Współczesny stereotyp Polaka i Ukraińca w opinii studentów filologii Uniwersytetu Łódzkiego (na podstawie badań ankietowych)

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.27.06

Słowa kluczowe:

stereotyp Polaka, stereotyp Ukraińca, językowy obraz świata, ankieta

Abstrakt

Artykuł przedstawia rekonstrukcję – na materiale 394 ankiet – współczesnych stereotypów Polaka i Ukraińca w środowisku studentów Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Zaproponowano analizę kilku punktów obszerniejszej ankiety, a mianowicie prośbę o podanie: definicji Polaka/Ukraińca; wyrażeń o tym samym odniesieniu, co Polak/Ukrainiec; cech „typowego” i „prawdziwego” Polaka/Ukraińca. Ujawniono, iż w studenckich definicjach nazwy Polak/Ukrainiec częściej stosuje się kategoryzację geograficzną, etniczną, narodowościową, natomiast rzadziej używa się językowej, etycznej, tożsamościowej. Za odpowiedniki wyrazu Polak studenci uważają leksemy Polaczek, rodak, krajan, nasz, swój i in., a zamiast słowa Ukrainiec podają nazwy: obcokrajowiec, cudzoziemiec, sąsiad, brat ze Wschodu i in. Obraz „prawdziwego” Polaka/Ukraińca jest bardziej pozytywny niż obraz „typowego” reprezentanta narodowości. Zarówno dla Polaka, jak i Ukraińca stereotypowy obraz wyłoniony z danych ankietowych jest ambiwalentny. Uwzględniono wpływ stereotypów narodowościowych na nauczanie języka polskiego jako obcego oraz możliwość zastosowania uzyskanych danych w glottodydaktyce.

Bibliografia

Bartmiński J., 2001, Operatory „typowy” i „prawdziwy” w strukturze semantycznej tekstu, „Prace Filologiczne”, t. XLV1, s. 41–47.
Google Scholar

Bartmiński J., 2006, Semantyka i polityka. Nowy profil polskiego stereotypu Ukraińca, w: K. Ożóg, E. Oronowicz-Kida (red.), Przemiany języka na tle przemian współczesnej kultury, Rzeszów, s. 191–211.
Google Scholar

Bartmiński J., 2014, Ankieta jako pomocnicze narzędzie rekonstrukcji językowego obrazu świata, w: S. Niebrzegowska-Bartmińska, M. Nowosad-Bakalarczyk, S. Wasiuta (red.), Polskie wartości w europejskiej aksjosferze, Lublin, s. 309–332.
Google Scholar

Bartmiński J., 2014, Wybrane koncepty w świetle danych ankietowych: Europa, Europejczyk, ojczyzna, Polska, Polak, świat, Wschód, Zachód, w: S. Niebrzegowska-Bartmińska, M. Nowosad-Bakalarczyk, S. Wasiuta (red.), Polskie wartości w europejskiej aksjosferze, Lublin, s. 248–308.
Google Scholar

Bartmiński J., 2015, Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów… – co zawiera, na jakich zasadach się opiera, dla kogo jest przeznaczony?, w: J. Bartmiński, I. Bielińska-Gardziel, B. Żywicka (red.), Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, Lublin, s. 7–13.
Google Scholar

Broniarek W., 2005, Gdy ci słowa zabraknie. Słownik synonimów, Warszawa.
Google Scholar

Brzezowska M., 2008, Autostereotyp Polaka w wybranych podręcznikach języka polskiego dla cudzoziemców, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (13), s. 47–62.
Google Scholar

Dąbrowska A., 1998, Czy istnieje w podręcznikach języka polskiego dla cudzoziemców wyraźny obraz Polski i Polaków? (Próba znalezienia stereotypów), w: J. Anusiewicz, J. Bartmiński (red.), Stereotyp jako przedmiot lingwistyki: teoria, metodologia, analizy empiryczne, Wrocław, s. 278–295.
Google Scholar

Fylypet͡s′ O., 2019, Avtostereotyp poli͡aka i heterostereotyp ukrain′ci͡a v seredovyshchi toruns′kykh studentiv, w: M. Gębka-Wolak, A. Krawczuk (red.), Z bliska i z daleka. Język polski w badaniach językoznawców lwowskich i toruńskich, Toruń, s. 217–234.
Google Scholar

Fylypet͡s′ O., 2019, Etnostereotypni ui͡avlenni͡a pro poli͡aka i ukrain′ci͡a sered studentiv Zheshivs′kogo universytetu (kriz′ pryzmu asotsiatsiĭ iz predmetamy), „Zeszyty Naukowe Prac Ukrainoznawczych”, nr 3, s. 155–165.
Google Scholar

Fyłypec O., 2020, Najnowszy stereotyp Ukraińca w środowisku studentów poznańskich i lubelskich (w druku).
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2020.27.1.3

Krawczuk A., 2008, Nowe profile ukraińskiego stereotypu Polaka (na podstawie ankietowania studentów lwowskich), „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (1), s. 147–170.
Google Scholar

Niebrzegowska-Bartmińska S., 2014, Od separacyjnego do holistycznego opisu językowego obrazu świata. Na marginesie dyskusji nad kształtem artykułów w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów, w: I. Bielińska-Gardziel, S. Niebrzegowska-Bartmińska, J. Szadura (red.), Wartości w językowo-kulturowyn obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, t. 3., Lublin, s. 71–102.
Google Scholar

Nowosad-Bakalarczyk M., 2002, Kobieta „typowa” i „prawdziwa” w oczach studentów: (przyczynek do stereotypu kobiety), „Język Polski”, z. 1 (LXXXII), s. 25–35.
Google Scholar

Pacławska E., 2009, Ukrainiec w oczach studentów na wschodzie i zachodzie Polski, w: S. Niebrzegowska-Bartmińska, S. Wasiuta (red.), Stereotypy w języku i w kulturze, Lublin, s. 65–80.
Google Scholar

Piętkowa R., 2007, Językowy obraz świata i stereotypy a nauczanie języka polskiego, w: A. Achtelik, J. Tambor (red.), Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, Katowice, s. 85–104.
Google Scholar

Stankiewicz K., Żurek A., 2010, Obraz Polki/Polaka w serii podręczników do nauczania języka polskiego jako obcego Hurra!!! Po polsku, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 19, G. Zarzycka (red.), s. 495–505.
Google Scholar

Szadura, J., 1993, Z badań nad autostereotypem Polaka: kryteria polskości, w: J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz Brzozowska (red.), Nazwy wartości: studia leksykalno-semantyczne, Lublin, s. 239–256.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2020-12-23

Jak cytować

Fyłypec, O. (2020). Współczesny stereotyp Polaka i Ukraińca w opinii studentów filologii Uniwersytetu Łódzkiego (na podstawie badań ankietowych). Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 27, 111–131. https://doi.org/10.18778/0860-6587.27.06