Ludzie starsi a przestrzeń miejska – wybrane problemy, priorytety i wyzwania przyszłości
DOI:
https://doi.org/10.18778/2543-9421.07.05Słowa kluczowe:
miasto dla wszystkich grup wieku, polityka senioralna, smart city 3.0, starzenie się populacji miastAbstrakt
Artykuł przedstawia wybrane aspekty dostosowania miast do potrzeb ludzi starszych. Zaprezentowane perspektywy spojrzenia na omawianą kwestię to m.in. międzynarodowe dokumenty polityki społecznej akcentujące prawa seniorów i kilka koncepcji socjologicznych skoncentrowanych na szansach i zagrożeniach związanych z funkcjonowaniem osób starszych w przestrzeni miasta. Nawiązano także do polityki senioralnej w Polsce oraz idei smart city 3.0, która w założeniu koresponduje z prawami seniorów do wpływania na decyzje dotyczące jakości ich życia w środowisku miejskim.
Bibliografia
Błędowski, P. (2003). Gospodarstwa domowe i sytuacja mieszkaniowa ludzi starych. W: B. Synak (red.), Polska starość (s. 115–139). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Błędowski, P., Grodzicki, T., Mossakowska, M., Zdrojewski, T. (red.) (2021). PolSenior2. Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem. Gdańsk: Gdański Uniwersytet Medyczny.
Google Scholar
Buczak, M. (2020). Sorry, no Spanish: nowi mieszkańcy Hiszpanii. Przegląd, 31, 58–60
Google Scholar
Cohen, B. (2015). The 3 generations of smart cities: Inside the development of the technology driven city. Pobrane z: https://www.fastcompany.com/3047795/the-3-generations-of-smart-cities (2.08.2022).
Google Scholar
Després, C., Lord, S. (2005). Growing older in postwar suburbs: The meanings and experiences of home. W: G.D. Rowles, H. Chaudhury (red.), Home and identity in late life: International perspectives (s. 317–340). New York: Springer.
Google Scholar
ESPON (2022). ACPA – Adapting European cities to population ageing: Policy challenges and best practices. Pobrane z: https://www.espon.eu/ACPA (14.10.2022).
Google Scholar
Frąckiewicz, L. (1972). Warunki i potrzeby mieszkaniowe ludzi starych w miastach województwa katowickiego. Warszawa: Instytut Gospodarki Mieszkaniowej.
Google Scholar
Granovetter, M.S. (1973). The strength of weak ties. American Journal of Sociology, 78 (6), 1360–1380. https://doi.org/10.1086/225469
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1086/225469
Hollands, R.G. (2008). Will the real smart city please stand up? Intelligent, progressive or entrepreneurial? City: Analysis of Urban Change, Theory, Action, 12 (3), 303–320. https://doi.org/10.1080/13604810802479126
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/13604810802479126
Janiszewska, A. (2019). Starzenie się ludności w polskich miastach. Space – Society – Economy, 29, 45–69. https://doi.org/10.18778/1733-3180.29.03
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-3180.29.03
Kaźmierczak, J. (2019). Smart city jako obszar wyzwań edukacyjnych. W: I. Jonek-Kowalska (red.), Wyzwania i uwarunkowania zarządzania inteligentnymi miastami (s. 7–21). Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
Google Scholar
Klimczak, J., Nowalska-Kapuścik, D. (2021). Starość w dzielnicy poprzemysłowego miasta. Studium na przykładzie „starych” Bogucic. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Kuzior, A., Sobotka, B. (2019). Społeczny wymiar Smart City. W: I. Jonek-Kowalska (red.), Wyzwania i uwarunkowania zarządzania inteligentnymi miastami (s. 41–55). Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
Google Scholar
Lewicka-Kalka, E. (2022). Funkcjonowanie rad seniorów w Polsce. Pobrane z: https://wrs.waw.pl/wp-content/uploads/2021/08/Rady-seniorow.-Raport-z-badan.pdf (14.10.2022).
Google Scholar
Mossakowska, M., Więcek, A., Błędowski, P. (red.) (2012). Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne.
Google Scholar
Niezabitowska, E., Bartoszek, A., Kucharczyk-Brus, B., Niezabitowski, M. (2013). Środowisko zamieszkania polskich seniorów w badaniach interdyscyplinarnych: studia przypadków na wybranych przykładach. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Google Scholar
Niezabitowski, M. (2007). Ludzie starsi w perspektywie socjologicznej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Google Scholar
Niezabitowski, M. (2011). Relacje społeczne ludzi starszych w środowisku zamieszkania – aspekty teoretyczne i empiryczne. Acta Univeristatis Lodziensis. Folia Sociologica, 38, 13–32.
Google Scholar
Niezabitowski, M. (2014). Znaczenie miejsca zamieszkania w życiu ludzi starszych. Aspekty teoretyczne i empiryczne. Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje, 1, 81–101.
Google Scholar
Niezabitowski, M. (2018). Środowisko zamieszkania w doświadczeniu osób starszych. Wybrane aspekty psychospołeczne w ujęciu socjologicznym. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
Google Scholar
Niezabitowski, M. (2020). Prawa osób starszych – kilka uwag z perspektywy gerontologii społecznej. W: A. Kuzior (red.), Globalne konteksty poszanowania praw i wolności człowieka. Współczesne problemy i dylematy. T. 12 (s. 197–211). Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
Google Scholar
ONZ (1991). United Nations principles for older persons. Pobrane z: https://previous.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/olderpersons.aspx (10.11.2022).
Google Scholar
ONZ (2002). Political declaration and Madrid international plan of action on ageing. Pobrane z: https://www.un.org/esa/socdev/documents/ageing/MIPAA/political-declaration-en.pdf (10.11.2022).
Google Scholar
Piotrowski, J. (red.) (1973). Miejsce człowieka starego w rodzinie i społeczeństwie. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Preiser, W.F.E., Smith, K.H. (red.) (2011). Universal Design Handbook. New York–Chicago: McGraw Hill.
Google Scholar
Pytel, S. (2014). Atrakcyjność turystyczna miejsc migracji seniorów z województwa śląskiego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Turystyki, 1 (25), 327–340.
Google Scholar
Rose, A.M. (1965). The subculture of the aging: A framework for research in social gerontology. W: A.M. Rose, W.A. Peterson (red.), Older people and their social world (s. 3–16). Philadelphia: F.A. Davis.
Google Scholar
Stańczak, J., Szałtys, D. (2016). Regionalne zróżnicowanie procesu starzenia się ludności Polski w latach 1990–2015 oraz w perspektywie do 2040 roku. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/regionalne-zroznicowanie-procesu-starzenia-sie-ludnosci-polski-w-latach-1990-2015-oraz-w-perspektywie-do-2040-r-,28,1.html (4.08.2022).
Google Scholar
Stula, S. (2012). Living in old age in Europe – current developments and challenges. Pobrane z: https://www.sociopolitical-observatory.eu/uploads/tx_aebgppublications/AP_7_EN.pdf (15.11.2022).
Google Scholar
Synak, B. (red.) (2003). Polska starość. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Szarota, Z. (2013). Polityka społeczna wobec problemu starzenia się społeczeństwa. W: R.J. Kijak, Z. Szarota, Starość: między diagnozą a działaniem (s. 24–30). Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
Google Scholar
Szatur-Jaworska, B. (2012). Aktywne starzenie się i solidarność międzypokoleniowa w debacie międzynarodowej. Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje, 17, 15–28.
Google Scholar
Szweda-Lewandowska, Z. (2021). Warunki mieszkaniowe. W: P. Błędowski, T. Grodzicki, M. Mossakowska, T. Zdrojewski (red.), PolSenior2. Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem (s. 899–912). Gdańsk: Gdański Uniwersytet Medyczny.
Google Scholar
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. DzU 1990, nr 16, poz. 95 ze zm.
Google Scholar
Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych. DzU 2015, poz. 1705.
Google Scholar
Vavik, T. (red.) (2009). Inclusive buildings, products and services: Challenges in universal design. Trondheim (Norway): Tapir Academic Press.
Google Scholar
Woźniak, Z. (1997). Najstarsi z poznańskich seniorów. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
