"Kto ja jestem, Polak mały i tczewianin zagorzały…" – konceptualizacja wspólnoty / wspólnot w utworach młodych mieszkańców Kociewia
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6077.57.05Słowa kluczowe:
juwenilia, językoznawstwo kulturowe, tekstowy obraz, KociewieAbstrakt
Celem artykułu jest ukazanie językowej konceptualizacji wspólnoty w pracach konkursowych dzieci i młodzieży z Kociewia. Analizy wykorzystują teorię lingwistyki kulturowej Janusza Anusiewicza, a także koncepcję językowego i tekstowego obrazu świata. Badania uwzględniają również punkt widzenia i perspektywę nadawcy. Analiza materiału językowego wykazała, że konceptualizacja wspólnoty zawarta w juweniliach ujmowana jest w dwóch perspektywach: wspólnoty ludzkiej i wspólnoty człowieka z miejscem. Tekstowa kreacja tej pierwszej (dotycząca albo wspólnoty rodzinnej, albo środowiskowej) oparta jest przede wszystkim na występowaniu podmiotu mówiącego najczęściej w 1 os. l. mn. i stosowaniu zaimka dzierżawczego nasz. Wykorzystana została też leksyka wartościująca, nazywająca tradycje rodzinne, a także wypowiedzi o charakterze deklaracji. W drugiej perspektywie - wspólnoty człowieka z miejscem przeważa stosowanie form 1 os. l. poj. czasowników oraz zaimka osobowego mój. Tę konceptualizację cechuje silny emocjonalizm wyrażony leksyką wartościującą, określającą stany emocjonalne nadawcy. Ogólnie jednak repertuar środków językowych wykorzystanych przez autorów analizowanych juweniliów jest skromny.
Pobrania
Bibliografia
Anusiewicz J., 1995, Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Bartmiński J., 1990, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, w: J. Bartmiński (red.), Językowy obraz świata, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 109–128.
Google Scholar
Bartmiński J., Tokarski R., 1986, Językowy obraz świata a spójność tekstu, w: T. Dobrzyńska (red.), Teoria tekstu. Zbiór studiów, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 65–81.
Google Scholar
Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl (dostęp 27.07.2020).
Google Scholar
Kajtoch W., 2008, Językowe obrazy świata i człowieka w prasie młodzieżowej i alternatywnej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Kępka I., Lewińska A., Warda-Radys L., 2021, Kociewie oczami dzieci i młodzieży. Językowa kreacja regionu w pracach nadesłanych na Festiwal Twórczości Kociewskiej im. Romana Landowskiego. Część I – Uczeń jako twórca, Gdańsk: Instytut Kaszubski w Gdańsku.
Google Scholar
Kopaliński W., 1990, Słownik symboli, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar
Lalewicz J., 1983, Retoryka kategorii osobowych. Zarys problematyki, w: T. Dobrzyńska, E. Janus (red.), Tekst i zdanie. Zbiór studiów, Wrocław, s. 267–282.
Google Scholar
Landowski R., 2020, Na ziemi łagodnej. Dawno, dawno temu i jeszcze dawniej na Kociewiu. 139 gawęd i opowieści, Tczew–Zblewo: Producent Oko-Lice.
Google Scholar
Landowski J., Lewandowska E., 2018, Kociewie noszą w sercu. Festiwale twórczości kociewskiej im. Romana Landowskiego 2008–2018, Tczew–Zblewo.
Google Scholar
Nocoń J., 2010, Styl(e) wypowiedzi pisemnej licealistów, „Studia Pragmalingwistyczne” 2, s. 66–78.
Google Scholar
Pająkowska-Kensik M., (2013), Dialekt kociewski jako wyznacznik tożsamości regionalnej, w: M. Klinkosz, A. Lica, Z. Lica (red.), Językowy, literacki i kulturowy obraz Pomorza, t. 2, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 200–213.
Google Scholar
Puzynina J., 1991, Jak pracować nad językiem wartości, w: J. Bartmiński (red.), Język a kultura, t. 2, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, s. 129–137.
Google Scholar
Regulamin I edycji Konkursu literackiego im. Romana Landowskiego, https://www.csw.pl/archiwum/index4922.html?cid=399 (dostęp: 12.11.2021).
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
