On the relation between language and gender in Catholic religious discourse
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6077.55.11Keywords:
gender, religious language, Being from the Sacred, feminist theology, military metaphorsAbstract
The article falls within the current of linguistic research on religious language, specifically on the language of Polish Catholicism. The paper is divided into two parts. The first discusses the specificity of the problem of gender resulting from the fact that the objects of religious faith are supernatural Beings, but in human beliefs, in culture, they are also attributed gender. The figures from the world of the Sacred – God, Jesus, the Holy Spirit, Mary, the angel, Satan – although they may be conceptualized as androgynous (in philosophy, in feminist theology), in „ordinary”, everyday cult and pastoral language (prayers, songs, sermons, etc.) they are linguistically represented as persons of unambiguous gender: male or female. Language thus creates a world of the Sacred whose image is not at odds with the colloquial image of gender, and the means developed to serve interpersonal contacts prove sufficient.
The second presents certain linguistic strategies that are intended by the senders to build the gender identity of Polish male Catholics. This strategy involves the use of military language (war metaphors, vocabulary etc.) for religious practices (praying the rosary, pilgrimages, retreats etc.), which create the image of a soldier of Christ, and as the essence of masculinity – physical and mental strength and domination.
Downloads
References
GROM. Grupa Różańca Orędowników Małżonek, http://grom.przymierzewojownikow.pl/ (dostęp: 20.02.2021).
Google Scholar
Lew Judy, Męski Pluton Różańca, http://lewjudy.info/meskieplutonyrozanca/ (dostęp: 22.02.2021).
Google Scholar
Mężczyźni Boga, https://pl-pl.facebook.com/MezczyzniBoga (dostęp: 18.02.2021).
Google Scholar
SMS z Nieba, https://rozwijajtalenty.pl/kierunki/11-formacja-mezczyzn-wojownik-przywodca-skala (22.02.2021).
Google Scholar
Wojownicy Maryi, http://www.wojownicymaryi.pl/o-nas.html (dostęp: 21.02.2021).
Google Scholar
Zakon Rycerzy Jana Pawła II, https://rycerzejp2.com.pl/ (dostęp: 20.02.2021).
Google Scholar
Żołnierze Chrystusa, https://www.facebook.com/ZolnierzeChrystusa/ (dostęp: 20.02.2021).
Google Scholar
Buczkowski A., 2005, Społeczne tworzenie ciała. Płeć kulturowa i płeć psychologiczna, Kraków: Universitas.
Google Scholar
Chmielewski M., 1994, Medytacyjny wymiar «geniuszu kobiety». Refleksja nad Listem Apostolskim „Mulieris dignitatem”, „Ateneum Kapłańskie” 122, s. 283–293.
Google Scholar
Gomola A., 2010a , Myśl feministyczna w Biblii, „Przekładaniec. Półrocznik Katedry UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową UJ” 2 (24), s. 212–227.
Google Scholar
Gomola A., 2010b, Bóg kobiet. Studium językoznawczo-teologiczne, Tarnów: Biblos.
Google Scholar
Gut A., 2009, O relacji między myślą a językiem. Studium krytyczne stanowisk utożsamiających myśl z językiem, Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar
Helbig-Mischewski B., 2000, Językowo-kulturowy obraz świata w polskim i niemieckim współczesnym dyskursie kaznodziejskim. Analiza porównawcza, „Języka a Kultura”, t. 13: Językowy obraz świata i kultura, A. Dąbrowska, J. Anusiewicz (red.), Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 229–245.
Google Scholar
Jackson S., 2001, Gender a seksualność z punktu widzenia teorii, w: E. Ostrowska (red.), Gender w kinie europejskim i mediach, Kraków: Rabid, s. 11–31.
Google Scholar
Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J., 2005, Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Kita M., 2016, Coming out w polskiej przestrzeni dyskursywnej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Krasicki J., 2020, Dostojewski i laboratorium idei, Warszawa: Więź.
Google Scholar
Lenart M., 2009, Miles pius et iustus: żołnierz chrześcijański katolickiej wiary w kulturze i piśmiennictwie dawnej Rzeczypospolitej (XVI–XVIII w.), Warszawa: IBL.
Google Scholar
Makuchowska M., 1998, Modlitwa jako gatunek języka religijnego, Opole: TiT.
Google Scholar
Makuchowska M., 2016, Funkcje toposu Szatana we współczesnym polskim dyskursie religijnym, „Forum Lingwistyczne”, nr 3, s. 49–61.
Google Scholar
Mierzyńska A., 2020, Różaniec jest ich bronią. Jak radykalne grupy zawłaszczają Kościół katolicki w Polsce, https://oko.press/zolnierze-chrystusa-jak-radykalne-grupy-zawlaszczaja-kosciol-katolicki/ (dostęp: 20.01.2021).
Google Scholar
Mollenkott V., 1994, The Divine Feminine, The Biblical Imagery of God as Female, New York: Crossroad Publication.
Google Scholar
Nowosad-Bakalarczyk M., 2009, Płeć a rodzaj gramatyczny we współczesnej polszczyźnie, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Paturej-Grandyberg J., 2012, Androgynia – kategoria trzeciej płci w tekstach Nataszy Goerke, „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna” 8, s. 67–76.
Google Scholar
Petry Mroczkowska J., 2012, Feminizm-antyfeminizm. Kobieta w Kościele, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar
Radzik Z., 2020a, Kościół kobiet, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar
Radzik Z., 2020b, Bojówki różańcowe, „Tygodnik Powszechny”, https://www.tygo-dnikpowszechny.pl/bojowki-rozancowe-164661 (dostęp: 2.01.2021).
Google Scholar
Pietrzak J., Mikołajczak M., 2011, Religia i legitymizacja nierówności płciowej w Polsce, w: M. Kofta, M. Bilewicz (red.), Wobec obcych. Zagrożenia psychologiczne a stosunki międzygrupowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 115–128.
Google Scholar
Rahner K., Vorgrimler H., 1996, Mały słownik teologiczny, Warszawa: Pax.
Google Scholar
Rejter A., 2013, Płeć – język – kultura, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Skowronek K., 2007, Obraz współczesnej kobiety w listach pasterskich Konferencji Episkopatu Polski, w: P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka (red.), Język religijny dawniej i dziś II, Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, s. 172–181.
Google Scholar
Sztajer S., 2005, Rola języka w konstytuowaniu religijnego świata, „Przegląd Religioznawczy”, nr 3 (218), s. 26–40.
Google Scholar
Termińska K., 1994, Androgynia we współczesnej polszczyźnie, „Języka a Kultura”, t. 9: Płeć w języku i kulturze, J. Anusiewicz, K. Handke (red.), Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 31–43.
Google Scholar
Wojciechowska K., 2010, Bóg kobiet. Studium językoznawczo-teologiczne, Aleksander Gomola, Tarnów 2010: [Recenzja], „Roczniki Teologiczny” 52/1–2, s. 323–331.
Google Scholar
Wojtak M., 1999, Wyznaczniki gatunku wypowiedzi na przykładzie tekstów modlitewnych, „Stylistyka” 8, s. 105–117.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.