Между личным пространством и явностью жизни. Дворянки в Польском Королестве на рубеже XIX и XX веков

Ewelina Maria Kostrzewska

doi:10.18778/2080-8313.16.04

Authors

Ewelina Maria Kostrzewska Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Katedra Historii Polski XIX wieku

DOI:

https://doi.org/10.18778/2080-8313.16.04

Keywords:

history of the privacy, landownership in the 19th/20th century, material culture – the inside of the landowner’s property

Abstract

Polish Kingdom landladies from the late nineteenth and early twentieth century belonged continually to an elite social group, which was eagerly discussed over in press, written cards about or condemned. At the same time landladies left a lot of information sources behind themselves, allowing to look back at their private everyday life. Emerging from diverse sources, the picture is even more curious because at that time, the boundaries of privacy and publicity of private life, became redefined. Love and body and were placed between taboo and affirmation. All of this was reflected in the “dancing walls of the court” and the revolutions of building constructions carried out by housewives who followed the fashion, but also wished to enhance the quality of life at the same time wanted to preserve their intimacy. The turn of the nineteenth and twentieth centuries, with fading Victorian era and current modernism was a time of chaos and both social and moral and changes in culture and a look at the landladies’ world may be one of the points that describe the very problem.

References

Murzynowska ze Skąpskich Z., Moje wspomnienia, sygn. akc. 13199.
Google Scholar

Górska z Łubieńskich M., Gdybym mniej kochała. Dziennik lat 1889–1895, Warszawa 1996.
Google Scholar

Kleniewska M., Wspomnienia, oprac. W. Włodarczyk, Wilków 2002.
Google Scholar

Kozicki S., Pamiętnik 1876–1939, oprac. M. Mroczko, Słupsk 2009.
Google Scholar

Malanowska Z., Ze wspomnień z dzieciństwa, „Wiadomości Ziemiańskie” 2012, nr 50.
Google Scholar

Nakwaska K., Dwór wiejski. Dzieło poświęcone gospodyniom polskim, przydatne i osobom w mieście mieszkającym, t. 1, wyd. II, Lipsk 1857.
Google Scholar

Niezabitowska M., Składana wanna, Kraków 2010.
Google Scholar

Starowieyska-Morstinowa Z., Dom, Poznań 2012.
Google Scholar

„Świat Kobiecy” 1906
Google Scholar

„Tygodnik Ilustrowany” 1910
Google Scholar

„Wieś i Dwór” 1912–1914
Google Scholar

„Wieś Ilustrowana” 1910
Google Scholar

Elias N., Przemiany obyczajowe w cywilizacji Zachodu, Warszawa 1980.
Google Scholar

Epsztein T., Wrona Zakopiańska. Urszula Kołaczkowska (1911–2009) – życie i twórczość, Warszawa 2012.
Google Scholar

Epsztein T., Ziemiaństwo w historiografii polskiej po 1989 r. Próba charakterystyki, [w:] Aktywność kulturalno-oświatowa mazowieckich ziemian w XIX i XX wieku, red. B. Umińska, Ciechanów 2007.
Google Scholar

Jabłonowska-Ratajska Z., Walca tańczyłam najlepiej z panien… Karnawałowe anegdoty i zwyczaje, Warszawa 2012.
Google Scholar

Kaufmann J.G., Ego. Socjologia jednostki. Inna wizja człowieka i konstrukcji podmiotu, Warszawa 2004.
Google Scholar

Klich B., W poszukiwaniu nowych dróg badawczych „małej historii” – historia życia prywatnego, „Historyka” 2001, t. 31.
Google Scholar

Klich-Kluczewska B., „Przez dziurkę od klucza”. Historia życia prywatnego z perspektywy źródeł publicznych, [w:] Rodzina – prywatność – intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim. Zbiór studiów, red. D. Kałwa, A. Walaszek, A. Żarnowska, Warszawa 2005.
Google Scholar

Kobieta i rewolucja obyczajowa. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX. Zbiór studiów, red. A. Żarnowska i A. Szwarc, t. 9, Warszawa 2006.
Google Scholar

Kostrzewska E., Żony, matki i gospodynie. Wizerunki kreowane na łamach ziemiańskiej prasy kobiecej w Królestwie Polskim na początku XX wieku, [w:] Historia. Społeczeństwo. Gospodarka, red. S. Pytlas, J. Kita, Łódź 2006.
Google Scholar

Kowecka E., W salonie i w kuchni. Opowieść o kulturze materialnej pałaców i dworów polskich w XIX w., Warszawa 1984.
Google Scholar

Krzyżanowski A., Dwór Górskich w Woli Pękoszewskiej, „Wiadomości Ziemiańskie” 2009, nr 39.
Google Scholar

Latour A., Dwa dwory, „Wiadomości Ziemiańskie” 2012, nr 52, s. 15.
Google Scholar

Łoś S.P., Ziemianie społecznicy. Z dziejów rodziny Górskich herbu Boża Wola z Woli Pękoszewskiej, [w:] Aktywność kulturalno-oświatowa mazowieckich ziemian w XIX i XX wieku, red. B. Umińska, Ciechanów 2007.
Google Scholar

Markowska M., W rodzinnym kręgu, [w:] Polski dom, red. W. Zin, Warszawa 1979.
Google Scholar

Melerska H., Pszczółkowski Józef, [w:] Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny, cz. 4, Warszawa 1998.
Google Scholar

Mędrzecki W., Intymność i sfera prywatna w życiu codziennym i obyczajach rodziny wiejskiej w XIX i w pierwszej połowie XX wieku, [w:] Rodzina – prywatność – intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim. Zbiór studiów, red. D. Kałwa, A. Walaszek, A. Żarnowska, Warszawa 2005.
Google Scholar

Molik W., Życie codzienne ziemiaństwa w Wielkopolsce w XIX i na początku XX wieku. Kultura materialna, Poznań 1999.
Google Scholar

Opacki Z., Płaza-Opacka D., Wstęp, [w:] Dom – spotkanie przestrzeni prywatnej i publicznej na tle przemian cywilizacyjnych XIX i XX w. Zbiór studiów, red. Z. Opacki, D. Płaza-Opacka, Gdańsk 2008.
Google Scholar

Płonka-Syroka B., Wstęp, [w:] Miłość kobiety. Społeczno-kulturowe mechanizmy kreowania miłości, Antropologia miłości, t. 1, red. B. Płonka-Syroka, J. Radziszewska, A. Szlagowska, Wrocław 2008.
Google Scholar

Schirmer M.K., Dwory i majątki ziemskie w okolicach Łomży. Wielka własność ziemska w powiecie łomżyńskim ze szczególnym uwzględnieniem założeń rezydencjonalnych, Warszawa 2007.
Google Scholar

Sieradzka A., Idealny dwór polski wedle Karoliny z Potockich Nakwaskiej, [w:] Dwór polski. Zjawisko historyczne i kulturowe. Materiały VII Seminarium zorganizowanego przez Oddział Kielecki Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Dom Środowisk Twórczych w Kielcach, Kielce, 16–18 października 2003, Warszawa 2004.
Google Scholar

Szklarska-Lohmannowa A., Rey Mikołaj, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 31, Wrocław 1988–1989.
Google Scholar

Trzewik M., Biblioteka projektu Stanisława Witkiewicza w pałacu Kleniewskich w Kluczkowicach, [w:] Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie. Materiały sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce 8–9 czerwca 2000, oprac. R. Maliszewska, Kozłówka 2001.
Google Scholar

Vigarello G., Czystość i brud. Higiena ciała od średniowiecza do XX wieku, Warszawa 1996.
Google Scholar

Żarnowska A., Prywatna sfera życia rodzinnego i zewnętrzny świat życia publicznego – bariery i przenikanie (przełom XIX i XX wieku), [w:] Kobieta i świat polityki. Polska na tle porównawczym w XIX i w początkach XX wieku. Zbiór studiów, red. A. Żarnowska i A. Szwarc, Warszawa 1994.
Google Scholar