Status miejsc teatralnych w mieście w obliczu lockdownu w latach 2020–2021
DOI:
https://doi.org/10.18778/2543-9421.09.07Słowa kluczowe:
miejsce teatralne, lockdown, pandemia COVID-19, nażywość, geografia kultury, performatykaAbstrakt
Przedmiotem artykułu jest przestrzenny, społeczny i artystyczny status miejsc działalności teatralnej w okresie zawieszenia pracy teatrów i organizacji wydarzeń teatralnych z udziałem publiczności w Polsce w związku z pandemią COVID-19 w latach 2020–2021. Podjęto próbę określenia znaczenia miejsca dla teatru na podstawie przeglądu literatury z zakresu geografii człowieka, wiedzy o teatrze i performatyki, a także materiałów na temat funkcjonowania teatrów w Polsce w czasie ograniczeń wynikających z pandemii oraz własnych obserwacji. Z analizy wynika, że miejsce jest postrzegane jako niezbędne dla pełnego działania teatru, przy czym teatr nie stanowi usługi pierwszej potrzeby. Mimo że próbowano traktować „przestrzeń” online jako nowe „miejsce” dla teatru, to jednak artystom, pracownikom oraz widzom brakowało tego rodzaju sztuki w fizycznej lokalizacji. Interpretacji poddano również sam brak miejsca z punktu widzenia geografii kultury i antropologii kulturowej, w których podkreśla się społeczne wartościowanie przestrzeni.
Bibliografia
Allain, P., Harvie, J. (2014). The Routledge companion to theatre and performance (wyd. 2). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315779010
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315779010
Augé, M. (2011). Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności (tłum. R. Chymkowski). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Auslander, P. (2012). Digital liveness: A historico-philosophical perspective. PAJ: A Journal of Performance and Art, 34(3(102)), 3–11. https://doi.org/10.1162/PAJJ_a_00106
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1162/PAJJ_a_00106
Auslander, P. (2023). Liveness: Performance in a mediatized culture (wyd. 3). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003031314
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9781003031314
Babicka, M., Dudkiewicz, M. (2021, luty). Tego się jedną pandemią tak łatwo nie przerwie. Raport z badań teatru amatorskiego w czasie pandemii. Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. https://www.instytut-teatralny.pl/wp-content/uploads/2021/04/instytut-teatralny-raport-teatr-amatorski-w-pandemii.pdf
Google Scholar
Buchner, A., Fereniec-Błońska, K., Kalinowska, K., Wierzbicka, M. (2021, luty). Obecność teatrów w przestrzeni online w trakcie pandemii [raport]. Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. https://www.instytut-teatralny.pl/dzialalnosc/raporty-i-badania/obecnosc-teatrow-w-przestrzeni-online-w-trakcie-pandemii-raport-z-badan/
Google Scholar
Burzyńska, A.R. (2023). ‘Close but far, human but square, normal but exhausting’: Pandemic theatre in Poland. Theatre Research International, 48(1), 82–99. https://doi.org/10.1017/S0307883322000426
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/S0307883322000426
Carlson, M. (2013). The theatre ici. W: E. Fischer-Lichte i B. Wihstutz (red.), Performance and the politics of space: Theatre and topology (s. 15–30). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203094914
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203094914
Christaller, W. (1966). Central places in Southern Germany (tłum. C.W. Baskin). Prentice-Hall. (Oryginał został opublikowany w 1933 r.)
Google Scholar
Cresswell, T. (2015). Place: An introduction (wyd. 2). Wiley-Blackwell.
Google Scholar
Czapliński, P. (2014). Nie-miejsce. W: M. Saryusz-Wolska i R. Traba (red.), Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci (s. 270–272). Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Ćwikła, M., Laberschek, M., Rapior, W., Smolarska, Z. (2021, luty). Krytyka teatralna w Polsce w czasie pandemii COVID-19. Raport z badań. Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. https://www.instytut-teatralny.pl/wp-content/uploads/2021/04/instytut-teatralny-raport-krytyka-teatralna-w-polsce-w-czasie-pandemii-covid-19.pdf
Google Scholar
Drozdowski, R., Frąckowiak, M., Krajewski, M., Kubacka, M., Luczys, P., Modrzyk, A., Rogowski, Ł., Rura, P., Stamm, A. (2020). Życie codzienne w czasach pandemii. Raport z drugiego etapu badań. Wydział Socjologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. https://socjologia.amu.edu.pl/images/pliki/Zycie_codzienne_w_czasach_pandemii._Raport_z_drugiego_etapu_badan_wersja_pe%C5%82na.pdf
Google Scholar
Duncan, J. (1994). Place. W: R.J. Johnston, D. Gregory i D.M. Smith (red.), The dictionary of human geography (wyd. 3) (s. 442). Blackwell.
Google Scholar
Dworakowska, Z. (2022). Wszystko zależy od nas. W: Z. Dworakowska (red.), Wszystko, co się jeszcze może zdarzyć. Komuna Warszawa w poszukiwaniu nowego modelu instytucji (2019–2022) (s. 7–44). Komuna Warszawa. Pobrane 5 listopada 2024 r. z: https://komuna.warszawa.pl/wszystko-co-sie-jeszcze-moze-zdarzyc-komuna-warszawa-w-poszukiwaniu-nowego-modelu-instytucji-2020-2022/
Google Scholar
Działek, J. (2021). Geografia sztuki. Struktury przestrzenne zjawisk i procesów artystycznych. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie.
Google Scholar
Fischer-Lichte, E. (2018). Performatywność. Wprowadzenie (tłum. M. Borowski i M. Sugiera). Księgarnia Akademicka. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/56253
Google Scholar
Gebauer, M., Nielsen, H.T., Schlosser, J.T., Sørensen, B. (2015). The absence of place and time: Non-place and placelessness. W: M. Gebauer, H.T. Nielsen, J.T. Schlosser i B. Sørensen (red.), Non-place: Representing placelessness in literature, media and culture (s. 5–31). Aalborg University Press. https://vbn.aau.dk/da/publications/non-place-representing-placelessness-in-literature-media-and-cult
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny. (1990). Europejska Klasyfikacja Działalności (wyd. 1). Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Statystyki.
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny. (2020, 11 maja). Działalność teatrów i instytucji muzycznych w 2019 roku [informacja sygnalna]. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/kultura-turystyka-sport/kultura/dzialalnosc-teatrow-i-instytucji-muzycznych-w-2019-roku,13,3.html
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny. (2021, 11 maja). Działalność teatrów i instytucji muzycznych w 2020 roku [informacja sygnalna]. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/kultura-turystyka-sport/kultura/dzialalnosc-teatrow-i-instytucji-muzycznych-w-2020-roku,13,4.html
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny. (2022, 11 maja). Działalność teatrów i instytucji muzycznych w 2021 roku [informacja sygnalna]. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/kultura-turystyka-sport/kultura/dzialalnosc-teatrow-i-instytucji-muzycznych-w-2021-roku,13,5.html
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny. (2023, 17 kwietnia). Działalność teatrów i instytucji muzycznych w 2022 roku [informacja sygnalna]. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/kultura-turystyka-sport/kultura/dzialalnosc-teatrow-i-instytucji-muzycznych-w-2022-roku,13,7.html
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny; Urząd Statystyczny w Krakowie. (2023, 28 września). Kultura i dziedzictwo narodowe w 2022 r. / Culture and national heritage in 2022 [analizy statystyczne]. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/kultura-turystyka-sport/kultura/kultura-i-dziedzictwo-narodowe-w-2022-r-,2,20.html
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny. (2024a, 25 kwietnia). Działalność teatrów i instytucji muzycznych w 2023 roku [informacja sygnalna]. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/kultura-turystyka-sport/kultura/dzialalnosc-teatrow-i-instytucji-muzycznych-w-2023-roku,13,8.html
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny. (2024b, 8 listopada). Polska Klasyfikacja Działalności (PKD 2025) [informacja]. https://bip.stat.gov.pl/dzialalnosc-statystyki-publicznej/rejestr-regon/pkd-2025/
Google Scholar
Goodall, B. (1987). The Penguin dictionary of human geography. Penguin Books.
Google Scholar
Ilczuk, D., Karpińska, A., Cholewicka, E., Gruszka-Dobrzyńska, E., Piwowar, K., Socha, Z. (2021, luty). Artystki i artyści teatru w czasach COVID-19. „Dopóki jawi się przede mną kolejna premiera, będę walczyć”. Raport z badania. Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. https://www.instytut-teatralny.pl/wp-content/uploads/2021/03/artystki-i-artysci-teatru-w-czasach-covid-19.pdf
Google Scholar
Janc, K. (2017). Geografia internetu. Uniwersytet Wrocławski. https://drive.google.com/file/d/1wMElYXv7JhvSiPayZsl2Ok_9V2o9fITW/view
Google Scholar
Kalinowska, K., Kułakowska, K. (red.). (2021). Teatr w pandemii. Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
Google Scholar
Kalinowska, K., Kułakowska, K., Bargielski, M., Buchner, A., Wierzbicka, M. (2020 [właśc. 2021], luty). Pracownice i pracownicy teatrów w pandemii. Zawody teatralne w perspektywie antropologicznej [raport]. Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. https://www.instytut-teatralny.pl/wp-content/uploads/2021/04/instytut-teatralny-raport-pracownice-i-pracownicy-teatrow-w-pandemii.pdf
Google Scholar
Kamińska-Szmaj, I. (red.). (2001). Słownik wyrazów obcych (wyd. 1). Wydawnictwo Europa.
Google Scholar
Kietlińska, B. (2021, luty). „Kiedy skończy się kwarantanna i będzie można wrócić do teatru, ja wrócę”. Raport z badania publiczności teatralnej w czasie epidemii koronawirusa w Polsce. Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. https://www.instytut-teatralny.pl/wp-content/uploads/2021/04/instytut-teatralny-raport-kiedy-skonczy-sie-kwarantanna-i-bedzie-mozna-wrocic-do-teatru-ja-wroce.pdf
Google Scholar
Kłosowski, F.Z. (2021). Podstawy geografii usług. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. http://hdl.handle.net/20.500.12128/24705
Google Scholar
Kopaliński, W. (2004). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem (wyd. 31). Muza.
Google Scholar
Koryś, B., Potrzebowski, S., Szymańska-Stułka, K., Żółtowski, P. (2022). Warszawa w pandemii COVID-19. Czas wolny. Urząd m.st. Warszawy. https://um.warszawa.pl/documents/55043703/64285263/Czas+wolny+-+raport+covidowy.pdf
Google Scholar
Kotus, J., Rzeszewski, M., Ewertowski, W., Sowada, T., Piekarska, J. (2018). Komunikacyjna koncepcja miejsca: propozycja podejścia. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, (271), 28–41. https://journals.pan.pl/publication/128549/edition/112143/biuletyn-kpzk-2018-no-271-komunikacyjna-koncepcja-miejsca-propozycja-podejscia-kotus-jacek-rzeszewski-michal-ewertowski-wojciech-sowada-tomasz-piekarska-joanna
Google Scholar
Krajewski, M., Frąckowiak, M. (2021a). Gdzie jest teatr? Czyj jest teatr? O sytuowaniu instytucji teatralnych. Badania eksploracyjne. Przegląd Socjologii Jakościowej, 17(3), 28–49. https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.3.02
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.3.02
Krajewski, M., Frąckowiak, M. (2021b, luty). W poszukiwaniu strategii. Działania instytucji teatralnych w czasie pandemii. Raport z badania prowadzonego z osobami kierującymi instytucjami teatralnymi w Polsce (współpr. K. Pietrowiak, W. Rapior i J. Zakrzewska). Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. https://www.instytut-teatralny.pl/dzialalnosc/raporty-i-badania/w-poszukiwaniu-strategii-dzialania-instytucji-teatralnych-w-czasie-pandemii-raport-z-badan/
Google Scholar
Latawiec, K. (2014). Nie-miejsca jako przestrzeń intensywnych interakcji: kilka przykładów z teatru. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria, 14(173), 109–121. http://hdl.handle.net/11716/8289
Google Scholar
Liodaki, D., Velegrakis, G. (2022). Theatre minus physical coexistence – a glimpse into theatrical experimentations in Greece during the pandemic. International Journal of Performance Arts and Digital Media, 18(1), 128–144. https://doi.org/10.1080/14794713.2022.2040290
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/14794713.2022.2040290
Markowski, A. (red.). (2007). Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN (wyd. 1). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Markowski, A., Pawelec, R. (2002). Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych. Wilga.
Google Scholar
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. (2020a, 11 marca). #Koronawirus: Zawieszenie działalności instytucji kultury i placówek szkolnictwa artystycznego [notatka]. Serwis Rzeczypospolitej Polskiej. https://www.gov.pl/web/kultura/zawieszenie-dzialalnosci-instytucji-kultury-i-placowek-szkolnictwa-artystycznego
Google Scholar
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. (2020b, 27 maja). Od 6 czerwca możliwość odmrożenia m.in. kin, teatrów i filharmonii [notatka]. Serwis Rzeczypospolitej Polskiej. https://www.gov.pl/web/kultura/od-6-czerwca-mozliwosc-odmrozenia-min-kin-teatrow-i-filharmonii
Google Scholar
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. (2021, 12 maja). Kina, teatry, opery i filharmonie – od 21 maja, zajęcia i wydarzenia sportowe do 150 osób – od 15 maja [notatka]. Serwis Rzeczypospolitej Polskiej. https://www.gov.pl/web/kultura/kina-teatry-opery-i-filharmonie--od-21-maja-zajecia-i-wydarzenia-sportowe-do-150-osob--od-15-maja--zmiany-w-harmonogramie-znoszenia-obostrzen
Google Scholar
Obarska, M. (2023, 8 marca). Czy teatr ma swojego Netfliksa? Culture.pl. https://culture.pl/pl/artykul/czy-teatr-ma-swojego-netfliksa
Google Scholar
Ostrowska, J. (2014). „Teatr może być w byle kącie”. Wokół zagadnień miejsca i przestrzeni w teatrze. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar
Pavis, P. (1998). Słownik terminów teatralnych (tłum. S. Świontek). Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Google Scholar
Płoski, P. (2021). Analiza sytuacji teatrów w czasie pandemii. Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji Kancelarii Senatu RP. https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/5954/plik/oe-346_popr..pdf
Google Scholar
Price, P.L. (2013). Place. W: N.C. Johnson, R.H. Schein i J. Winders (red.), The Wiley-Blackwell companion to cultural geography (s. 118–129). Wiley-Blackwell. https://doi.org/10.1002/9781118384466.ch13
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1002/9781118384466.ch13
Relph, E. (1976). Place and placelessness. Pion.
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii. DzU 2020, poz. 491. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000491/O/D20200491.pdf
Google Scholar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 października 1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). DzU 1997 nr 128, poz. 829. https://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/1997/s/128/829
Google Scholar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). DzU 2004 nr 33, poz. 289. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040330289
Google Scholar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). DzU 2007 nr 251, poz. 1885. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20072511885
Google Scholar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 listopada 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. DzU 2020, poz. 1972. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200001972/O/D20201972.pdf
Google Scholar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 marca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. DzU 2021, poz. 436. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210000436/O/D20210436.pdf
Google Scholar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. DzU 2021, poz. 861. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210000861/O/D20210861.pdf
Google Scholar
Sanetra-Szeliga, J. (2021). Sektor kultury w czasie zarazy. Działalność gospodarcza i finanse instytucji kultury w trakcie pandemii COVID-19. W: A. Konior, O. Kosińska i A. Pluszyńska (red.), Badania w sektorze kultury. Przyszłość i zmiana (s. 15–37). Wydawnictwo Attyka. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/278434
Google Scholar
Sermon, P., Dixon, S., Popat Taylor, S., Packer, R., Gill, S. (2022). A Telepresence Stage: or how to create theatre in a pandemic – project report. International Journal of Performance Arts and Digital Media, 18(1), 48–68. https://doi.org/10.1080/14794713.2021.2015562
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/14794713.2021.2015562
Serwis Rzeczypospolitej Polskiej. (2021, 11 marca). Od 15 marca Mazowsze i Lubuskie dołączą do regionów z zaostrzonymi zasadami bezpieczeństwa [notatka]. https://www.gov.pl/web/koronawirus/od-15-marca-mazowsze-i-lubuskie-dolacza-do-regionow-z-zaostrzonymi-zasadami-bezpieczenstwa
Google Scholar
Stachowiak, K. (2017). Gospodarka kreatywna i mechanizmy jej funkcjonowania. Perspektywa geograficzno-ekonomiczna. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar
Sugiera, M. (2017). Nażywość. W: E. Bal i D. Kosiński (red.), Performatyka. Terytoria (s. 143–149). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/42239
Google Scholar
Suliborski, A. (2016). Koncepcja funkcji miejsca. W: M. Wójcik (red.), Miasto – region – tożsamość geografii. Wybór prac Andrzeja Suliborskiego (s. 77–96). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/8088-159-4.07
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8088-159-4.07
Szymczak, M. (red.). (1989). Słownik języka polskiego (wyd. 5). T. 3: R–Ż. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Śleszyński, P. (2004). Kształtowanie się zachodniej części centrum Warszawy. Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego. https://rcin.org.pl/igipz/publication/3526
Google Scholar
Taylor, D. (2018). Performans (tłum. M. Borowski i M. Sugiera). Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
Google Scholar
Thrift, N. (2004). Performance and performativity: A geography of unknown lands. W: J.S. Duncan, N.C. Johnson i R.H. Schein (red.), A companion to cultural geography (s. 121–136). Blackwell Publishing. https://doi.org/10.1002/9780470996515.ch9
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1002/9780470996515.ch9
Tuan, Y.-F. (2001). Space and place: The perspective of experience (wyd. 8). University of Minnesota Press.
Google Scholar
Uhlig, W. (2020). Miejsca teatralne. Teatr, (10), 45–49. https://teatr-pismo.pl/7894-miejsca-teatralne/
Google Scholar
van Es, K.F. (2007). The Internet as non-place. Universiteit Utrecht. https://essayjohnston.wordpress.com/wp-content/uploads/2013/03/17-spacesofnewmedia.pdf
Google Scholar
Wallis, A. (1979). Informacja i gwar. O miejskim centrum. Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Walmsley, D.J., Lewis, G.J. (1997). Geografia człowieka. Podejścia behawioralne (tłum. E. Nowosielska). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Wójcik, M., Suliborski, A. (2021). Geografia człowieka. W poszukiwaniu pojęcia „miejsce”. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, (56), 9–29. https://doi.org/10.14746/rrpr.2021.56s.03
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14746/rrpr.2021.56s.03
Zarządzenie nr 92 Wojewody Mazowieckiego z 11 marca 2020 r. w sprawie zawieszenia imprez artystycznych i rozrywkowych na terenie województwa mazowieckiego. https://www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/komunikat-ministerstwa-spraw-wewnetrznych-i-administracji
Google Scholar
Zawojski, P. (2018). Cyberkultura. Syntopia sztuki, nauki i technologii (wyd. 2. poprawione). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. http://hdl.handle.net/20.500.12128/21027
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.