Discourse of the Stations of the Cross Service on War
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6077.59.04Keywords:
Stations of the Cross, religious discourse, linguistic genology, warAbstract
A number of religious texts have recently appeared that adress the war in Ukraine. The aim of the study is to check whether such experiences were presented in a similar way in the earlier religious discourse. This study is a part of the research on the evolution of the Stations of the Cross as a genre of religious discourse and, because of that, it uses the methods of linguistic genology. The source database consists of 504 texts in Polish published from 1743 to 2024; 18 of them approach the topic of war.
It can be noticed that newer texts published after the World War I more often refer to specific historical events. War is gradually no longer considered a God’s punishment, but is rather treated as a call to action, sometimes to very specific help for the victims, which is particularly visible in texts devoted to the war in Ukraine. Contemporary texts on the World War II also serve to commemorate the victims. It seems that, especially after the Second Vatican Council, there has been a certain shift in attention from the Passion events to the contemporary problems. The modern Way of the Cross responds very vividly to all important events and trends, such as the coronavirus pandemic or the war in Ukraine. The authors of the texts of this service intend to accompany modern people in difficult experiences, interpret them and give encouragement.
The impulse for dynamic changes in the service was certainly given by the Council’s concept of aggiornamento, i.e. updating, adapting the Church to new times, but these phenomena can also be associated with the trends present in the so-called new evangelization, as well as with the appreciation of originality and creativity visible in contemporary culture.
Downloads
References
Antoniewicz K., 1849/1923, Droga krzyżowa. Siedm (sic!) uwag o siedmiu boleściach N.P. Marji. Kwiateczki misyjne. Przez krzyż do nieba. Wianek krzyżowy, Kraków: Wydawnictwo Księży Jezuitów.
Google Scholar
Bandurski W., 1980, Droga krzyżowa (z okresu pierwszej wojny światowej), w: W. Smereka (red.), Drogi krzyżowe. Rys historyczny i teksty (studium pasyjne), Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, s. 564–578.
Google Scholar
Haduch H., 1921, Śladami Chrystusa. Krótkie rozmyślania na temat drogi krzyżowej, Kraków: Wydawnictwo Księży Jezuitów.
Google Scholar
Korytko M., 1980, Droga krzyżowa Polaków na uchodźstwie (w czasie okupacji hitlerowskiej), w: W. Smereka (red.), Drogi krzyżowe. Rys historyczny i teksty (studium pasyjne), Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, s. 414–416.
Google Scholar
o Krzyżach 2013 — Droga Krzyżowa o Krzyżach i Kapliczkach przydrożnych, 2013, www.dominikanie.com (dostęp: 15.03.2013).
Google Scholar
Obchody XVI 1789 — Obchody XVI. W czas Potrzeby i kary powszechnej, jako to głodu Ognia, woyny, złego powietrza, Suszy Niepogody i inney iakiey kolwiek potrzeby, [1789], w: Obchody Drogi Krzyża, brw., bmw. [Namysłów?], s. 257–277.
Google Scholar
Ojczyzna 2003/2022 — Staniek E., 2003/2022, Modlitwa za Ojczyznę, w: E. Staniek, Król królów. Drogi krzyżowe, Kraków: Dom Wydawniczy Rafael, s. 85–103.
Google Scholar
Oświęcim 1994 — Boniecki A., 1994, Droga ku doskonałej miłości męczenników z Oświęcimia, w: J.J. Kopeć (red.), Droga krzyżowa. Duchowość nabożeństwa i antologia współczesnych tekstów polskich, Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, s. 264–267.
Google Scholar
Patriotyczna 2016 — Ożóg P., Walicki B. (oprac.), 2016, Patriotyczna Droga Krzyżowa Małego Katynia Ziemi Rzeszowskiej, Sokołów Małopolski: Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Sokołowie Małopolskim.
Google Scholar
Pelc K., 2022, Droga Krzyżowa z uchodźcami, https://michalici.pl/artykul/droga-krzyzowa-z-uchodzcami (dostęp: 7.04.2022).
Google Scholar
Sprysak G., 2022, Droga krzyżowa z prośbą o pokój, https://michalici.pl/artykul/droga-krzyzowa-z-prosba-o-pokoj (dostęp: 8.03.2024).
Google Scholar
Stolarek E., 2022/2024, Droga Krzyżowa w intencji pokoju na Ukrainie, https://loreto.pl/droga-krzyzowa-za-ukraine/ (dostęp: 8.03.2024).
Google Scholar
Szulikowska M.E., 2023, Droga krzyżowa z rodziną Ulmów, w: Rodzina Ulmów. Droga ku świętości, Kraków: Dom Wydawniczy Rafael, s. 45–62.
Google Scholar
Święci 2013 — Droga Krzyżowa „Z polskimi Świętymi”, 2013, http://www.dominikanie.com (dostęp: 15.03.2013).
Google Scholar
Trombala F., 1980, Droga krzyżowa (podczas drugiej wojny światowej), w: W. Smereka (red.), Drogi krzyżowe. Rys historyczny i teksty (studium pasyjne), Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, s. 247–248.
Google Scholar
Żołnierczyk F., 1994, Z ojcem Maksymilianem śladami męki Jezusowej, w: J.J. Kopeć (red.), Droga krzyżowa. Duchowość nabożeństwa i antologia współczesnych tekstów polskich, Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, s. 231–237.
Google Scholar
Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., 2009, Tekstologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Czachur W., 2020, Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut. https://doi.org/10.23817/2020.lingdysk
Google Scholar
Dyrektorium 2003 — Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, 2003, Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii. Zasady i wskazania, Poznań: Pallottinum.
Google Scholar
Gajda S., 2001, Gatunkowe wzorce wypowiedzi, w: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 255–268.
Google Scholar
Jasińska-Wojtkowska M., Oleszczuk E., 1989, Antoniewicz Karol Bołoz, w: F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski (red.), Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, s. 669–670.
Google Scholar
Kopeć J.J., 1994, Wstęp, w: J.J. Kopeć (red.), Droga krzyżowa. Duchowość nabożeństwa i antologia współczesnych tekstów polskich, Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, s. 7–35.
Google Scholar
Labocha J., 2008, Tekst, wypowiedź, dyskurs w procesie komunikacji językowej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Nadolski B., 2006, Trishagion, w: B. Nadolski, Leksykon liturgii, Poznań: Pallottinum, s. 1631.
Google Scholar
Ostaszewska D., 2008, Genologia lingwistyczna jako subdyscyplina współczesnego językoznawstwa, w: D. Ostaszewska, R. Cudak (red.), Polska genologia lingwistyczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 11–39.
Google Scholar
O’Malley J.W., 2011, Co się zdarzyło podczas Soboru Watykańskiego Drugiego, przekł. A. Wojtasik, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar
Przyczyna W., Drabik B., 2022, Wojna w Ukrainie w wypowiedziach Kościołów chrześcijańskich w Polsce. Ujęcie lingwistyczno-retoryczne, w: M. Cybulski, J. Jęczeń, M. Mocarz-Kleindienst, M. Wideł-Ignaszczak (red.), Język — media — religia. Konteksty Europy środkowo-wschodniej, Tarnów: Biblos, s. 7–26. https://doi.org/10.48292/2022-Przyczyna-JMRKESW-Drabik-Przyczyna
Google Scholar
Searle J.R., 1976, A Classifiction of Illocutionary Acts, „Language in Society”, t. 5 (1), s. 1–23.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/S0047404500006837
Sieradzka-Mruk A., 2012, Zasada analogii w homiliach kierowanych do odbiorcy dziecięcego, „Stylistyka”, t. 21, s. 335–345.
Google Scholar
Sieradzka-Mruk A., 2015, Przemiany schematu kompozycyjnego drogi krzyżowej w XX wieku, w: R. Dźwigoł, I. Steczko (red.), Dialog z tradycją. Język, komunikacja, kultura, t. 4, Kraków: Collegium Columbinum, s. 339–352.
Google Scholar
Sieradzka-Mruk A., 2016, „Radość i nadzieja, smutek i trwoga” w nabożeństwie drogi krzyżowej. Wybrane aspekty ewolucji dyskursu religijnego w XX wieku na przykładzie leksyki dotyczącej uczuć, Kraków: Księgarnia Akademicka.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12797/9788376387086
Sieradzka-Mruk A., 2019, Nowe czasy — nowe nabożeństwo. Język drogi krzyżowej u progu niepodległości na przykładzie tekstów ks. Henryka Haducha i Kazimierza Kiersnowskiego, w: R. Przybylska, B. Batko-Tokarz, S. Przęczek-Kisielak (red.), Niepodległa wobec języka polskiego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 327–338.
Google Scholar
Sieradzka-Mruk A., 2020, Przemiany nabożeństwa drogi krzyżowej w XX wieku w świetle teorii aktów mowy (wybrane aspekty), „Roczniki Humanistyczne”, t. 68, z. 6, s. 183–198. https://doi.org/10.18290/rh20686-11
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18290/rh20686-11
Smereka W., 1980, Rys historyczny, w: W. Smereka (red.), Studium pasyjne. Rys historyczny i teksty drogi krzyżowej, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, s. 19–67.
Google Scholar
Wenzel K., 2006, Mała historia Soboru Watykańskiego II, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar
Witosz B., 2005, Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Witosz B., 2009, Dyskurs i stylistyka, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Wojtak M., 2004, Styl religijny w perspektywie genologicznej, w: S. Mikołajczak, T. Węcławski (red.), Język religijny dawniej i dziś, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, s. 104–113.
Google Scholar
Wojtak M., 2011, Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne, Tarnów: Biblos.
Google Scholar
Wojtak M., 2019, Wprowadzenie do genologii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Zając M., 2010, Nowa ewangelizacja, w: E. Gigilewicz i in. (red.), Encyklopedia katolicka, t. 14, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, s. 14.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

