O układzie alfabetycznym w dawnych słownikach przekładowych
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6077.51.2.07Słowa kluczowe:
historia polskiej leksykografii, porządek alfabetyczny, warsztat leksykografa, leksykografia polska XVI–XIX wiekuAbstrakt
Alphabetical order is one of the four ways to organize words in dictionaries. Throughout history it was changing — it was depending on the level of knowledge about the language and on the evolution of Polish lexicography. The major problem was the lack of Polish orthography, especially the notation of phons, which have no equivalents in Latin. The aim of the study is to investigate the evolution of the alphabetical system in the history of Polish lexicography and to indicate the problems faced by the authors from 16th to the 19th century.
Pobrania
Bibliografia
Amszejewicz M., 1859, Dykcjonarz zawierający wyrazy i wyrażenia z obcych języków polskiemu przyswojone, w drukarni Aleksandra Gins, Warszawa.
Google Scholar
Bielikowicz A., 1866, Słownik polsko-łaciński, w Drukarni C.K. Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 1–2, Kraków.
Google Scholar
Brzezwicki Ł., 1602, Synonyma latina ex variis authoribus collata Polonice et Latine, Kraków.
Google Scholar
Calagius A., 1579, Synonyma Latina vocum pharasiumque, Wrocław.
Google Scholar
Dasypodius P., 1642, Dasypodius catholicus, hoc est, dictionarium Latino-Germanico-Polonicum, Germanico-Latinum et Polono-Latino-Germanicum, t. 1–2, cura, impensis et typis Andreae Hünefeldii, Gdańsk.
Google Scholar
Elger J., 1683, Dictionarium Polono-Latino-Lottavicum Opus posthumum, Typis Academisic Soc. Iesu., Wilno.
Google Scholar
Gutthäter-Dobracki M., 1668, Polniſche Teutſch erklärte Sprachkunſt, wyd. Johann Seyfferten, Oleśnica.
Google Scholar
Gutthäter-Dobracki M., 1668, Vorbott Der Polniſchen Sprachkunſt. Goniéc grámátyki Polskiey, wyd. Johann Seyfferten, Oleśnica.
Google Scholar
Knapiusz G., 1621, Thesaurus Polono-Latino-Graecus seu Promptuarium linguae Latinae et Graecae, Typis Francisci Cesarii, Kraków.
Google Scholar
Koźmiński J., 1739, Dictionarium Latino-Polonicum ad usum pubicum Poloniae scholarum, Typis et Impensis Iosephi Zawadzki, Kraków.
Google Scholar
Litwiński J., 1815, Słownik polsko-łacińsko-francuski na zasadach słowników Knapskiego, Daneta i Troca, t. 1–2, Nakładem Zawadzkiego i Węckiego, Warszawa.
Google Scholar
Meniński F., 1649, Grammatica seu institutio Polonicae linguae, sumptibus Georgii Försteri, Gdańsk.
Google Scholar
Murzynowski S., 1551, Ortografija polská. To jest nauka pisániá i czytaniá języka polskié(go), nakładem Jana Seklucjana, Królewiec.
Google Scholar
Parkoszowic J., 1440, Traktat o ortografii polskiej, oprac. M. Kucała, 1985, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Google Scholar
Roter J., 1616, Schlüſſel zur Polniſchen vnd Teutſchen Sprach, bey Andreae Hünefelden, Wrocław.
Google Scholar
Seklucjan J., 1549, Catechismus to jest krótka a prosta starej wiary chrześcijańskiej nauka, drukarnia J. Weinreich, Królewiec.
Google Scholar
Statorius-Stojeński P., 1568, Polonicae grammatices institutio. In eorum gratiam, qui eius linguae elegantiam cito & facile addiscere cupiunt, wyd. Maciej Wirzbięta, Kraków.
Google Scholar
Szylarski W., 1770, Początki nauk dla narodowej młodzieży, to jest Grammatyka języka polskiego ucząca, a tym samym pojęcie obcych języków, jako łacińskiego, francuskiego, włoskiego i innych ułatwiająca, Drukarnia Jego Królewskiej Mości i Bractwa Świętej Trójcy, Lwów.
Google Scholar
Szyrwid K., 1641, Dictionarium Polono-Latinum in usum studiosae iuventutis Polonae, typis S.R.M. Collegii Soc. Jesu, Warszawa.
Google Scholar
Trojański J.K., 1819, Słownik polsko-łaciński do szkolnego użycia…, drukiem Wilhelma Bogumiła Korna, Wrocław.
Google Scholar
Volckmar M., 1596, Dictionarium trilinguae ad discendam linguam latinam, polonicam et germanicam accomodatum, In Officina Typographica Iacobi Rhodi, Gdańsk.
Google Scholar
Volckmar M., 1605, Dictionarium trium linguarum, Latine, Germanice et Polonice, typis Martini Rhodi, Gdańsk.
Google Scholar
Woronowski B., 1787, Słownik polsko-łaciński ze skarbu księdza Knapiusza, t. 1–3, w drukarni J.O. Książęcia IMci Arcybiskupa Gnieźnieńskiego, Kalisz.
Google Scholar
Zaborowski S., 1514, Ortographia seu modus recte scribendi et legendi Polonicum idioma, wyd. Florian Ungler, Kraków.
Google Scholar
Bajerowa I., 1964, Współczesna Mickiewiczowi norma ortograficzna, „Pamiętnik Literacki”, z. 1.
Google Scholar
Bańko M., 1987, Porządek alfabetyczny jako narzędzie leksykografa, w:. Z. Saloni (red.), Studia z polskiej leksykografii współczesnej, t. II, Dział Wydawnictw Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, Białystok.
Google Scholar
Bień J., 1992, Uwagi o porządku alfabetycznym i leksykograficznym, „Filologia Polska — Prace Językoznawcze”, nr 16.
Google Scholar
Bugajski M., 2005, Parkoszowica świadomość lingwistyczna i świadomość językowa, w: S. Borawski (red.), Rozprawy o historii języka polskiego, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
Google Scholar
Gruszczyński W., 1997, Dwa najstarsze drukowane słowniki polskie w wydaniu faksymilowym, w: [Francisci Mymeri] Dictionarium trium linguarum [i] Dictionarius Ioannis Murmellii variarum rerum [wydanie faksymilowe], „Biblioteka Tradycji Literackich”, Kraków.
Google Scholar
Gruszczyński W., 2000, Wokabularze ryskie na tle XVI- i XVII-wiecznej leksykografii polskiej, Oficyna Wydawnicza Aspra, Warszawa.
Google Scholar
Iwanowska A., 1994, O metodzie leksykograficznej Nowego dykcyjonarza to jest mownika polsko-niemiecko-francuskiego (1764) Michała Abrahama Troca, „Prace Filologiczne”, t. 39.
Google Scholar
Kamińska K., 1953, Pisownia druków polskich XVI wieku, „Prace Polonistyczne”, nr 11.
Google Scholar
Kędelska E., 1986, Łacińsko-polskie słowniki drukowane pierwszej połowy XVI wieku i ich stosunek do źródeł czeskich, „Monografie Slawistyczne”, t. 53, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Google Scholar
Kędelska E., 1995, Studia nad łacińsko-polską leksykografią drugiej połowy XVI wieku, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar
Kucała M. (oprac.), 1985, w: Jakuba Parkosza Traktat o ortografii polskiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Google Scholar
Kwilecka I., Popowska-Taborska H., 1977, Bartłomiej z Bydgoszczy. Leksykograf polski pierwszej połowy XVI w., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Google Scholar
Lewandowski I., 1987, Koncepcja i wzory Łacińsko-polskiego Leksykonu Jana Mączyńskiego (1564), „Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, nr 102, za rok 1985, Poznań.
Google Scholar
Lewandowski I., 1993, Leksykograficzne założenia i wzory Słownika łacińsko-polskiego Jana Mączyńskiego (1564 r.), „Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae”, t. IX.
Google Scholar
Lewandowski I., 1996, Leksykograficzne założenia i wzory, w: H. Barycz, W. Kuraszkiewicz, I. Lewandowski (oprac.), Leksykon łacińsko-polski Jana Mączyńskiego. Wybór tekstów — opracowanie, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Google Scholar
Lisowski T., 2001, Grafia druków polskich z 1521 i 1522 roku. Problemy wariantywności i normalizacji, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Google Scholar
Lisowski T., 2010, Pisownia polska. Główne fazy rozwoju, „Kwartalnik Językoznawczy”, z. 3–4.
Google Scholar
Matuszczyk B., 2006, Słownik języka polskiego S.B. Lindego. Warsztat leksykografa, Wydawnictwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Google Scholar
Nowowiejski B., 2011, Niemiecko-polski słownik Mrongowiusza. Źródło do historii polskiej leksyki i leksykografii, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Google Scholar
Otwinowska B., Pszczołowska L., Puzynina J., 1955, Walka o język w życiu i literaturze staropolskiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar
Pawłowska R., 1979, Fonetyka języka polskiego nauczanego w Gdańsku w XVII wieku, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk.
Google Scholar
Puzynina J., 1956, O metodzie leksykograficznej w Thesaurusie Grzegorza Knapskiego, „Poradnik Językowy”, z. 5.
Google Scholar
Puzynina J., 1957, Semantyka w Thesaurusie Knapskiego, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, z. XVII.
Google Scholar
Puzynina J., 1961, Thesaurus Grzegorza Knapiusza. Siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Google Scholar
Rozprawy i wnioski o ortografii polskiej, 1830, w Drukarni Józefa Węckiego, Warszawa.
Google Scholar
Saloni Z., 2005, O kodyfikacji polskiej ortografii — historia i współczesność, „Nauka”, z. 4.
Google Scholar
Walczak B., 1991, Słownik wileński na tle dziejów polskiej leksykografii, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Google Scholar
Walczak B., 2001, Słownik Murmeliusza na tle leksykografii polskiej XVI wieku, „Rocznik Wieluński”, t. 1.
Google Scholar
Zdanowicz A. i in. (red.), 1861, Słownik języka polskiego, tzw. wileński, cz. 1, wydany staraniem i kosztem Maurycego Orgelbranda, Wilno.
Google Scholar
Żmigrodzki P., 2003, Wprowadzenie do leksykografii polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
