Współczesny stereotyp Polaka i Ukraińca w opinii studentów filologii Uniwersytetu Łódzkiego (na podstawie badań ankietowych)

Olga Fyłypec

doi:10.18778/0860-6587.27.06

Authors

Olga Fyłypec Narodowy Uniwersytet Lwowski im. Iwana Franki, Wydział Filologiczny, Katedra Filologii Polskiej, ul. Uniwersytecka, 1, 79-000 Lwów https://orcid.org/0000-0002-4161-408X

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.27.06

Keywords:

stereotype of a Pole, stereotype of a Ukrainian, linguistic picture of the world, students of the Faculty of Philology, survey

Abstract

The article presents a reconstruction – on a material of 394 surveys – of modern stereotypes of a Pole/Ukrainian among the students of the Faculty of Philology of the University of Lodz. An analysis of several points of more extensive questionnaire was proposed, namely: a request to provide a definition of a Pole/Ukrainian; expressions with the same reference as the Pole/Ukrainian; features of a “typical” and “real” Pole/Ukrainian. In student definitions of the name Pole/Ukrainian, geographical, ethnic, nationality categorization is more often used, while linguistic, ethical, and identity are used less often. The students consider lexeme Polachek, compatriot, countryman, ours, theirs and others, as equivalents of the word Pole and they give names instead of the word Ukrainian: foreigner, neighbour, brother from the east and others. The image of a “real” Pole/Ukrainian is more positive than the image of a “typical” representative of the nationality. Both for a Pole and a Ukrainian, the stereotypical image emerging from the survey data is ambivalent. The influence of national stereotypes on teaching Polish as a foreign language and the possibility of using the obtained data in glottodidactics were taken into account.

References

Bartmiński J., 2001, Operatory „typowy” i „prawdziwy” w strukturze semantycznej tekstu, „Prace Filologiczne”, t. XLV1, s. 41–47.
Google Scholar

Bartmiński J., 2006, Semantyka i polityka. Nowy profil polskiego stereotypu Ukraińca, w: K. Ożóg, E. Oronowicz-Kida (red.), Przemiany języka na tle przemian współczesnej kultury, Rzeszów, s. 191–211.
Google Scholar

Bartmiński J., 2014, Ankieta jako pomocnicze narzędzie rekonstrukcji językowego obrazu świata, w: S. Niebrzegowska-Bartmińska, M. Nowosad-Bakalarczyk, S. Wasiuta (red.), Polskie wartości w europejskiej aksjosferze, Lublin, s. 309–332.
Google Scholar

Bartmiński J., 2014, Wybrane koncepty w świetle danych ankietowych: Europa, Europejczyk, ojczyzna, Polska, Polak, świat, Wschód, Zachód, w: S. Niebrzegowska-Bartmińska, M. Nowosad-Bakalarczyk, S. Wasiuta (red.), Polskie wartości w europejskiej aksjosferze, Lublin, s. 248–308.
Google Scholar

Bartmiński J., 2015, Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów… – co zawiera, na jakich zasadach się opiera, dla kogo jest przeznaczony?, w: J. Bartmiński, I. Bielińska-Gardziel, B. Żywicka (red.), Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, Lublin, s. 7–13.
Google Scholar

Broniarek W., 2005, Gdy ci słowa zabraknie. Słownik synonimów, Warszawa.
Google Scholar

Brzezowska M., 2008, Autostereotyp Polaka w wybranych podręcznikach języka polskiego dla cudzoziemców, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (13), s. 47–62.
Google Scholar

Dąbrowska A., 1998, Czy istnieje w podręcznikach języka polskiego dla cudzoziemców wyraźny obraz Polski i Polaków? (Próba znalezienia stereotypów), w: J. Anusiewicz, J. Bartmiński (red.), Stereotyp jako przedmiot lingwistyki: teoria, metodologia, analizy empiryczne, Wrocław, s. 278–295.
Google Scholar

Fylypet͡s′ O., 2019, Avtostereotyp poli͡aka i heterostereotyp ukrain′ci͡a v seredovyshchi toruns′kykh studentiv, w: M. Gębka-Wolak, A. Krawczuk (red.), Z bliska i z daleka. Język polski w badaniach językoznawców lwowskich i toruńskich, Toruń, s. 217–234.
Google Scholar

Fylypet͡s′ O., 2019, Etnostereotypni ui͡avlenni͡a pro poli͡aka i ukrain′ci͡a sered studentiv Zheshivs′kogo universytetu (kriz′ pryzmu asotsiatsiĭ iz predmetamy), „Zeszyty Naukowe Prac Ukrainoznawczych”, nr 3, s. 155–165.
Google Scholar

Fyłypec O., 2020, Najnowszy stereotyp Ukraińca w środowisku studentów poznańskich i lubelskich (w druku).
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2020.27.1.3

Krawczuk A., 2008, Nowe profile ukraińskiego stereotypu Polaka (na podstawie ankietowania studentów lwowskich), „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (1), s. 147–170.
Google Scholar

Niebrzegowska-Bartmińska S., 2014, Od separacyjnego do holistycznego opisu językowego obrazu świata. Na marginesie dyskusji nad kształtem artykułów w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów, w: I. Bielińska-Gardziel, S. Niebrzegowska-Bartmińska, J. Szadura (red.), Wartości w językowo-kulturowyn obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, t. 3., Lublin, s. 71–102.
Google Scholar

Nowosad-Bakalarczyk M., 2002, Kobieta „typowa” i „prawdziwa” w oczach studentów: (przyczynek do stereotypu kobiety), „Język Polski”, z. 1 (LXXXII), s. 25–35.
Google Scholar

Pacławska E., 2009, Ukrainiec w oczach studentów na wschodzie i zachodzie Polski, w: S. Niebrzegowska-Bartmińska, S. Wasiuta (red.), Stereotypy w języku i w kulturze, Lublin, s. 65–80.
Google Scholar

Piętkowa R., 2007, Językowy obraz świata i stereotypy a nauczanie języka polskiego, w: A. Achtelik, J. Tambor (red.), Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, Katowice, s. 85–104.
Google Scholar

Stankiewicz K., Żurek A., 2010, Obraz Polki/Polaka w serii podręczników do nauczania języka polskiego jako obcego Hurra!!! Po polsku, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 19, G. Zarzycka (red.), s. 495–505.
Google Scholar

Szadura, J., 1993, Z badań nad autostereotypem Polaka: kryteria polskości, w: J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz Brzozowska (red.), Nazwy wartości: studia leksykalno-semantyczne, Lublin, s. 239–256.
Google Scholar