Google Scholar

Dutkiewicz J., Anglia a sprawa polska w latach 1830–1831, Łódź 1967.
Google Scholar

Grabski A.F., Zarys historii historiografii polskiej, Poznań 2000.
Google Scholar

Harasimowicz A., Bezpieczeństwo Polski 1918–2004: granice, system międzynarodowy, siła własna, Warszawa 2013.
Google Scholar

Harasimowicz A., Dyplomacja brytyjska wobec zagadnienia rozbrojenia 1921–1937, Łódź 1990.
Google Scholar

Informator Instytutu Historii, red. S. Banasiak i inni, Łódź 1998.
Google Scholar

Instytut Historii, red. Z. Stankiewicz, Łódź 1987.
Google Scholar

Jamsheer H.A., Ibn-Chaldun. Muqaddima – historia – historiozofia, Łódź 1998.
Google Scholar

Jedynakiewicz K., Osobowość i życie codzienne Tadeusza Kościuszki, Łódź 1996.165
Google Scholar

Jeziorny D., Dyplomacja brytyjska wobec koncepcji paktu wschodniego (1933–1935). Analizy, projekty, działania, Łódź 2011.
Google Scholar

Jeziorny D., Londyn a spuścizna po monarchii Habsburgów. Sprawa Austrii w koncepcjach i praktyce dyplomatycznej Wielkiej Brytanii (1918–1919), Toruń 2002.
Google Scholar

Jeziorny D., Londyn wobec ochrony mniejszości żydowskich w Europie Środkowo-Wschodniej (1918–1919), Łódź 2016.
Google Scholar

Kita J., Pytlas S., Profesorowie Uniwersytetu Łódzkiego 1945–1994. Pro memoria, Łódź 1995.
Google Scholar

Kita J., Pytlas S., Uniwersytet Łódzki 1945–1995, Łódź 1995.
Google Scholar

Kita J., Pytlas S., W służbie nauki. Profesorowie Uniwersytetu Łódzkiego 1945–2004, Łódź 2005.
Google Scholar

Kita J., Stobiecki R., Słownik biograficzny historyków łódzkich, Łódź 2000.
Google Scholar

Kuchowicz Z., O biologiczny wymiar historii. Książka propozycji, Warszawa 1985.
Google Scholar

Kula W., Wokół historii, Warszawa 1988.
Google Scholar

„Należę do polskiej szkoły historycznej”. Studia i szkice ofiarowane prof. Jakubowi Goldbergowi z okazji odnowienia doktoratu na Uniwersytecie Łódzkim, red. R. Stobiecki, J. Walicki, Łódź 2010.
Google Scholar

Nowinowski S., Jerzy Giedroyć w 1946 roku, Gdańsk 2018.
Google Scholar

Nowinowski S., Konstatacje i nadzieje. Dyplomacja czechosłowacka wobec kwestii bezpieczeństwa zbiorowego w Europie (1919–1925), Toruń 2005.
Google Scholar

Nowinowski S., Prezydent Ignacy Mościcki, Warszawa 1994.
Google Scholar

Pomorski J., Spoglądając w przeszłość… Studia i szkice metahistoryczne, Lublin 2017.
Google Scholar

Puś W., Przemysł w majątkach ziemiańskich Królestwa Polskiego 1879–1913, Łódź 2018.
Google Scholar

Puś W., Zarys historii Uniwersytetu Łódzkiego 1945–2015, Łódź 2015.
Google Scholar

Serejski M.H., Przeszłość a teraźniejszość. Studia i szkice historiograficzne, Wrocław–Warszawa–Kraków 1965.
Google Scholar

Sitarek A., „Otoczone drutem państwo”. Struktura i funkcjonowanie administracji żydowskiej getta łódzkiego, Łódź 2015.
Google Scholar

Stobiecki R., Historia historiografii. Studium z dziejów tożsamości dyscypliny na przykładzie ośrodka łódzkiego, „Historia@Teoria” 2017, nr 1, s. 108–121.
Google Scholar

Stobiecki R., Historia pod nadzorem. Spory o nowy model historii w Polsce (II połowa lat czterdziestych – początek lat pięćdziesiątych), Łódź 1993.
Google Scholar

Stobiecki R., Historycy polscy wobec wyzwań XX wieku, Poznań 2014.
Google Scholar

Stobiecki R., Łódzki ośrodek badań historii najnowszej na historiograficznej mapie Polski, „Dzieje Najnowsze” 2004, nr 2, s. 3–9.
Google Scholar

Stobiecki R., Łódź jako ośrodek badań historiograficznych po 1945 r., [w:] R. Stobiecki, Historiografia PRL. Ani dobra, ani mądra, ani piękna… ale skomplikowana, Warszawa 2007, s. 211–227.
Google Scholar

Stobiecki R., Pierwsza Konferencja Metodologiczna Historyków Polskich, [w:] Skryte oblicze systemu komunistycznego. U źródeł zła…, red. R. Bäcker, P. Hübner, Warszawa 1997.166
Google Scholar

Stobiecki R., [rec.] W. Puś, Zarys historii Uniwersytetu Łódzkiego 1945–2015, Łódź 2015, „Rocznik Łódzki” 2015, t. LXIII, s. 229–232.
Google Scholar

Stobiecki R., [rec.] A. Zysiak, Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście, Łódź 2016, „Dzieje Najnowsze” 2017, nr 4, s. 292–296.
Google Scholar

Trębacz M., Izrael Lichtenstein. Biografia żydowskiego socjalisty, Łódź 2016.
Google Scholar

W służbie historii i społeczeństwa. Dzieje Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego 1927–2007, red. A. Szymczak, M. Nartonowicz-Kot, Łódź 2007.
Google Scholar

Walicki J., Ruch syjonistyczny w Polsce w latach 1926–1930, Łódź 2005.
Google Scholar

Zysiak A., Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście, Łódź 2016.
Google Scholar

Żurawski vel Grajewski R., Działalność księcia Adama Jerzego Czartoryskiego w Wielkiej Brytanii (1831–1832), Warszawa 1999.
Google Scholar

Żurawski vel Grajewski R., Ognisko permanentnej insurekcji. Powstanie 1846 r. i likwidacja Rzeczypospolitej Krakowskiej w „dyplomacji” Hotelu Lambert wobec mocarstw europejskich (1846–1847), Kraków–Łódź 2018.
Google Scholar

Żurawski vel Grajewski R., Ostatnie polskie miasto. Rzeczpospolita Krakowska w „dyplomacji” Hotelu Lambert wobec Wielkiej Brytanii (1831–1845), Kraków– Łódź 2018.
Google Scholar

Żurawski vel Grajewski R., Pojedynek za kulisami wielkiej dyplomacji. Księżna Dorothea Lieven wobec Polski i Polaków, Warszawa 2005.
Google Scholar

Żurawski vel Grajewski R., Wielka Brytania w „dyplomacji” księcia Adama Jerzego Czartoryskiego wobec kryzysu wschodniego (1832–1841), Warszawa 1999.
Google Scholar