Wielofunkcyjność językowych środków wartościujących w rozmowach osób w wieku senioralnym

Paulina Pawłowska

doi:10.18778/0208-6077.58.2.32

Autor

Paulina Pawłowska Uniwersytet Łódzki, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych https://orcid.org/0000-0001-8478-3302

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.58.2.32

Słowa kluczowe:

funkcje wypowiedzi, rozmowa, seniorzy, starzenie się, wartościowanie

Abstrakt

Opisano środki wartościujące obecne w rozmowach osób w wieku senioralnym. Przedstawiono ich zasób, dzieląc je na dwie grupy: środki leksykalne (czasowniki, przysłówki, zaimki, modulanty) oraz pozaleksykalne (środki słowotwórcze, pętle semantyczne, powtórzenia, autopowtórzenia, wykrzyknienia, zwroty adresatywne). Ukazano wielofunkcyjność opisywanych językowych środków wartościujących. Podkreślono jednocześnie duży potencjał badań gerontolingwistycznych oraz aksjolingwistycznych. Materiał badawczy stanowią potoczne rozmowy seniorów.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Bartmiński J., 1991, Projekt i założenia ogólne słownika aksjologicznego, „Język a Kultura”, t. 2: Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne, J. Bartmiński, J. Puzynina (red.), s. 197–209.
Google Scholar

Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., 2012, Tekstologia, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Domagała A., 2013, Pętla w wypowiedziach osób z otępieniem alzheimerowskim, w: T. Woźniak, J. Panasiuk (red.), Język. Człowiek. Społeczeństwo, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 337–360.
Google Scholar

Drabik L., Kubiak-Sokół A., Sobol E., Wiśniakowska L. (oprac.), 2009, Słownik języka polskiego, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny, Pojęcia stosowane w statystyce publicznej, https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/3938,pojecie.html (dostęp: 14.02.2024).
Google Scholar

Grabias S., 2015, Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego, w: S. Grabias, M. Kurkowski (red.), Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 15–71.
Google Scholar

Grzegorczykowa R., 1991, Problem funkcji języka i tekstu w świetle teorii aktów mowy, „Język a Kultura”, t. 4: Funkcje języka i wypowiedzi, J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa (red.), s. 11–28.
Google Scholar

Jakobson R., 1960, Poetyka w świetle językoznawstwa, „Pamiętnik Literacki”, t. 51, nr 2, s. 431–473.
Google Scholar

Jakosz M., 2016, Wartościowanie w internetowych komentarzach do artykułów prasowych dotyczących stosunków niemiecko-polskich. Próba analizy pragmalingwistycznej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Jodłowski S., 1977, Podstawy polskiej składni, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Kaczorowska-Bray K., Milewski S., Tłokiński W., 2018, Wstęp, w: S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, W. Tłokiński (red.), Gerontologopedia, Gdańsk: Harmonia, s. 15–23.
Google Scholar

Kurdyła T., 2015, Najważniejsza funkcja „języka”? Uwagi o funkcji fatycznej i fatyczności języka, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, z. LXXI, s. 59–70.
Google Scholar

Laskowska E., 1992, Wartościowanie w języku potocznym, Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy.
Google Scholar

Laskowska E., 2004, Uczucia w języku, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, nr 2, s. 213–221.
Google Scholar

Ossowska M., 1975, Rola ocen w kształtowaniu pojęć, w: I. Lazari-Pawłowska (red.), Metaetyka, Warszawa: PWN, s. 528–540.
Google Scholar

Pajdzińska A., 1990, Antropocentryzm frazeologii potocznej, „Etnolingwistyka”, t. 3, s. 59–68.
Google Scholar

Pikuła N. G., 2015, Poczucie sensu życia osób starszych. Inspiracje do edukacji w starości, Kraków: Impuls.
Google Scholar

Puzynina J., 2004, Problemy wartościowania w języku i w tekście, „Etnolingwistyka”, t. 16, s. 179–189.
Google Scholar

Puzynina J., Zdunkiewicz D., 1992, Co język mówi o wartościach współczesnych Polaków?, „Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL”, R. 5, nr 2/3, s. 215–227.
Google Scholar

Szczepankowska I., 2011, Semantyka i pragmatyka językowa. Słownik podstawowych pojęć z zadaniami i literaturą przedmiotu, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Szkudlarek E., 1999, Zaimek osobowy „ja” w języku mówionym, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica”, t. 39, s. 79–84. https://doi.org/10.18778/0208-6077.39.07
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6077.39.07

Śniatkowski S., 2002, Milczenie i pauza w gramatyce nadawcy i odbiorcy: ujęcie lingwoedukacyjne, Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne Akademii Pedagogicznej.
Google Scholar

Taras B., 2003, Słowo do słowa, zrobi się rozmowa, czyli kilka spostrzeżeń na temat rozmowy, w: M. Kita, J. Grzenia (red.), Porozmawiajmy o rozmowie, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 35–45.
Google Scholar

Tischner J., 1982, Myślenie według wartości, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”.
Google Scholar

Tokarski R., 2001, Słownictwo jako interpretacja świata, w: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, s. 343–370.
Google Scholar

Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych (Dz.U. 2015 poz. 1705), Internetowy System Aktów Prawnych, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20150001705 (dostęp: 14.02.2024).
Google Scholar

Wierzbicka A., 1996, Między modlitwą a przekleństwem: „O Jezu!” i podobne wyrażenia na tle porównawczym, „Etnolingwistyka”, t. 8, s. 25–39.
Google Scholar

Wilkoń A., 2000, Typologia odmian współczesnej polszczyzny, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

World Health Organization, Ageing, https://www.who.int/health-topics/ageing#tab=tab_1 (dostęp: 14.02.2024).
Google Scholar

Woźniak T., 2015, Ocena płynności mówienia, „Nowa Audiofonologia”, t. 4, nr 4, s. 9–19. https://doi.org/10.17431/894809
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17431/894809

WSJP PAN — P. Żmigrodzki (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN, https://wsjp.pl/ (dostęp: 14.02.2024).
Google Scholar

Wysocka M., 2020, Prozodia emocjonalna w percepcji dorosłych osób z uszkodzonym narządem słuchu — badania wstępne, „Logopedia”, t. 49, nr 1, s. 153–166.
Google Scholar

Żuk G., 2016, Edukacja aksjologiczna. Zarys problematyki, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar