O neosemantyzacji zapożyczeń łacińskich we współczesnej polszczyźnie (na wybranych przykładach)

Urszula Wójcik

doi:10.18778/0208-6077.54.11

Authors

Urszula Wójcik Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie https://orcid.org/0000-0003-4966-189X

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.54.11

Keywords:

Latin loanwords, neo-semantics, polisemy, Anglo-semantism, globalization

Abstract

The subject of the article is an analysis of selected four lexemes (Latin loanwords) having one form and different meanings, acquired through borrowing or their development on the basis of the Polish language. Based on the assumption that neosemanisation is an increasing phenomenon which is clearly visible in the last 30 years, I decided to use in the analysis, among others words that were already the subject of the description in the first half of the 90s’ — filozofia (philosophy) and opcja (option). The next pair consists of lexemes atencja (attention) and protagonista (protagonist), whose meanings are currently being modified. Looking at the lexical and semantic phenomena of the Polish end of the XX century and the beginning of the XXI century, we can speak about the universality of the process of neosemanization and its intensification. Undoubtedly, neosemanisation is a manifestation of linguistic globalization and progressive homogenization of culture.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Atencja, https://www.miejski.pl/slowo (dostęp: 5.01.2020).
Google Scholar

Bańko M., Svobodová D., Ràczaszek-Leonardi J., Tatjewski M., 2016, Nie całkiem obce. Zapożyczenia wyrazowe w języku polskim i czeskim, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323522058

Bauman Z., 2002, Globalizacja: i co z tego dla ludzi wynika, tłum. E. Klekot, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Buttler D., 1978, Rozwój semantyczny wyrazów polskich, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Buttler D., Markowski A., 1991, Słownictwo wspólnoodmianowe, książkowe i potoczne współczesnej polszczyzny, w: J. Anusiewicz, J. Bartmiński (red.), „Język a kultura”, t. 1, Wrocław: Wiedza o Kulturze, s. 107–121.
Google Scholar

Doliński I., 2001, Język użytkowników komputerów jako przejaw i czynnik globalizacji, w: G. Szwat-Grybowa, A.Z. Makowiecki (red.), Kultura, język, komunikacja. Problemy globalizacji i kultur narodowych, Warszawa: Wydział Polonistyki UW, Instytut Slawistyki PAN, s. 175–180.
Google Scholar

Elektroniczny Korpus Tekstów Polskich z XVII i XVIII w. (do 1772 r.), https://korba.edu.pl/query_corpus/4/ (dostęp: 5.01.2020).
Google Scholar

Fishman J.A., 2000, Can Threatened Languages Be Saved?, Clevedon: Multilingual Matters.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.21832/9781853597060

Lewicka E. (oprac.), 2011, Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie: zestawienie bibliograficzne w wyborze, Kielce: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach.
Google Scholar

Łozowski P., 2018, Panchronia, czyli język jako symbol doświadczenia, w: P. Stalmaszczyk (red.), Metodologie językoznawstwa. Od diachronii do panchronii, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 165–177.
Google Scholar

Maćkiewicz J., 1984, Co to są tzw. internacjonalizmy, „Język Polski” 74, s. 176–184.
Google Scholar

Mańczak-Wohlfeld E., 2006, Angielsko-polskie kontakty językowe, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Mańczak-Wohlfeld E., Witalisz A., 2019, Anglicisms in The National Corpus of Polish: Assets and Limitations of Corpus Tools, “Studies in Polish Linguistics” 14, s. 171–190.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/23005920SPL.19.019.11337

Mańczak-Wohlfeld E., Witalisz A., 2019, Wpływ angielszczyzny na języki europejskie i nieeuropejskie w kontekście projektu GLAD (Global Anglicism Database), „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” 75, s. 99–110. https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.6615
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.6615

Markowski A., 2002, Zapożyczenia dawne — dziś (stan z początku i końca XX wieku), w: W. Gruszczyński (red.), Język narzędziem myślenia i działania, Warszawa: Elipsa, s. 76–85.
Google Scholar

Markowski A., 2005, Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Markowski A., 2006, Miejsce neosemantyzmu w strukturze polisemu, „Przegląd Humanistyczny” 5/6, s. 239–249.
Google Scholar

Miodek J., 1996, Jaka jesteś polszczyzno?, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Mycawka M., 1991a, O modyfikacji znaczeniowej wyrazu filozofia, „Język Polski” 71, z. 2, s. 98–105.
Google Scholar

Mycawka M., 1991b, Opcja — wyraz modny we współczesnych tekstach politycznych, „Język Polski” 71, z. 3–5, s. 207–213.
Google Scholar

Mycawka M., 1992a, Kilka uwag o wyrazie consensus, „Język Polski” 72, z. 1, s. 64–67.
Google Scholar

Mycawka M., 1992b, Dlaczego używamy wyrazu aborcja?, „Język Polski” 72, z. 4–5, s. 297–301.
Google Scholar

Mycawka M., 1994a, „Totalny luz” — o łączliwości modnego przymiotnika, „Język Polski” 74, z. 2, s. 87–92.
Google Scholar

Mycawka M., 1994b, Jeszcze o consensusie, „Język Polski” 74, z. 4–5, s. 375–376.
Google Scholar

Urbańczyk S., 1992, Sytuacja językowa w Polsce XVII wieku, w: M. Stępień, S. Urbańczyk (red.), Barok w polskiej kulturze, literaturze i języku, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 237–249.
Google Scholar

Walczak B., 1992, „Pawiem narodów byłaś i papugą”? Megalomania i cudzoziemczyzna w dziejach języka polskiego, „Język Polski” 72, z. 2–3, s. 95–101.
Google Scholar

Walczak B., 2016, Globalizacja językowa — przejawy i prognozy, w: H. Kurek, M. Święcicka (red.), Globalizacja a przemiany języków słowiańskich, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 13–24.
Google Scholar

Waszakowa K., 1995, Dynamika zmian w zasobie leksykalnym współczesnej polszczyzny, „Poradnik Językowy”, z. 2–3, s. 2–12.
Google Scholar

Witalisz A., 2007, Anglosemantyzmy w języku polskim — ze słownikiem, Kraków: Tertium.
Google Scholar

Witalisz A., 2016, Przewodnik po anglicyzmach w języku polskim, Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego.
Google Scholar

Witaszek-Samborska M., 1992, Wyrazy obcego pochodzenia we współczesnej polszczyźnie na podstawie słowników frekwencyjnych, Poznań: Wydawnictwo Nakom.
Google Scholar

Zabawa M., 2012, English lexical and semantic loans in informal spoken Polish, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar