Kształtowanie narodowej wspólnoty w świetle XVI-wiecznego piśmiennictwa historiograficznego. Rekonesans

Magdalena Hawrysz

doi:10.18778/0208-6077.48.02

Autor

Magdalena Hawrysz Uniwersytet Zielonogórski

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.48.02

Słowa kluczowe:

dyskurs tożsamościowy, historiografia, XVI wiek, tekstologia

Abstrakt

The paper constitutes an element of a large scale project whose aim consists in the reconstruction of the identity discourse of the First Republic of Poland in historiographic writing. The sketch presents selected linguistic and extra-linguistic mechanism used in historiography for the purpose of developing national community (at that time understood as the nation of the gentry) and strengthening its internal bonds. The mechanisms used to be referred to as cognitive or visual propaganda. The goal of the paper is achieved by means of the presentation of the linguistic means used for the purpose of shaping historical consciousness as the foundation of national community or expressions referring to the basic concepts related to the national community, i.e. names of the country (kingdom, crown, homeland, state, Poland, republic, the Sarmatia), citizens (Polanie, Polacy, Lechy, Lachy, the Sarmatians) and finally – indication of the role of the graphic code. The source documentation includes 16th century Polish language catalogues of monarchs treated as a tool of social communication and the strategic element of state policy.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Barycz H., 1981, Szlakami dziejopisarstwa staropolskiego. Studia nad historiografią w. XVI - XVIII, Wrocław.
Google Scholar

Chałasiński J., 1971, Początki polskiej świadomości narodowej i pierwsi polscy dziejopisarze, „Kultura i Społeczeństwo”, t. 15, z. 3.
Google Scholar

Chojecka E., 1975, Znaczenie kulturowe grafiki polskiej XVI wieku, w: Dawna książka i kultura, red. S. Grzeszczuk, A. Kawecka-Gryczowa, Wrocław.
Google Scholar

Chojecka E., 1980, Ilustracja polskiej książki drukowanej XVI i XVII w., Warszawa.
Google Scholar

Dąbrowski J., 2010, Korona królestwa polskiego w XIV wieku, Kraków.
Google Scholar

Dziechcińska H., 1982, Parawizualność literatury staropolskiej jako element ówczesnej kultury, w: Słowo i obraz, red. A. Morawińska,Warszawa.
Google Scholar

Górska G., 1979, Wstęp (do:) J. Głuchowski, Ikones książąt i królów polskich, reprodukcja fototypiczna wydania z 1605, Wrocław.
Google Scholar

Jakimowicz T., 1985, Temat historyczny w sztuce epoki ostatnich Jagiellonów, Warszawa.
Google Scholar

Jakimowicz T., 1994, Wizerunki władców Polski w »Chronica Polonorum« Macieja z Miechowa. Problem kreacji i funkcjonowania źródła obrazowego, w: Studia nad świadomością historyczna Polaków, red. J. Topolski, Poznań.
Google Scholar

Kieniewicz S., 1982, Historyk a świadomość narodowa, Warszawa.
Google Scholar

Krzyżanowski J., 1958, Historiografia renesansowa, w: idem, W wieku Reja i Stańczyka. Szkice z dziejów odrodzenia w Polsce, Warszawa.
Google Scholar

Legomska J., 2010, Państwo, naród, ojczyzna w dawnej polszczyźnie. Leksykalno-semantyczny opis pojęć, Katowice.
Google Scholar

Lipski A., 1983, Tradycja państwa jako czynnik integracji narodowej w XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 28.
Google Scholar

Manikowska H., 1997, Więź narodowa i państwowa, w: Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV w., red. B. Geremek, Warszawa.
Google Scholar

Miodońska B., 1976, Władca i państwo w krakowskim drzeworycie książkowym XVI w., w: Renesans. Sztuka i ideologia, red. T.S. Jaroszewski, Warszawa.
Google Scholar

Niewiara A., 2010, Kształty polskiej tożsamości. Potoczny dyskurs narodowy w perspektywie etnolingwistycznej (XVI-XX w.), Katowice.
Google Scholar

Samsonowicz H., 1997, Początki Polski, czyli wyobrażenia o początkach własnych, w: Ludzie, kontakty, kultura XVI-XVIII w. Prace ofiarowane Profesor Marii Boguckiej, red. J. Kowecki, J. Tazbir, Warszawa.
Google Scholar

Tazbir J., 1976, Polska świadomość narodowa XVI-XVIII wieku, w: Studia nad rozwojem narodowym Polaków, Czechów i Słowaków, red. R. Heck, Wrocław.
Google Scholar

Tazbir J., 2001, Kamienie milowe polskiej świadomości historycznej, w: idem, Prace wybrane, t. 4, Studia nad kulturą staropolską, Kraków.
Google Scholar

Urbańczyk S. (red.), 1970-1973, Słownik staropolski, Wrocław i in.
Google Scholar

Witosz B,, 2009, Dyskurs i stylistyka, Katowice.
Google Scholar

Zlat Z., 1976, Typy osobowości w polskiej sztuce XVI wieku, w: Renesans. Sztuka i ideologia, red. T.S. Jaroszewski, Warszawa.
Google Scholar