Relacja na temat kościoła parafialnego w Nawarzycach i nieistniejącej świątyni w Lubczy z roku 1898
DOI:
https://doi.org/10.18778/1644-857X.20.02.09Słowa kluczowe:
parafia Nawarzyce, parafia Lubcza, diecezja kielecka, edycja źródłowa, 1898 rokAbstrakt
Rzymskokatolicka parafia w Nawarzycach (woj. świętokrzyskie, diecezja kielecka) ma średniowieczną metrykę (wzmiankowana po raz pierwszy w 1345 r.). Znajduje się tam murowany kościół pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Anny, wybudowany w połowie XVII stulecia z fundacji opata jędrzejowskiego, Bernarda Łaszewskiego. Wystrój świątyni pochodzi w większości z około 1780 r. i utrzymany jest w stylu barokowo-rokokowym. Wnętrze skrywa kilka wysokiej klasy zabytków, takich jak kamienna chrzcielnica w formie misy, wsparta na grzbietach lwów, oraz drewniana ambona w kształcie łodzi, podtrzymywana przez cztery nagie syreny. Przedstawione do edycji źródło przechowywane jest w zbiorach kieleckiego Archiwum Diecezjalnego. Rękopis ten nie był dotychczas publikowany i wyzyskiwany przez historyków w szerszym zakresie. Jest on o tyle cenny, że zawiera wiele interesujących, nieznanych dotąd faktów na temat kościoła w Lubczy, zniszczonego przez kalwinów w okresie reformacji, jak również samej parafii – inkorporowanej do parafii nawarzyckiej w 1690 r.
Pobrania
Bibliografia
Archiwum Diecezjalne w Kielcach [ADK], Akta konsystorskie. Dzwonów zabranie podczas wojny 1831–1922, sygn. OG-10/12.
Google Scholar
Archiwum Diecezjalne w Kielcach [ADK], Akta konsystorskie. Opis kościołów dekanatu jędrzejowskiego 1884–1898, sygn. OD-8/3.
Google Scholar
Archiwum Diecezjalne w Kielcach [ADK], Akta konsystorskie parafii Nawarzyce 1806–1937, sygn. PN-5/1.
Google Scholar
Archiwum Diecezjalne w Kielcach [ADK], Akta konsystorskie. Status cleri 1847–1929, sygn. OP-X/13.
Google Scholar
Corpus inscriptionu Poliniae, t. I (Województwo kieleckie), red. J. Szymański, z. 2 (Jędrzejów i region jędrzejowski), wydała, wstępem i komentarzem opatrzyła B. Trelińska, Kielce 1978.
Google Scholar
Joannis Dlugossii Senioris Canonici Cracoviensis Opera omnia (= Jana Długosza kanonika krakowskiego dzieła wszystkie), vol. VIII (Liber beneficiorum dioecesis cracoviensis nunc primum e codice autographo editus, t. II), ed. A. Przeździecki, Cracoviae 1864.
Google Scholar
Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber retaxationum), wyd. Z. Leszczyńska-Skrętowa, Wrocław 1968, Materiały Komisji Nauk Historycznych, nr 13.
Google Scholar
Naruszewicz A., Historya narodu polskiego, t. VII, wyd. J. N. Bobrowicz, Lipsk 1836.
Google Scholar
Niesiecki K., Herbarz polski, t. IX, wyd. J. N. Bobrowicz, Lipsk 1842.
Google Scholar
Baczkowska W., Szczygielski W., Potkański Franciszek, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVII, Wrocław 1983, s. 722–724.
Google Scholar
Bieniak J., Pakosław Stary, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXV, Wrocław 1980, s. 38–42.
Google Scholar
Bieniarzówna J., Oborski Mikołaj, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXIII, Wrocław 1978, s. 449–450.
Google Scholar
Borkiewicz S., Linowski Z., Monografia historyczna i gospodarcza powiatu jędrzejowskiego, Kielce 1937.
Google Scholar
Br. Ch. [Bronisław Chlebowski], Nawarzyce, [w:] Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, t. VI, Warszawa 1885, s. 936.
Google Scholar
Budkowa Z., Maur (Maurus), [w:] Polski słownik biograficzny, t. XX, Wrocław 1975, s. 261–262.
Google Scholar
Bukowski W., Katalog opatów jędrzejowskich. Próba ustalenia chronologii, [w:] Cystersi w Polsce. W 850-lecie fundacji opactwa jędrzejowskiego, red. D. Olszewski, Kielce 1990, s. 179–204.
Google Scholar
Ihnatowicz I., Projekt instrukcji wydawniczej dla źródeł historycznych XIX i początku XX wieku, „Studia Źródłoznawcze” 1962, t. VII, s. 99–124.
Google Scholar
Kaniewska I., Spinek (Wspinek) Stanisław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLI, Warszawa–Kraków 2002, s. 107–109.
Google Scholar
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. III (Województwo kieleckie), red. J. Z. Łoziński, B. Wolff, z. 3 (Powiat jędrzejowski), oprac. T. Przypkowski, Warszawa 1957.
Google Scholar
Kobierecki M., Walewscy herbu Kolumna w XVII–XVIII wieku. Genealogia. Majętności. Działalność publiczna, Łódź 2008.
Google Scholar
Kowalski M. D., Zapomniany kalendarz-nekrolog kapituły krakowskiej z XV wieku, „Nasza Przeszłość” 1997, t. LXXXVII, s. 123–145.
Google Scholar
Kowalski T., Ambona łodziowa w Sierpcu – geneza zjawiska artystycznego i jego sierpeckie echa, „Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego” 2015, t. LX, nr 1(242), s. 16–21.
Google Scholar
Kozłowska-Budkowa Z., Bolesław (1159–1195), [w:] Polski słownik biograficzny, t. II, Kraków 1936, s. 262.
Google Scholar
Łukaszewicz J., Dzieje kościołów wyznania helweckiego w dawnej Małej Polsce, Poznań 1853.
Google Scholar
Mitkowski J., Trawkowski S., Pełka (Fulko), [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXV, Wrocław 1980, s. 571–574.
Google Scholar
Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny, wyd. 2 poprawione i uzupełnione, Warszawa 2000.
Google Scholar
Pożar kościoła, „Przegląd Katolicki”, 8 VI 1893, R. XXXI, nr 23, s. 363.
Google Scholar
Prokop K. R., Poczet biskupów krakowskich, Kraków 1999.
Google Scholar
S. S. [Stefan Stuczeń?], Pożar kościoła, „Słowo”, 27 V 1893, R. XII, nr 119, s. 2.
Google Scholar
Samek J., Ambony naves et naviculae w Polsce, [w:] Rokoko. Studia nad sztuką I połowy XVIII wieku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki zorganizowanej wspólnie z Muzeum Śląskim we Wrocławiu, Wrocław, październik 1968, Warszawa 1970, s. 219–250 http://www.samkoviana.pl/1970-50-ambony-naves-et-naviculae-w-polsce/ (dostęp: 15 VIII 2021).
Google Scholar
Szczepański J., Sylwetki biskupów kieleckich, [w:] Pamiętnik Świętokrzyski. Studia z dziejów kultury chrześcijańskiej, red. L. Kaczanowski, A. Massalski, D. Olszewski, J. Szczepański,, Kielce 1991, s. 329–343.
Google Scholar
Szymański D., Wezwania kościołów parafialnych w diecezji krakowskiej w końcu XVI w., „Roczniki Humanistyczne” 1993, t. XLI, z. 2, s. 83–159.
Google Scholar
Trawkowski S., Prędota (Prandota), mylnie Jan P-a, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVIII, Wrocław 1984–1985, s. 447–452.
Google Scholar
Umiński J., Andrzej I h. Gryf zw. Krakowczykiem, [w:] Polski słownik biograficzny, t. I, Kraków 1935, s. 102.
Google Scholar
Urban W., Kazimirski (Kazimierski) Krzysztof, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–1967, s. 292–293.
Google Scholar
Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Jędrzejowskiem, Marjówka 1930 (reprint: Kielce 2000).
Google Scholar
Wiśniewski J., Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186 do 1926 r. tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581 do 1866 r., Radom 1928.
Google Scholar
Wojciechowski D., Działalność duszpasterska biskupa kieleckiego Tomasza Kulińskiego (1870–1907), „Nasza Przeszłość” 1982, t. LVII, s. 9–44.
Google Scholar
Wójcik M. L., Ród Gryfitów do końca XIII wieku. Pochodzenie – genealogia – rozsiedlenie, Wrocław 1993.
Google Scholar
Wróblewska E., Ludwisarnie Benningków, Wittwercków i Anthonych: studium z dziejów gdańskiego cechu odlewniczego, Warszawa 1999.
Google Scholar
Zdanek M., Opat Teodoryk i cystersi jędrzejowscy w 1. połowie XIII wieku, [w:] Cystersi – Jędrzejów – Ziemia Jędrzejowska. Wspólne dziedzictwo, red. K. Ślusarek, Jędrzejów–Kraków 2006, s. 51–67.
Google Scholar
Żywczyński M., Kuliński Tomasz Teofil (1823–1907), [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVI, Wrocław 1971, s. 160.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
