Discourse of the Stations of the Cross Service on War

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.59.04

Keywords:

Stations of the Cross, religious discourse, linguistic genology, war

Abstract

A number of religious texts have recently appeared that adress the war in Ukraine. The aim of the study is to check whether such experiences were presented in a similar way in the earlier religious discourse. This study is a part of the research on the evolution of the Stations of the Cross as a genre of religious discourse and, because of that, it uses the methods of linguistic genology. The source database consists of 504 texts in Polish published from 1743 to 2024; 18 of them approach the topic of war.

It can be noticed that newer texts published after the World War I more often refer to specific historical events. War is gradually no longer considered a God’s punishment, but is rather treated as a call to action, sometimes to very specific help for the victims, which is particularly visible in texts devoted to the war in Ukraine. Contemporary texts on the World War II also serve to commemorate the victims. It seems that, especially after the Second Vatican Council, there has been a certain shift in attention from the Passion events to the contemporary problems. The modern Way of the Cross responds very vividly to all important events and trends, such as the coronavirus pandemic or the war in Ukraine. The authors of the texts of this service intend to accompany modern people in difficult experiences, interpret them and give encouragement.

The impulse for dynamic changes in the service was certainly given by the Council’s concept of aggiornamento, i.e. updating, adapting the Church to new times, but these phenomena can also be associated with the trends present in the so-called new evangelization, as well as with the appreciation of originality and creativity visible in contemporary culture.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Antoniewicz K., 1849/1923, Droga krzyżowa. Siedm (sic!) uwag o siedmiu boleściach N.P. Marji. Kwiateczki misyjne. Przez krzyż do nieba. Wianek krzyżowy, Kraków: Wydawnictwo Księży Jezuitów.
Google Scholar

Bandurski W., 1980, Droga krzyżowa (z okresu pierwszej wojny światowej), w: W. Smereka (red.), Drogi krzyżowe. Rys historyczny i teksty (studium pasyjne), Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, s. 564–578.
Google Scholar

Haduch H., 1921, Śladami Chrystusa. Krótkie rozmyślania na temat drogi krzyżowej, Kraków: Wydawnictwo Księży Jezuitów.
Google Scholar

Korytko M., 1980, Droga krzyżowa Polaków na uchodźstwie (w czasie okupacji hitlerowskiej), w: W. Smereka (red.), Drogi krzyżowe. Rys historyczny i teksty (studium pasyjne), Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, s. 414–416.
Google Scholar

o Krzyżach 2013 — Droga Krzyżowa o Krzyżach i Kapliczkach przydrożnych, 2013, www.dominikanie.com (dostęp: 15.03.2013).
Google Scholar

Obchody XVI 1789 — Obchody XVI. W czas Potrzeby i kary powszechnej, jako to głodu Ognia, woyny, złego powietrza, Suszy Niepogody i inney iakiey kolwiek potrzeby, [1789], w: Obchody Drogi Krzyża, brw., bmw. [Namysłów?], s. 257–277.
Google Scholar

Ojczyzna 2003/2022 — Staniek E., 2003/2022, Modlitwa za Ojczyznę, w: E. Staniek, Król królów. Drogi krzyżowe, Kraków: Dom Wydawniczy Rafael, s. 85–103.
Google Scholar

Oświęcim 1994 — Boniecki A., 1994, Droga ku doskonałej miłości męczenników z Oświęcimia, w: J.J. Kopeć (red.), Droga krzyżowa. Duchowość nabożeństwa i antologia współczesnych tekstów polskich, Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, s. 264–267.
Google Scholar

Patriotyczna 2016 — Ożóg P., Walicki B. (oprac.), 2016, Patriotyczna Droga Krzyżowa Małego Katynia Ziemi Rzeszowskiej, Sokołów Małopolski: Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Sokołowie Małopolskim.
Google Scholar

Pelc K., 2022, Droga Krzyżowa z uchodźcami, https://michalici.pl/artykul/droga-krzyzowa-z-uchodzcami (dostęp: 7.04.2022).
Google Scholar

Sprysak G., 2022, Droga krzyżowa z prośbą o pokój, https://michalici.pl/artykul/droga-krzyzowa-z-prosba-o-pokoj (dostęp: 8.03.2024).
Google Scholar

Stolarek E., 2022/2024, Droga Krzyżowa w intencji pokoju na Ukrainie, https://loreto.pl/droga-krzyzowa-za-ukraine/ (dostęp: 8.03.2024).
Google Scholar

Szulikowska M.E., 2023, Droga krzyżowa z rodziną Ulmów, w: Rodzina Ulmów. Droga ku świętości, Kraków: Dom Wydawniczy Rafael, s. 45–62.
Google Scholar

Święci 2013 — Droga Krzyżowa „Z polskimi Świętymi”, 2013, http://www.dominikanie.com (dostęp: 15.03.2013).
Google Scholar

Trombala F., 1980, Droga krzyżowa (podczas drugiej wojny światowej), w: W. Smereka (red.), Drogi krzyżowe. Rys historyczny i teksty (studium pasyjne), Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, s. 247–248.
Google Scholar

Żołnierczyk F., 1994, Z ojcem Maksymilianem śladami męki Jezusowej, w: J.J. Kopeć (red.), Droga krzyżowa. Duchowość nabożeństwa i antologia współczesnych tekstów polskich, Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, s. 231–237.
Google Scholar

Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., 2009, Tekstologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Czachur W., 2020, Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut. https://doi.org/10.23817/2020.lingdysk
Google Scholar

Dyrektorium 2003 — Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, 2003, Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii. Zasady i wskazania, Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Gajda S., 2001, Gatunkowe wzorce wypowiedzi, w: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 255–268.
Google Scholar

Jasińska-Wojtkowska M., Oleszczuk E., 1989, Antoniewicz Karol Bołoz, w: F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski (red.), Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, s. 669–670.
Google Scholar

Kopeć J.J., 1994, Wstęp, w: J.J. Kopeć (red.), Droga krzyżowa. Duchowość nabożeństwa i antologia współczesnych tekstów polskich, Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, s. 7–35.
Google Scholar

Labocha J., 2008, Tekst, wypowiedź, dyskurs w procesie komunikacji językowej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Nadolski B., 2006, Trishagion, w: B. Nadolski, Leksykon liturgii, Poznań: Pallottinum, s. 1631.
Google Scholar

Ostaszewska D., 2008, Genologia lingwistyczna jako subdyscyplina współczesnego językoznawstwa, w: D. Ostaszewska, R. Cudak (red.), Polska genologia lingwistyczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 11–39.
Google Scholar

O’Malley J.W., 2011, Co się zdarzyło podczas Soboru Watykańskiego Drugiego, przekł. A. Wojtasik, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Przyczyna W., Drabik B., 2022, Wojna w Ukrainie w wypowiedziach Kościołów chrześcijańskich w Polsce. Ujęcie lingwistyczno-retoryczne, w: M. Cybulski, J. Jęczeń, M. Mocarz-Kleindienst, M. Wideł-Ignaszczak (red.), Język — media — religia. Konteksty Europy środkowo-wschodniej, Tarnów: Biblos, s. 7–26. https://doi.org/10.48292/2022-Przyczyna-JMRKESW-Drabik-Przyczyna
Google Scholar

Searle J.R., 1976, A Classifiction of Illocutionary Acts, „Language in Society”, t. 5 (1), s. 1–23.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0047404500006837

Sieradzka-Mruk A., 2012, Zasada analogii w homiliach kierowanych do odbiorcy dziecięcego, „Stylistyka”, t. 21, s. 335–345.
Google Scholar

Sieradzka-Mruk A., 2015, Przemiany schematu kompozycyjnego drogi krzyżowej w XX wieku, w: R. Dźwigoł, I. Steczko (red.), Dialog z tradycją. Język, komunikacja, kultura, t. 4, Kraków: Collegium Columbinum, s. 339–352.
Google Scholar

Sieradzka-Mruk A., 2016, „Radość i nadzieja, smutek i trwoga” w nabożeństwie drogi krzyżowej. Wybrane aspekty ewolucji dyskursu religijnego w XX wieku na przykładzie leksyki dotyczącej uczuć, Kraków: Księgarnia Akademicka.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12797/9788376387086

Sieradzka-Mruk A., 2019, Nowe czasy — nowe nabożeństwo. Język drogi krzyżowej u progu niepodległości na przykładzie tekstów ks. Henryka Haducha i Kazimierza Kiersnowskiego, w: R. Przybylska, B. Batko-Tokarz, S. Przęczek-Kisielak (red.), Niepodległa wobec języka polskiego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 327–338.
Google Scholar

Sieradzka-Mruk A., 2020, Przemiany nabożeństwa drogi krzyżowej w XX wieku w świetle teorii aktów mowy (wybrane aspekty), „Roczniki Humanistyczne”, t. 68, z. 6, s. 183–198. https://doi.org/10.18290/rh20686-11
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18290/rh20686-11

Smereka W., 1980, Rys historyczny, w: W. Smereka (red.), Studium pasyjne. Rys historyczny i teksty drogi krzyżowej, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, s. 19–67.
Google Scholar

Wenzel K., 2006, Mała historia Soboru Watykańskiego II, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Witosz B., 2005, Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Witosz B., 2009, Dyskurs i stylistyka, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Wojtak M., 2004, Styl religijny w perspektywie genologicznej, w: S. Mikołajczak, T. Węcławski (red.), Język religijny dawniej i dziś, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, s. 104–113.
Google Scholar

Wojtak M., 2011, Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne, Tarnów: Biblos.
Google Scholar

Wojtak M., 2019, Wprowadzenie do genologii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Zając M., 2010, Nowa ewangelizacja, w: E. Gigilewicz i in. (red.), Encyklopedia katolicka, t. 14, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, s. 14.
Google Scholar

Published

28-11-2025

How to Cite

Sieradzka-Mruk, A. (2025). Discourse of the Stations of the Cross Service on War. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, (59), 41–53. https://doi.org/10.18778/0208-6077.59.04