„W sytuacji bez wyjścia”. Dwa raporty chargé d’affaires Henryka Wolpego o stanie przesiedleń i repatriacji oraz o represjach wobec ludności polskiej w ZSRR (1946)

Wojciech Marciniak

doi:10.18778/1644-857X.24.01.12

Autor

Wojciech Marciniak University of Łódź https://orcid.org/0000-0002-0640-6816

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.24.01.12

Słowa kluczowe:

repatriacja, przesiedlenie, stosunki polsko-radzieckie, represje komunistyczne, Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Moskwie, Armia Krajowa

Abstrakt

Jesienią 1946 r. chargé d’affaires Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Moskwie Henryk Wolpe przygotował dla polskiego rządu dwa raporty dotyczące trudności repatriacyjnych ludności polskiej w ZSRR. Przedstawił w nich konieczność negocjacji z Sowietami nowego porozumienia. W raportach opisał sytuację poszczególnych grup ludności polskiej pragnącej wyjechać do Polski. Prezentowane raporty należą do grupy koncepcyjnych dokumentów związanych z interwencyjną polityką władz powojennej Polski wobec zesłańców, łagierników, więźniów i innych grup obywateli polskich w Związku Radzieckim.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Wojciech Marciniak - University of Łódź

Dr Wojciech Marciniak – pracownik Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego (UŁ), kierownik Archiwum Sybiraków UŁ, członek Centrum Studiów Migracyjnych UŁ i Polsko-Kazachstańskiej Komisji Historycznej.

Zainteresowania naukowe: dzieje obywateli polskich na Wschodzie po 17 września 1939 r., procesy przesiedleń i repatriacji ludności polskiej z ZSRR po 1944 r., historia Związku Patriotów Polskich w ZSRR i polskiej dyplomacji po II wojnie światowej.

Bibliografia

Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie [AMSZ], Ambasada RP w Moskwie [ARPM], sygn. 27-15-253
Google Scholar

Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie [AMSZ], Biuro ds. Repatriacji [Bds.R], sygn. 22-10-252
Google Scholar

Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie [AMSZ], Departament Polityczny. Wydział Radziecki [DPWR], sygn. 6-31-487
Google Scholar

Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, t. IX (styczeń 1946 – grudzień 1949), oprac. E. Basiński, K. W. Bolszakowa, I. A. Chrienow et al., Warszawa 1974.
Google Scholar

Dziennik Ustaw RP 1945.
Google Scholar

Polska Delegacja w Polsko-Radzieckiej Komisji Mieszanej Do Spraw Ewakuacji. Wybór dokumentów (1945–1947), wstęp i oprac. W. Marciniak, Łódź 2016.
Google Scholar

Przesiedlenia Polaków i Ukraińców 1944–1946, wybór i oprac. nauk. J. Szapował, J. Tucholski, red. nauk. W. Chudzik et al., Warszawa 2000.
Google Scholar

Przesiedlenie ludności polskiej z Kresów Wschodnich do Polski 1944–1947, wybór, oprac. i red. dokumentów S. Ciesielski, Warszawa 1999.
Google Scholar

Arkusz A., Obywatele polscy w obozie NKWD-MWD ZSRR nr 178–454 w Riazaniu w latach 1944–1947, Kraków 2010.
Google Scholar

Banaś K., Władysław Wolski. Meandry kariery komunistycznego działacza, Łódź 2019.
Google Scholar

Buchowski K., Przesiedlenia ludności polskiej z Litwy etnicznej w latach 1945–1947, „Dzieje Najnowsze” 2005, t. XXXVI, nr 1, s. 69–78.
Google Scholar

Ciesielski S., Materski W., Paczkowski A., Represje sowieckie wobec Polaków i obywateli polskich, Warszawa 2000.
Google Scholar

Głowacki A., Na pomoc zesłańczej edukacji. Działalność wydawnicza Komitetu do Spraw Dzieci Polskich w ZSRR (1943–1946), Łódź 2017.
Google Scholar

Głowacki A., Trudna repatriacja obywateli polskich z głębi ZSRR w latach 1945–1946, [w:] Władze komunistyczne wobec ziem odzyskanych po II wojnie światowej. Materiały z konferencji, red. S. Łach, Słupsk 1997, s. 173–189.
Google Scholar

Golon M., Moskwa, Kijów, Mińsk, Leningrad, Wilno… Problem utworzenia i działalności polskich placówek konsularnych w ZSRR w latach 1944–1972, [w:] Polska polityka wschodnia w XX wieku, red. M. Wojciechowski, Włocławek–Toruń 2004, s. 201–237.
Google Scholar

Hryciuk G., Przesiedleńcy. Wielka epopeja Polaków, 1944–1946, Kraków 2023.
Google Scholar

Kołodziej E., Polityka Rządu RP w Warszawie wobec repatriacji i reemigracji obywateli polskich z ZSRR w latach 1944–1948, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1994, nr 1(203), s. 317–332.
Google Scholar

Komunistyczne amnestie z lat 1945–1947. Drogi do „legalizacji” czy zagłady?, red. W. J. Muszyński, Warszawa 2012.
Google Scholar

Kozikowski J., Amnestie w województwie białostockim 1945 i 1947. „Akt dobrej woli” czy metoda rozpracowania i likwidacji podziemia niepodległościowego?, „Studia Podlaskie” 2016, t. XXIV, s. 219–258. https://doi.org/10.15290/sp.2016.24.10
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15290/sp.2016.24.10

Marciniak W., Dwa raporty ambasadora Henryka Raabego o obywatelach polskich represjonowanych w ZSRR (1943–1946), „Wrocławskie Studia Wschodnie” 2016, t. XX, s. 167–178.
Google Scholar

Marciniak W., Od interwencji do zaprzeczenia. Zarys ewolucji stosunku Ambasady RP w Moskwie wobec problemów repatriacyjnych obywateli polskich w głębi ZSRR w latach 1945–1948, [w:] Od rewolucji do pierestrojki. Transformacje Wschodniej Europy w ostatnim stuleciu, red. M. Gibiec, G. Hryciuk, M. Ruchniewicz, Łomianki 2022, s. 307–326.
Google Scholar

Marciniak W., Powroty z Sybiru. Repatriacja obywateli polskich z głębi ZSRR w latach 1945–1947, Łódź 2014.
Google Scholar

Marciniak W., Problemy z repatriacją obywateli polskich z głębi terytorium ZSRR po zakończeniu masowego przesiedlenia (lipiec 1946 – wrzesień 1947), „My, Sybiracy” 2011, nr 22, s. 12–34.
Google Scholar

Materski W., Dyplomacja Polski „lubelskiej” lipiec 1944 – marzec 1947, Warszawa 2007.
Google Scholar

Materski W., Proces kształtowania się granic i sojuszy politycznych (lipiec 1945 – marzec 1947), [w:] Historia dyplomacji polskiej, t. VI (1944/1945–1989), red. W. Materski, W. Michowicz, Warszawa 2010, s. 112–278.
Google Scholar

Olechowski P., Początki działalności Konsulatu Generalnego RP w Kijowie po II wojnie światowej (1947–1949), „Przegląd Wschodnioeuropejski” 2019, t. X, nr 2, s. 125–144. https://doi.org/10.31648/pw.5472
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31648/pw.5472

Paczkowski A., Represje sowieckie wobec uczestników polskiego podziemia zbrojnego w latach 1944–1947, [w:] Polska 1939–1945. Straty osobowe i ofiary represji pod dwiema okupacjami, red. W. Materski, T. Szarota, Warszawa 2009, s. 279–290.
Google Scholar

Paczoska A., Dzieci Jałty. Exodus ludności polskiej z Wileńszczyzny w latach 1944–1947, Toruń 2003.
Google Scholar

Rogut D., Polsko-sowieckie rozmowy dyplomatyczne w sprawie zwalniania z obozów Polaków i obywateli polskich z Wileńszczyzny (1945–1948), [w:] Polska i jej wschodni sąsiedzi w XX wieku. Studia i materiały ofiarowane prof. dr. hab. Michałowi Gnatowskiemu w 70-lecie urodzin, red. H. Konopka, D. Boćkowski, Białystok 2004, s. 435–453.
Google Scholar

Sakson A., Mazurzy i Warmiacy w powojennej rzeczywistości (1945–1946), [w:] Na swoim? Wśród swoich? Pierwsze lata na Ziemiach Zachodnich i Północnych, red. K. Bock-Matuszczyk, W. Kucharski, P. Zubowski, Wrocław 2018, s. 105–120.
Google Scholar

Sommer A., Sze’erit hapleta. Ocaleni z Zagłady: działalność American Jewish Joint Distribution Committee w Polsce w latach 1945–1989, Kraków 2014.
Google Scholar

Stravinskienė V., Tarp gimtinės ir tėvynės: Lietuvos SSR gyventojų repatriacijaį Lenkiją (1944–1947, 1955–1959 m.), Vilnius 2013.
Google Scholar

Szczepańska-Dudziak A., Organizacja i funkcjonowanie polskiej służby konsularnej w latach 1945–1949, „Dzieje Najnowsze” 2017, t. XLIX, nr 1, s. 125–144. https://doi.org/10.12775/DN.2017.1.06
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/DN.2017.1.06

Szumiło M., Henryk Raabe (1882–1951) – ambasador Polski Ludowej w Moskwie, [w:] Polska dyplomacja na Wschodzie w XX – początkach XXI wieku, red. H. Stroński, G. Seroczyński, Olsztyn–Charków 2010, s. 463–474.
Google Scholar

Węgrzyn D., Trudny powrót do domu społeczności pogranicza. Deportowani do pracy przymusowej w ZSRS z terenu Górnego Śląska w 1945 r. i ich repatriacja, [w:] Losy Polaków na Wschodzie XIX–XX w. Repatriacje, przesiedlenia i osadnictwo, red. J. Kita, W. Marciniak, Łódź 2020, s. 149–173.
Google Scholar