Biblioteka miejska jako instytucja rezylientna

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/2543-9421.10.02

Słowa kluczowe:

biblioteka miejska, instytucja rezylientna, trzecie miejsce, wywiad swobodny, ankieta

Abstrakt

Biblioteki miejskie odgrywają istotną rolę w rozwoju społeczeństw, będąc nie tylko miejscami przechowywania i udostępniania wiedzy, ale także instytucjami kształtującymi kapitał społeczny, edukacyjny i kulturowy miasta. W kontekście wyzwań współczesnego świata, takich jak: urbanizacja, zmiany klimatyczne, nierówności społeczne czy kryzysy związane z pandemią, biblioteki miejskie stają się dobrym przykładem instytucji rezylientnych – to znaczy potrafią skutecznie adaptować się do dynamicznych zmian, zachowując przy tym kluczowe wartości. Celem niniejszego artykułu jest po pierwsze: próba zrozumienia przemian, jakim podlega współczesna biblioteka miejska oceniana jako tzw. trzecie miejsce, a po drugie: identyfikacja jej działań jako instytucji rezylientnej. Z tak nakreślonego celu badawczego wynikają podstawowe pytania badawcze: jakie funkcje (dodatkowe) aktualnie pełnią biblioteki publiczne oraz w jaki sposób biblioteki są postrzegane przez bibliotekarzy oraz studentów jako miejsca znaczące. Na te pytania autorka tekstu stara się odpowiedzieć, sięgając do wyników badań własnych przeprowadzonych metodą jakościową oraz ilościową wśród bibliotekarzy i studentów Uniwersytetu Łódzkiego.

Bibliografia

Audunson, R. (2005). Library and information science education: Is there a Nordic perspective [referat konferencyjny nr 061-E]. World Library and Information Congress: 71th IFLA General Conference and Council “Libraries – a voyage of discovery”, 14–18 August 2005, Oslo, Norway. https://origin-archive.ifla.org/IV/ifla71/papers/061e-Audunson.pdf
Google Scholar

Borowiecki, R. (red.). (2004). Perspektywy rozwoju sektora kultury w Polsce. Oficyna Ekonomiczna.
Google Scholar

Dworzycka, M., Has-Tokarz, A. (2024). Pokolenie ALPHA jako wyzwanie dla biblioteki w dobie przyspieszenia technologicznego. Bibliotekarz Lubelski, 67, 295–309. https://bibliotekanauki.pl/articles/59193281
Google Scholar

Gądecki, J. (2018). Biblioteki jako „miejsca trzecie” a deglomeracja kultury. Wnioski z badania bibliotek miejskich w Krakowie. Kultura i Społeczeństwo, 62(3), 47–62. https://doi.org/10.35757/KiS.2018.62.3.3
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2018.62.3.3

Kampa, E. (2019). Biblioteka – atrakcyjne miejsce w przestrzeni publicznej. Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, 2(11), 195–207.
Google Scholar

Kotylak, S. (2017). Analiza uwarunkowań rozwoju sektora przemysłów kreatywnych w Polsce. W: J. Bieńkowska (red.), Kreatywność w praktyce biznesowej (s. 27–44). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. http://hdl.handle.net/11089/23912
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8088-614-8.04

Kwaśnicki, W. (2015). Innowacje społeczne – nowy paradygmat czy kolejny etap w rozwoju kreatywności człowieka? W: W. Misztal, A. Kościański i G. Chimiak (red.), Obywatele wobec kryzysu. Uśpieni czy innowatorzy? (s. 1–23). Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Google Scholar

Lewicka, M. (2012). Psychologia miejsca. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Łobocka, A. (2013). Koncepcja biblioteki jako „trzeciego miejsca” w kontekście potrzeb osób starszych. Zarządzanie Biblioteką, 1(5), 43–50. https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/ZB/article/view/1294
Google Scholar

Martin, R., Sunley, P. (2020). Regional economic resilience: Evolution and evaluation. W: G. Bristow i A. Healy (red.), Handbook on regional economic resilience (s. 10–35). https://doi.org/10.4337/9781785360862.00007
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4337/9781785360862.00007

MeMo Mediateka. (b.r.). Czym jest MeMo? https://memo.lodz.pl/o-memo
Google Scholar

Oldenburg, R. (1989). The great good place: Cafes, coffee shops, community centers, beauty parlors, general stores, bars, hangouts and how they get you through the day. Paragon House.
Google Scholar

Olejniczuk-Merta, A. (2013). Innowacje społeczne. Konsumpcja i Rozwój, 1(4), 21–34.
Google Scholar

Piotrowska, A., Witczak M. (2011). Zastosowanie idei „trzeciego miejsca” na przykładzie wybranych bibliotek europejskich (Hjørring, Blanes). W: M. Wrocławska i J. Jerzyk-Wojtecka (red.), Biblioteka jako „trzecie miejsce”. Międzynarodowa Konferencja Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego. Materiały konferencyjne (s. 49–63). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://bcul.lib.uni.lodz.pl/Content/1896/KonferencjaBULII14.12.pdf
Google Scholar

Skowrońska, J. (2014). Nowe formy i funkcje bibliotek związane z realizacją potrzeb użytkowników [praca magisterska, Uniwersytet Jagielloński]. Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego. https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/d769d059-7fa3-4adf-8a9f-35d3f7ca42ce/content
Google Scholar

Stawasz, D., Rudolf, W. (2018). Kultura i jej wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy Łodzi. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, (376), 211–224. https://www.ue.katowice.pl/fileadmin/user_upload/wydawnictwo/SE_Artyku%C5%82y_361_380/SE_376/14.pdf
Google Scholar

Tarkowski, A., Bendyk, E. (2011). Scenariusze przyszłości bibliotek [raport]. Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. http://www.ngoteka.pl/bitstream/handle/item/12/SCENARIUSZE_PRZYSZLOSCI_BIBLIOTEK_www.pdf?sequence=1
Google Scholar

Tuan, Y.-F. (1987). Przestrzeń i miejsce (tłum. A. Morawińska). Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach. DzU 1997 nr 85, poz. 539. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970850539/U/D19970539Lj.pdf
Google Scholar

Walker, B., Salt, D. (2012). Resilience thinking: Sustaining ecosystems and people in a changing world. Island Press.
Google Scholar

Wojciechowski, J. (2000). Praca z użytkownikiem w bibliotece. Wydawnictwo SBP. https://pliki.sbp.pl/ac/NDP_041.pdf
Google Scholar

Wrocławska, M., Jerzyk-Wojtecka, J. (red.). (2011). Biblioteka jako „trzecie miejsce”. Międzynarodowa Konferencja Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego. Materiały konferencyjne. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://bcul.lib.uni.lodz.pl/Content/1896/KonferencjaBULII14.12.pdf
Google Scholar

Wyrwa, J. (red.). (2015). Innowacje społeczne w teorii i praktyce. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Google Scholar

Zbieranowska, A. (2021). Z Pawłem Braunem, dyrektorem Biblioteki Miejskiej w Łodzi rozmawia Aleksandra Zbieranowska. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum, 2(33), 151–159. http://doi.org/10.18778/0860-7435.33.12
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0860-7435.33.12

Zybert, E.B. (red.). (2000). Biblioteka w otoczeniu społecznym. Wydawnictwo SBP. https://pliki.sbp.pl/ac/NDP_040.pdf
Google Scholar

Zysiak, A. (2011). Jak pozostać wiernym w niestałym świecie? Czym, gdzie i dla kogo ma być nowoczesna biblioteka? W: M. Wrocławska i J. Jerzyk-Wojtecka (red.), Biblioteka jako „trzecie miejsce”. Międzynarodowa Konferencja Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego. Materiały konferencyjne (s. 18–27). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://bcul.lib.uni.lodz.pl/Content/1896/KonferencjaBULII14.12.pdf
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2025-12-10

Jak cytować

Jeziorska-Biel, P. (2025). Biblioteka miejska jako instytucja rezylientna. Konwersatorium Wiedzy O Mieście, 38(10), 25–36. https://doi.org/10.18778/2543-9421.10.02

Numer

Dział

Articles