Charakterystyki fizykochemiczne wód obszarów podmokłych w granicach aglomeracji warszawskiej na przykładzie Horowego Bagna i Jeziora Kruczek w gminie Marki
DOI:
https://doi.org/10.18778/1427-9711.16.03Słowa kluczowe:
torfowiska, cechy hydrochemiczne, aglomeracja warszawska, rezerwatAbstrakt
W celu ograniczenia presji i zachowania środowiska przyrodniczego, w najbliższym zapleczu aglomeracji warszawskiej został utworzony Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu (WOCHK). Obejmuje on m.in. tereny leśne okolic Marek, tworzących otulinę obszarów podlegających ściślejszej ochronie, w tym – rezerwatu Horowe Bagno oraz Jeziora Kruczek. Powierzchnia rezerwatu wynosi blisko 44 ha, z czego powierzchnia akwenów powstałych w zagłębieniach potorfowych wynosi około 17,5 ha. Oba obiekty hydrograficzne, ze względu na położenie, znajdują się w zasięgu potencjalnej presji ze strony północno-wschodniej części miasta Marki oraz biegnącej w granicach rezerwatu drogi krajowej nr 631. Ponadto dużym zagrożeniem wydaje się budowa wylotu drogi ekspresowej S8 z Warszawy w kierunku Białegostoku. Niniejsza praca stawia sobie za cel udokumentowanie stanu hydrochemicznego torfowiska Horowe Bagno i Jeziora Kruczek sprzed uruchomienia arterii komunikacyjnej S8. Posłużą do tego celu podstawowe parametry fizykochemiczne wód w obu obiektach: odczyn oraz przewodność elektrolityczna właściwa. Do pomiarów realizowanych w sezonie zimowo-wiosennym 2015/16 wytypowano 6 punktów pomiarowo-kontrolnych, przy czym 2 punkty zlokalizowane były nad brzegiem Jeziora Czarnego, a pozostałe 4 znajdowały się na terenie rezerwatu Horowe Bagno. We wstępnym etapie prac badawczych dokonano identyfikacji wielkości presji antropogenicznej na obszarze gminy Marki przy wykorzystaniu metody autorstwa Nachlik (2006). Stwierdzono, że w zakresie gospodarki wodno-ściekowej nie istnieją istotne zagrożenia dla środowiska wodnego. Uzyskane wyniki wskazują, że torfowisko Horowe Bagno można zaliczyć do wysokich pod względem odczynu wód i przejściowych pod względem PEW. Torfowisko i jezioro reprezentują dwa odmienne obiekty hydrochemiczne, co jest prawdopodobnie spowodowane charakterem zlewni i strukturą alimentacji: różnym udziałem zasilania wodami meteorycznymi i gruntowymi. Jednym istotnym obecnie przejawem antropopresji jest przenikanie ścieków opadowych z drogi nr 631. Może się ono istotnie zwiększyć po uruchomieniu przylegającego do torfowiska odcinka S8, zwłaszcza bez podjęcia odpowiednich rozwiązań ochronnych.
Pobrania
Bibliografia
Bojakowska, I., Lech, D., Jaroszyńska, J., 2012. Metale ciężkie w osadach Potoku Służewieckiego w Warszawie (Polska). Górnictwo i Geologia 7 (2), 71–83.
Google Scholar
Chomutowska, H., Wilamowski, K., 2012. Badania stanu fizykochemicznego wód na terenie Puszczy Białowieskiej. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 54, 190–199.
Google Scholar
Durka, P.J., 2003. Testy nieparametryczne, [w:] Durka, P.J., Wstęp do współczesnej statystyki. Wydawnictwo Adamantan, Warszawa, 1–104.
Google Scholar
Kondracki, J., 1998. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1–440.
Google Scholar
Krogulec, E., Mikołajków, J., Jóźwiak, K., 2005. Badania monitoringowe wód podziemnych obszarów chronionych o różnym poziomie antropopresji. Przegląd Geologiczny 53 (6), 522–526.
Google Scholar
Kuczyńska, A., Palak-Mazur, D., Cabalska, J., Galczyk, M., Kucharczyk, K., Kostka, A., Mikołajczyk, A., Stojek, M., Rojek, A., Solovey, T., 2013. Raport o stanie chemicznym oraz ilościowym jednolitych części wód podziemnych w dorzeczach w podziale na 161 i 172 JCWPd, stan na rok 2012. PIG–PIB, Warszawa.
Google Scholar
Kujawa-Pawlaczyk, J., Pawlaczyk, P., 2005. Ochrona mokradeł, [w:] Gwiazdowicz, D. (red.), Ochrona przyrody w lasach, t. II: Ochrona szaty roślinnej. Wydawnictwo ORNATUS, Poznań, 81–119.
Google Scholar
Mahrosh, U., Kleiven, M., Meland, S., Rosseland, B.O., Salbu, B., Teien, H.C., 2014. Toxicity of road deicing salt (NaCl) and copper (Cu) to fertilization and early developmental stages of Atlantic salmon (Salmo salar). Journal of Hazardous Materials 280, 331–339.
Google Scholar
Małecki, J.J., 1998. Rola strefy areacji w kształtowaniu składu chemicznego płytkich wód podziemnych wybranych środowisk hydrochemicznych. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 381, 1–219.
Google Scholar
Mazur, N., 2015. Wpływ soli do odladzania dróg na środowisko przyrodnicze. Inżynieria i Ochrona Środowiska 18 (4), 449–458.
Google Scholar
McLaughlin, J.W., Webster, K.L., 2010. Alkalinity and acidity cycling and fluxes in an intermediate fen peatland in northern Ontario. Biogeochemistry 99 (1), 143–155.
Google Scholar
Mikołajków, J., 2005. Planowanie inwestycji drogowych w aspekcie zagrożenia dla wód podziemnych na przykładzie autostrady A2. Przegląd Geologiczny 56 (7), 586–590.
Google Scholar
Moniewski, P., 2015. Cechy fizykochemiczne wód powierzchniowych i ich sezonowa zmienność na przykładzie Dzierżąznej. Acta Scientiarum Polonorum Formatio Circumectus 14 (3), 93–106.
Google Scholar
Moniewski, P., Tomalski, P., 2008. Wpływ systemu odwodnienia autostrady na ilość i jakość wody małej rzeki, [w:] Patryka, J., Pociask-Karteczka, J. (red.), Wody na obszarach chronionych. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ. Ojcowski Park Narodowy. Komisja Hydrologiczna PTG, Kraków, 237–246.
Google Scholar
Monitor Polski, 1988. Zarządzenie Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych w sprawie uznania za rezerwaty przyrody 32, poz. 292.
Google Scholar
Nachlik, E. (red.), 2006. Identyfikacja i ocena skutków antropogenicznych oddziaływań na zasoby wodne dla wskazania części wód zagrożonych nie osiągnięciem celów środowiskowych. Politechnika Krakowska, Kraków, 1–318.
Google Scholar
Sanzo, D., Hecnar, S.J., 2006. Effects of road de-icing salt (NaCl) on larval woods frogs (Rana sylvarica). Environmental Pollution 140, 247–256.
Google Scholar
Siegel, D.I., Glaser, P.H., So, J., Janecky, D.R., 2006. The dynamic balance between organic acids and circumneutral groundwater in a large boreal peat basin. Journal of Hydrology 320, 421–431.
Google Scholar
Wiśniowska-Kielan, B., Niemiec, M., Arasimowicz, M., 2013. Przydrożne zbiorniki ścieków opadowych jako element ochrony jakości wód. Inżynieria Ekologiczna 34, 62–75.
Google Scholar
Włostowski, J., Borkowski, P., 2000. Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000 488 Radzymin. Państwowy Instytut Geologiczny.
Google Scholar
Włostowski, J., Borkowski, P., 2000. Objaśnienia do Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000 488 Radzymin. Państwowy Instytut Geologiczny.
Google Scholar
Ziułkiewicz, M., 2003. Zmienność chemizmu wód podziemnych na obszarze Łodzi. Przegląd Geologiczny 51 (4), 327–336.
Google Scholar
Ziułkiewicz, M., 2010. Chemizm wód gruntowych na obszarze drenażu źródliskowego, [w:] Ziułkiewicz, M. (red.), Stan i antropogeniczne zmiany jakości wód w Polsce, tom 6. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 88–107.
Google Scholar
Ziułkiewicz, M., Fortuniak, A., 2016. Hydrochemical zoning of valley peatland as a result of water supply conditions: examples from Poland. Geology, Geophysics and Environment 42 (1), 39–53.
Google Scholar
Ziułkiewicz, M., Fortuniak, A., Górecki, M., Grzędzińska, S., Małecka, B., Waack-Zając, A., 2016. Zdjęcie hydrochemiczne rzeki miejskiej na przykładzie Olechówki. Monografie Komitetu Gospodarki Wodnej PAN 39, 279–291.
Google Scholar
Ziułkiewicz, M., Hereźniak, J., Hereźniak-Ciotowa, U., Burchard, J., 2006. Hydrochemiczna charakterystyka wód źródlanych zlewni Dzierżąznej, [w:] Burchard, J., Ziułkiewicz, M. (red.), Stan i antropogeniczne zmiany jakości wód w Polsce, tom 4: Jakość wód zlewni Dzierżąznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 85–100.
Google Scholar
Żurek, S., 2006. Katalog rezerwatów przyrody na torfowiskach Polski. Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce, 1–288.
Google Scholar