On the relation between language and gender in Catholic religious discourse

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.55.11

Keywords:

gender, religious language, Being from the Sacred, feminist theology, military metaphors

Abstract

The article falls within the current of linguistic research on religious language, specifically on the language of Polish Catholicism. The paper is divided into two parts. The first discusses the specificity of the problem of gender resulting from the fact that the objects of religious faith are supernatural Beings, but in human beliefs, in culture, they are also attributed gender. The figures from the world of the Sacred – God, Jesus, the Holy Spirit, Mary, the angel, Satan – although they may be conceptualized as androgynous (in philosophy, in feminist theology), in „ordinary”, everyday cult and pastoral language (prayers, songs, sermons, etc.) they are linguistically represented as persons of unambiguous gender: male or female. Language thus creates a world of the Sacred whose image is not at odds with the colloquial image of gender, and the means developed to serve interpersonal contacts prove sufficient.

The second presents certain linguistic strategies that are intended by the senders to build the gender identity of Polish male Catholics. This strategy involves the use of military language (war metaphors, vocabulary etc.) for religious practices (praying the rosary, pilgrimages, retreats etc.), which create the image of a soldier of Christ, and as the essence of masculinity – physical and mental strength and domination.

Downloads

Download data is not yet available.

References

GROM. Grupa Różańca Orędowników Małżonek, http://grom.przymierzewojownikow.pl/ (dostęp: 20.02.2021).
Google Scholar

Lew Judy, Męski Pluton Różańca, http://lewjudy.info/meskieplutonyrozanca/ (dostęp: 22.02.2021).
Google Scholar

Mężczyźni Boga, https://pl-pl.facebook.com/MezczyzniBoga (dostęp: 18.02.2021).
Google Scholar

SMS z Nieba, https://rozwijajtalenty.pl/kierunki/11-formacja-mezczyzn-wojownik-przywodca-skala (22.02.2021).
Google Scholar

Wojownicy Maryi, http://www.wojownicymaryi.pl/o-nas.html (dostęp: 21.02.2021).
Google Scholar

Zakon Rycerzy Jana Pawła II, https://rycerzejp2.com.pl/ (dostęp: 20.02.2021).
Google Scholar

Żołnierze Chrystusa, https://www.facebook.com/ZolnierzeChrystusa/ (dostęp: 20.02.2021).
Google Scholar

Buczkowski A., 2005, Społeczne tworzenie ciała. Płeć kulturowa i płeć psychologiczna, Kraków: Universitas.
Google Scholar

Chmielewski M., 1994, Medytacyjny wymiar «geniuszu kobiety». Refleksja nad Listem Apostolskim „Mulieris dignitatem”, „Ateneum Kapłańskie” 122, s. 283–293.
Google Scholar

Gomola A., 2010a , Myśl feministyczna w Biblii, „Przekładaniec. Półrocznik Katedry UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową UJ” 2 (24), s. 212–227.
Google Scholar

Gomola A., 2010b, Bóg kobiet. Studium językoznawczo-teologiczne, Tarnów: Biblos.
Google Scholar

Gut A., 2009, O relacji między myślą a językiem. Studium krytyczne stanowisk utożsamiających myśl z językiem, Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar

Helbig-Mischewski B., 2000, Językowo-kulturowy obraz świata w polskim i niemieckim współczesnym dyskursie kaznodziejskim. Analiza porównawcza, „Języka a Kultura”, t. 13: Językowy obraz świata i kultura, A. Dąbrowska, J. Anusiewicz (red.), Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 229–245.
Google Scholar

Jackson S., 2001, Gender a seksualność z punktu widzenia teorii, w: E. Ostrowska (red.), Gender w kinie europejskim i mediach, Kraków: Rabid, s. 11–31.
Google Scholar

Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J., 2005, Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Kita M., 2016, Coming out w polskiej przestrzeni dyskursywnej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Krasicki J., 2020, Dostojewski i laboratorium idei, Warszawa: Więź.
Google Scholar

Lenart M., 2009, Miles pius et iustus: żołnierz chrześcijański katolickiej wiary w kulturze i piśmiennictwie dawnej Rzeczypospolitej (XVI–XVIII w.), Warszawa: IBL.
Google Scholar

Makuchowska M., 1998, Modlitwa jako gatunek języka religijnego, Opole: TiT.
Google Scholar

Makuchowska M., 2016, Funkcje toposu Szatana we współczesnym polskim dyskursie religijnym, „Forum Lingwistyczne”, nr 3, s. 49–61.
Google Scholar

Mierzyńska A., 2020, Różaniec jest ich bronią. Jak radykalne grupy zawłaszczają Kościół katolicki w Polsce, https://oko.press/zolnierze-chrystusa-jak-radykalne-grupy-zawlaszczaja-kosciol-katolicki/ (dostęp: 20.01.2021).
Google Scholar

Mollenkott V., 1994, The Divine Feminine, The Biblical Imagery of God as Female, New York: Crossroad Publication.
Google Scholar

Nowosad-Bakalarczyk M., 2009, Płeć a rodzaj gramatyczny we współczesnej polszczyźnie, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Paturej-Grandyberg J., 2012, Androgynia – kategoria trzeciej płci w tekstach Nataszy Goerke, „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna” 8, s. 67–76.
Google Scholar

Petry Mroczkowska J., 2012, Feminizm-antyfeminizm. Kobieta w Kościele, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Radzik Z., 2020a, Kościół kobiet, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Radzik Z., 2020b, Bojówki różańcowe, „Tygodnik Powszechny”, https://www.tygo-dnikpowszechny.pl/bojowki-rozancowe-164661 (dostęp: 2.01.2021).
Google Scholar

Pietrzak J., Mikołajczak M., 2011, Religia i legitymizacja nierówności płciowej w Polsce, w: M. Kofta, M. Bilewicz (red.), Wobec obcych. Zagrożenia psychologiczne a stosunki międzygrupowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 115–128.
Google Scholar

Rahner K., Vorgrimler H., 1996, Mały słownik teologiczny, Warszawa: Pax.
Google Scholar

Rejter A., 2013, Płeć – język – kultura, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Skowronek K., 2007, Obraz współczesnej kobiety w listach pasterskich Konferencji Episkopatu Polski, w: P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka (red.), Język religijny dawniej i dziś II, Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, s. 172–181.
Google Scholar

Sztajer S., 2005, Rola języka w konstytuowaniu religijnego świata, „Przegląd Religioznawczy”, nr 3 (218), s. 26–40.
Google Scholar

Termińska K., 1994, Androgynia we współczesnej polszczyźnie, „Języka a Kultura”, t. 9: Płeć w języku i kulturze, J. Anusiewicz, K. Handke (red.), Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 31–43.
Google Scholar

Wojciechowska K., 2010, Bóg kobiet. Studium językoznawczo-teologiczne, Aleksander Gomola, Tarnów 2010: [Recenzja], „Roczniki Teologiczny” 52/1–2, s. 323–331.
Google Scholar

Wojtak M., 1999, Wyznaczniki gatunku wypowiedzi na przykładzie tekstów modlitewnych, „Stylistyka” 8, s. 105–117.
Google Scholar

Published

2021-12-30

How to Cite

Makuchowska, M. (2021). On the relation between language and gender in Catholic religious discourse. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 55, 181–192. https://doi.org/10.18778/0208-6077.55.11

Issue

Section

Articles