Hipertrofia turystyki miejskiej – geneza i istota zjawiska
DOI:
https://doi.org/10.18778/2543-9421.04.01Słowa kluczowe:
turystyka miejska, miasto postindustrialne, turystyfikacja, miejska przedsiębiorczość, rewitalizacjaAbstrakt
W artykule zaprezentowano autorskie ujęcie hipertrofii turystyki miejskiej, jak i genezę tego zjawiska w kontekście przemian współczesnego miasta. Przedstawiono, na podstawie literatury, logikę włączania i wykorzystywania turystyki w transformacji miejskiej gospodarki i przestrzeni oraz przypisane jej role w polityce miejskiej. Pokazano ponadto w różnych kontekstach geograficznych procesy i zjawiska towarzyszące współczesnej turystyfikacji miasta, w tym zyskującą na znaczeniu finansjalizację zasobów mieszkaniowych.
Bibliografia
Aalbers, M.B. (2019a). Housing and financialization. W: M. Moos (red.), A research agenda for housing (s. 31–46). Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
Google Scholar
Aalbers M.B. (2020). Financial geography III: The financialization of the city. Progress in Human Geography, 44 (3), s. 595–607.
Google Scholar
Adamiak, C. (2018). Mapping Airbnb supply in European cities. Annals of Tourism Research, 71, s. 67–71.
Google Scholar
Alejziak, W., Szczechowicz, B. (2019). Globalizacja a rozwój turystyki – implikacje dla planowania i polityki turystycznej. W: Z. Młynarczyk, A. Zajadacz (red.). Uwarunkowania i plany rozwoju turystyki. Planowanie i polityka turystyczna (s. 9–27). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Amore, A. (2019). Tourism and urban regeneration: Processes compressed in time and space. London: Routledge.
Google Scholar
Arbaci, S., Tapada-Berteli, T. (2012). Social inequality and urban regeneration in Barcelona city centre: reconsidering success. European Urban and Regional Studies, 19 (3), s. 287–311.
Google Scholar
Belk, R. (2014). Sharing versus pseudo-sharing in Web 2.0. The Anthropologist, 18 (1), s. 7–23.
Google Scholar
Bianchini, F. (1993). Remaking European cities: The role of cultural politics. W: F. Bianchini, M. Parkinson (red.), Cultural policy and urban regeneration: The West European experience (s. 1–20). Manchester: Manchester University Press.
Google Scholar
Bianchini, F., Dawson, J., Evans, R. (1992). Flagship projects in urban regeneration. W: P. Healey (red.), Rebuilding the city: Property-led urban regeneration (s. 245–255). London: Chapman & Hall.
Google Scholar
Blázquez-Salom, M., Blanco-Romero, A., Vera-Rebollo, F., Ivars-Baidal, J. (2019). Territorial tourism planning in Spain: from boosterism to tourism degrowth? Journal of Sustainable Tourism, 27 (12), s. 1764–1785.
Google Scholar
Bourdeau, P., François, H., Bensahel, L. (2013). Fin (?) et confins du tourisme: interroger le statut et les pratiques de la recreation contemporaine. Paris: L’Harmattan.
Google Scholar
Błaszczyk, M. (2015). Miejski system okazji i jego użytkownicy. Przestrzeń Społeczna, 1, s. 111–138.
Google Scholar
Bradley, A., Hall, T., Harrison, M. (2002). Selling cities: promoting new images for meetings tourism. Cities, 19 (1), s. 61–70.
Google Scholar
Brzozowska, B. (2017). Miejskie tłumy: miasto i wspolnotowość w dobie sieciowej wspołpracy. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Christophers, B. (2015). The limits to financialization. Dialogues in Human Geography, 5 (2), s. 183–200.
Google Scholar
Clark, T.N., Lloyd, R., Wong, K.K., Jain, P. (2002). Amenities drive urban growth. Journal of Urban Affairs, 24 (5), s. 493–515.
Google Scholar
Cocola-Gant, A., Gago, A. (2019). Airbnb, buy-to-let investment and tourism-driven displacement: A case study in Lisbon. Environment and planning A: Economy and space, https://doi.org/10.1177/0308518X19869012
Google Scholar
Colomb, C., Novy, J. (red.) (2017). Protest and resistance in the tourist city. London: Routledge.
Google Scholar
Cook, A. (2010). The expatriate real estate complex: Creative destruction and the production of luxury in post-socialist Prague. International Journal of Urban and Regional Research, 34 (3), s. 611–628.
Google Scholar
Czerny, M. (2005). Globalizacja a rozwoj: wybrane zagadnienia geografii społeczno-gospodarczej świata. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Darchen, S. (2013). The regeneration process of entertainment zones and the business improvement area model: A comparison between Toronto and Vancouver. Planning Practice & Research, 28 (4), s. 420–439.
Google Scholar
Domański, R. (2017). Złożoność przestrzeni ekonomicznej. Studia KPZK, 178, s. 47–73.
Google Scholar
Dziedzic, E. (2012). Zaangażowanie finansowe sektora publicznego w rozwój podaży turystycznej w miastach. Studia Ekonomiczne, 119, s. 33–44.
Google Scholar
Dziegieć, E. (1995). Urbanizacja turystyczna terenów wiejskich w Polsce. Turyzm, 5 (1), s. 5–56.
Google Scholar
Eisinger, P. (2000). The politics of bread and circuses: Building the city for the visitor class. Urban Affairs Review, 35 (3), s. 316–333.
Google Scholar
Golemo, K. (2016). Zwiedzanie dźwiękami. Muzyczne podróże po Lizbonie. Folia Turistica, 39, s. 171–198.
Google Scholar
González, S. (2011). Bilbao and Barcelona ‘In motion’. How urban regeneration ‘models’ travel and mutate in the global flows of policy tourism. Urban Studies, 48 (7), s. 1397–1418.
Google Scholar
Gotham, K.F. (2005). Tourism gentrification: The case of New Orleans' Vieux Carre (French Quarter). Urban Studies, 42 (7), s. 1099–1121.
Google Scholar
Gravari-Barbas, M. (2017). Super-gentrification and hypertourismification in Le Marais, Paris. W: M. Gravari-Barbas, S. Guinand (red.), Tourism and gentrification in contemporary metropolises: International perspectives (s. 299–328). London: Taylor & Francis.
Google Scholar
Gravari-Barbas, M., Jacquot, S. (2019). Mechanisms, actors and impacts of the touristification of a tourism periphery: the Saint-Ouen flea market, Paris. International Journal of Tourism Cities, 5 (3), s. 370–391.
Google Scholar
Hall, C.M. (2006). Urban entrepreneurship, corporate interests and sports megaevents: The thin policies of competitiveness within the hard outcomes of neoliberalism. The Sociological Review, 54 (2), s. 59–70.
Google Scholar
Hall, C.M. (2008). Tourism planning: Policies, processes and relationships. Harlow: Prentice Hal.
Google Scholar
Hall, P. (1993). Forces shaping urban Europe. Urban Studies, 30 (6), s. 883–898.
Google Scholar
Harvey, D. (1989). From managerialism to entrepreneurialism: the transformation in urban governance in late capitalism. Geografiska Annaler: Series B. Human Geography, 71 (1), s. 3–17.
Google Scholar
Hausner, J. (2016). Miasto – idea i rola kultury w jego rozwoju. Kultura i Rozwoj, 1 (1), s. 109–122.
Google Scholar
Hiller, H.H. (2000). Mega-evants, urban boosterism and growth strategies: an analysis of the objectives and legitimations of the Cape Town 2004 Olympic Bid. International Journal of Urban and Regional Research, 24 (2), s. 449–458.
Google Scholar
Hoffman, L., Fainstein, S., Judd, D. (red.) (2003). Cities and visitors. Regulating people, markets and city space. Oxford: Blackwell.
Google Scholar
Hubbard, P. (1996). Urban design and city regeneration: social representations of entrepreneurial landscapes. Urban Studies, 33 (8), s. 1441–1461.
Google Scholar
Hughes, G. (1999). Urban revitalization: The use of festive time strategies. Leisure Studies, 18 (2), s. 119–135.
Google Scholar
Ioannides, D., Röslmaier, M., van der Zee, E. (2019). Airbnb as an instigator of ‘tourism bubble’expansion in Utrecht’s Lombok neighbourhood. Tourism Geographies, 21 (5), s. 822–840.
Google Scholar
Jansen-Verbeke, M. (1998). Tourismification of historical cities. Annals of Tourism Research, 25 (3), s. 739–742.
Google Scholar
Jansen-Verbeke, M. (2009). The territoriality paradigm. W: cultural tourism. Tourism, 19 (1–2), s. 25–31.
Google Scholar
Jessop, B. (2015). Wprowadzenie do: Od menedżeryzmu do przedsiębiorczości: transformacja procesu rządzenia miastami w późnym kapitalizmie, Zarządzanie Publiczne, 33 (3), s. 84–87. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=397749
Google Scholar
Jover, J., Díaz-Parra, I. (2020). Who is the city for? Overtourism, lifestyle migration and social sustainability. Tourism Geographies, 1-24. https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1713878
Google Scholar
Judd, D.R. (1999). Constructing the tourist bubble. W: D.R. Judd, S.S. Fainstein (red.), The tourist city (s. 35–53). New Haven: Yale University Press.
Google Scholar
Judd, D.R. (2015). The infrastructure of play: Building the tourist city. London: Routledge.
Google Scholar
Kaczmarek, J. (2010). Zarządzanie wizerunkiem miasta – uwagi heurystyczne. Studia Miejskie, 1, s. 29–38.
Google Scholar
Karczmarek, T. (2001). Rewitalizacja miast w Polsce na tle doświadczeń europejskich. W: A. Billert (red.), Nowoczesne zarządzanie rozwojem miast. Słubice: Collegium Polonicum UAM Poznań w Słubicach.
Google Scholar
Kaczmarek, S. (1999). Tourism and urban revitalisation. European Spatial Research and Policy, 6 (1), s. 99–104.
Google Scholar
Keil, R. (2009). The urban politics of roll-with-it neoliberalization. City, 13 (2–3), s. 230–245.
Google Scholar
Kowalczyk-Anioł, J. (2011). Kluby wzajemnej gościnności – signum temporis współczesnej turystyki polskiej młodzieży. W: A. Stasiak (red.), Perspektywy i kierunki rozwoju turystyki społecznej w Polsce (s. 141–156). Łódź: Wyd. Wyższej Szkoły Turystyki i Hotelarstwa.
Google Scholar
Kowalczyk-Anioł, J. (2018). Koncepcja gentryfikacji turystycznej i jej współczesne rozumienie. Prace Geograficzne, 154, s. 35–54.
Google Scholar
Kowalczyk-Anioł, J. (2019). Tourismification of the housing resources of historical inner cities. The case of Kraków. Studia Miejskie, 35, s. 9–25.
Google Scholar
Kowalczyk-Anioł, J., Włodarczyk, B. (2017). Przestrzeń turystyczna przestrzenią konfliktu. Prace i Studia Geograficzne, 62 (2), s. 55–73.
Google Scholar
Kowalczyk-Anioł, J., Zmyślony, P. (2017). Turystyka miejska jako źródło protestów społecznych: przykłady Wenecji i Barcelony. Turystyka Kulturowa, 2, s. 7–36.
Google Scholar
Kruczek, Z. (2018). Turyści vs. mieszkańcy. Wpływ nadmiernej frekwencji turystów na proces gentryfikacji miast historycznych na przykładzie Krakowa. Turystyka Kulturowa, 3, s. 29–41.
Google Scholar
Kubicki, P. (2017). Wpływ studentyfikacji i turystyfikacji na społeczno- kulturową przestrzeń miasta. Miasto. Pamięć i Przyszłość, 2, s. 63–73.
Google Scholar
Lestegás, I., Seixas, J., Lois-González, R.C. (2019). Commodifying Lisbon: A study on the spatial concentration of short-term rentals. Social Sciences, 8 (2), 33.
Google Scholar
Lewicki, M. (2014). „Za mała, by sfinansjalizować?”. Procesy finansjalizacji i polska gospodarka. Prakseologia, 155, s. 125–173.
Google Scholar
Lloyd, R., Clark, T.N. (2001). The city as an entertainment machine. W: K.F. Gotham (red.), Critical perspectives on urban redevelopment. Research in urban sociology (s. 357–378). Oxford: JAIPress/Elsevier.
Google Scholar
Lowe, M. (2005). The regional shopping centre in the inner city: A study of retailled urban regeneration. Urban Studies, 42 (3), s. 449–470.
Google Scholar
Lucarelli, A., Berg, P.O. (2011). City branding: A state-of-the-art review of the research domain. Journal of Place Management and Development, 4 (1), s. 9–27.
Google Scholar
Madurowicz, M. (2017). Ciągłość miasta. Prolegomena. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Maitland, R., Newman, P. (2014). World tourism cities: Developing tourism off the beaten track. London: Routledge.
Google Scholar
Martinotti, G. (1993). Metropoli: La nuova morfologia sociale della citta. Bolonia: Il Mulino.
Google Scholar
Morell, M. (2009). Fent barri: heritage tourism policy and neighbourhood scaling in Ciutat de Mallorca. Etnografica. Revista do Centro em Rede de Investigacao em Antropologia, 13 (2), s. 343–372.
Google Scholar
Mullins, P. (1991). Tourism urbanization. International Journal of Urban and Regional Research, 15 (3), s. 326–342.
Google Scholar
Murzyn, M. (2006). Kazimierz. Środkowoeuropejskie doświadczenie rewitalizacji. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Google Scholar
Murzyn-Kupisz, M. (2012). Cultural, economic and social sustainability of heritage tourism: Issues and challenges. Economic and Environmental Studies, 12 (2), s. 113–133.
Google Scholar
Nowak, M. (2015). Mieszkaniec a użytkownik zewnętrzny – perspektywa krytyczna. Rozwoj Regionalny i Polityka Regionalna, s. 7–16.
Google Scholar
Panel ekonomiczno-planistyczny nt. Współczesny rozwój miast – forma, funkcje i zarządzanie. (2014). W: M. Madurowicz (red.), Kształtowanie wspołczesnej przestrzeni miejskiej (s. 613– 633), Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Park, H.Y. (2013). Heritage tourism. Abingdon: Routledge.
Google Scholar
Parysek, J.J. (2015). Miasto w ujęciu systemowym. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 77 (1), s. 27–53.
Google Scholar
Paskaleva-Shapira, K.A. (2007). New paradigms in city tourism management: Redefining destination promotion. Journal of Travel Research, 46 (1), s. 108–114.
Google Scholar
Pawlicz, A. (2019). Ekonomia wspołdzielenia na rynku usług hotelarskich. Niedoskonałości. Pośrednicy. Regulacje. Szczecin: Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar
Pawlusiński, R. (2017). Ekonomia współdzielenia: istota zjawiska oraz wyzwania dla sektora turystyki w miastach. W: M. Drewnik, M. Mika (red.) Człowiek i jego działania. Spojrzenie geografa. Prace dedykowane Profesorowi Włodzimierzowi Kurkowi (s. 179–191). Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Pawlusiński, R., Zmyślony, P. (2018). Gospodarka nocna a oferta kulturowa miast. Turystyka Kulturowa, 7, s. 7–22.
Google Scholar
Peeters, P., Gössling, S., Klijs, J., Milano, C., Novelli, M., Dijkmans, C., Eijgelaar, E., Hartman, S., Heslinga, J., Isaac, R., Mitas, O., Nawijn, J., Papp, B., Postma, A. (2018), Research for the TRAN Committee – Overtourism: impact and possible policy responses, European Parliament, Policy Department for Structural and Cohesion Policies, Brussels.
Google Scholar
Pinkster, F.M., Boterman, W.R. (2017). When the spell is broken: Gentrification, urban tourism and privileged discontent in the Amsterdam canal district. Cultural Geographies, 24 (3), s. 457–472.
Google Scholar
Purchla, J. (2018). Miasto i polityka: przypadki Krakowa. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Richards, G. (1996). Production and consumption of European cultural tourism. Annals of Tourism Research, 23 (2), s. 261–283.
Google Scholar
Richards, G., Wilson, J. (2006). The creative turn in regeneration: Creative spaces, spectacles and tourism in cities. W: M.K. Smith (red.), Tourism, culture and regeneration (s. 12–24). Wallingford: CABI.
Google Scholar
Russo, A.P., Scarnato, A. (2018). “Barcelona in common”: A new urban regime for the 21st-century tourist city? Journal of Urban Affairs, 40 (4), s. 455–474.
Google Scholar
Sagan, I. (2017). Miasto: nowa kwestia i nowa polityka. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar.
Google Scholar
Salah Ouf, A.M. (2001). Authenticity and the sense of place in urban design. Journal of Urban Design, 6 (1), s. 73–86.
Google Scholar
Sassen, S. (2007). Globalizacja. Eseje o nowej mobilności ludzi i pieniędzy, Kraków: Wyd. UJ.
Google Scholar
Scott, A.J. (1997). The cultural economy of cities. International Journal of Urban and Regional Research, 21 (2), s. 323–339.
Google Scholar
Scott, A.J. (2000). The cultural economy of cities: essays on the geography of image-producing industries. Sage.
Google Scholar
Selby, M. (2004). Consuming the city: conceptualizing and researching urban tourist knowledge, Tourism Geographies, 6 (2), s. 186–207.
Google Scholar
Sharpley, R. (2018). Tourism, tourists and society. London: Routledge.
Google Scholar
Smith, A. (2012). Events and urban regeneration: The strategic use of events to revitalise cities. London: Routledge.
Google Scholar
Smith, M.K. (2006). Towards a cultural planning approach to regeneration. W: M.K. Smith (red.), Tourism, culture and regeneration (s. 1–11). Wallingford: CABI.
Google Scholar
Smith, N. (1986). Gentrification, the frontier and the restructuring of urban space. W: N. Smith, P. Williams (red.), Gentrification of the city (s. 15–34). London: Allen & Unwin.
Google Scholar
Smith, N. (2005). The new urban frontier: Gentrification and the revanchist city. New York: Routledge.
Google Scholar
Soja, E.W. (2004). Urban tensions: Globalization, economic restructuring, and the posmetropolitan transition. W: L. Beneria, S. Bosnath (red.). Challenges and opportunities in the word economy (s. 275–290). New York: Routledge.
Google Scholar
Spirou, C. (2011). Urban tourism and urban change: Cities in a global economy. New York: Routledge.
Google Scholar
Stanilov, K. (2007). The post-socialist city: Urban form and space transformations in Central and Eastern Europe after socialism. Berlin: Springer Science & Business Media.
Google Scholar
Stryjakiewicz, T. (2010). Krajobraz antropogeniczny, przestrzenie kreatywne a turystyka. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 14, s. 52–62.
Google Scholar
UNWTO (2012). Global report on city tourism – Cities 2012. Project. Madrit: UNWTO.
Google Scholar
UNWTO (2019). Global report on city tourism – Cities 2019. Project. Madrit: UNWTO.
Google Scholar
Vives Miró, S. (2011). Producing a “successful city”: Neoliberal urbanism and gentrification in the tourist city – The case of Palma (Majorca). Urban Studies Research, s. 1–13.
Google Scholar
Wachsmuth, D., Weisler, A. (2018). Airbnb and the rent gap: Gentrification through the sharing economy. Environment and Planning A: Economy and Space, 50 (6), s. 1147–1170.
Google Scholar
Yrigoy, I. (2016). Financialization of hotel corporations in Spain. Tourism Geographies, 18 (4), s. 399–421.
Google Scholar
Zukin, S. (2009). Naked city: The death and life of authentic urban places. New York: Oxford University Press.
Google Scholar
Żabińska, T. (2013). Turystyka w dużych miastach i metropoliach. Wybrane problemy rozwoju i zarządzania. Studia Ekonomiczne, 147, s. 133–153.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
