Motywy podejmowania organizacyjnych zachowań obywatelskich przez zróżnicowane pokoleniowo grupy pracowników

Dagmara Lewicka; Monika Pec; Aleksandra Wilk

doi:10.18778/0208-6018.346.06

Autor

Dagmara Lewicka AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Zarządzania, Katedra Zarządzania Przedsiębiorstwem http://orcid.org/0000-0002-6955-7371
Monika Pec AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Zarządzania, Katedra Zarządzania Przedsiębiorstwem http://orcid.org/0000-0002-3060-4572
Aleksandra Wilk AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Zarządzania, Katedra Zarządzania Przedsiębiorstwem http://orcid.org/0000-0002-6419-2772

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6018.346.06

Słowa kluczowe:

organizacyjne zachowania obywatelskie, pokolenia pracowników

Abstrakt

Problematyka podejmowania organizacyjnych zachowań obywatelskich (OCB) w przedsiębiorstwach, ze względu na ich szeroki i pozytywny wpływ na wiele aspektów działalności organizacyjnej, pozostaje w obszarze zainteresowań teoretyków i praktyków zarządzania. Zachowania te, wychodzące poza formalną rolę zawodową pracowników, wpływają na jakość wykonywanej pracy, efektywność finansową, poprawiają atmosferę pracy, stymulują rozwój kompetencji i zachowań innowacyjnych oraz zadowolenie klientów. Nie w pełni zidentyfikowane pozostają jednak determinanty i uwarunkowania, w których pracownicy działają dla dobra organizacji, nie oczekując za to wynagrodzenia. Celem niniejszego artykułu jest identyfikacja i analiza motywów podejmowania zachowań obywatelskich przez przedstawicieli grup pracowniczych zróżnicowanych pokoleniowo. Eksploracyjny charakter problemu przesądził o przyjęciu postępowania jakościowego. W opracowaniu wykorzystano metodę studium przypadku, a w jej ramach wywiady częściowo ustrukturyzowane oraz analizę dokumentów firmy.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Aniszewska G. (2015), Zmiany pokoleniowe a decyzje i wybory konsumenckie, „Marketing i Rynek”, nr 1(22), s. 2–7.
Google Scholar

Blatt R. (2008), Organizational citizenship behavior of temporary knowledge employees, „Organization Studies”, t. 6, nr 29, s. 849–866.
Google Scholar

Bolino M. C., Klotz A. C., Turnley W. H., Harvey J. (2013), Exploring the dark side of organizational citizenship behawior, „Journal of Organizational Behavior”, nr 34, s. 542–559.
Google Scholar

Bolino M. C., Turnley W. H., Gilstrap J. B., Suazo M. M. (2010), Citizenship under pressure: What’s a “good soldier” to do?, „Journal of Organizational Behavior”, nr 31, s. 835–855.
Google Scholar

Bommer W. H., Miles E. W., Grover S. L. (2003), Does one good turn deserve another? Coworker influences on employee citizenship, „Journal of Organizational Behavior”, nr 24, s. 181–196.
Google Scholar

Britt T. W., McKibben E. S., Greene Shortridge T. M., Odle Dusseau H. N., Herleman H. A. (2012), Selfengagement moderates the mediated relationship between organizational constraints and organizational citizenship behaviors via rated leadership, „Journal of Applied Social Psychology”, t. 8, nr 42, s. 1830–1846.
Google Scholar

Chen Ch.V., Tang Y. Y., Wang S. J. (2009), Interdependence and organizational citizenship behavior: exploring the mediating effect of group cohesion in multilevel analysis, „The Journal of Psychology”, t. 6, nr 143, s. 625–640.
Google Scholar

Chwalibóg E. (2013), Wyzwalanie zachowań obywatelskich pracowników jako krok w dążeniu do doskonałości organizacji, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Management Forum”, nr 322, s. 18–28.
Google Scholar

Cialdini R. B. (2013), Wywieranie wpływu na ludzi, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Google Scholar

Cohen A. (2006), The relationship between multiple commitments and organizational citizenship behavior in Arab and Jewish culture, „Journal of Vocational Behavior”, t. 1, nr 69, s. 105–118.
Google Scholar

Cohen A., Vigoda E. (2000), Do good citizens make good organizational citizens? An empirical examination of the relationship between general citizenship and organizational citizenship behavior in Israel, „Administration & Society”, t. 5, nr 32, s. 596–624.
Google Scholar

Cropanzano R., Mitchell M. S. (2005), Social exchange theory: An interdisciplinary review, “Journal of Management”, t. 6, nr 31, s. 874–900.
Google Scholar

Fassina N. E., Jones D. A., Uggerslev K. L. (2008), Meta‑analytic tests of relationships between organizational justice and citizenship behavior: testing agent‑system and Shared‑Variance Models, „Journal of Organizational Behavior”, nr 29, s. 805–828.
Google Scholar

Fenney C. (2012), Managing and Communicating across the Generations, http://sbr.com.sg/hr‑education/commentary/managing‑and‑communicating‑across‑generations (dostęp: 27.07.2018).
Google Scholar

Fowler J. G. (2013), Customer citizenship behavior: an expanded theoretical understanding, „International Journal of Business and Social Science”, t. 5, nr 4, s. 1–8.
Google Scholar

Glińska‑Neweś A., Lis A. (2016), Paradoks współwystępowania organizacyjnych zachowań obywatelskich i kontrproduktywnych, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 422, s. 265–274.
Google Scholar

Gore J. S., Kiefner A. E., Combs K. M. (2012), Personality traits that predict academic citizenship behavior, „Journal of Applied Social Psychology”, t. 10, nr 42, s. 2433–2456.
Google Scholar

Grant A. M., Mayer D. M. (2009), Good soldiers and good actors: prosocial and impression management motives as interactive predictors of affiliative citizenship behaviors, „Journal of Applied Psychology”, nr 94, s. 900–912.
Google Scholar

Greguras G. J., Diefendorff J. M. (2010), Why does proactive personality predict employee life satisfaction and work behaviors? A Field Investigation of The Mediating Role of The Self‑Concordance Model, „Personnel Psychology”, nr 63, s. 539–560.
Google Scholar

Kostera M. (2003), Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Lewicka D., Wiernek B. (2004), Psychologia w pracy menedżera, Akademia Górniczo‑Hutnicza. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo‑Dydaktyczne, Kraków.
Google Scholar

Lin Ch.P., Lyau N. M., Tsai Y. H., Chen W. Y., Chiu Ch.K. (2010), Modeling corporate citizenship and its relationship with organizational citizenship behaviors, „Journal of Business Ethics”, nr 95, s. 357–372.
Google Scholar

Organ D. W., Podsakoff P. M., MacKenzie S. B. (2006), Organizational citizenship behavior: its nature, antecedents, and consequences, Sage Publications, Thousand Oaks.
Google Scholar

Podsakoff N. P., Whiting S. W., Podsakoff P. M., Blume B. D. (2009), Individual‑and organizational‑level consequences of organizational citizenship behaviors: A meta‑analysis, „Journal of Applied Psychology”, nr 94, s. 122–141.
Google Scholar

Punjaisri K., Wilson A. (2007), The role of internal branding in delivery of employee brand promise, „Brand Management”, t. 1, nr 15, s. 57–70.
Google Scholar

Robbins S., Judge T. (2011), Organizational Behavior, Pearson, New York.
Google Scholar

Rusak P. (2013), X, Y, Z: pokoleniowa bitwa biurowa, „Przewodnik Pracodawcy 2013/2014”, s. 10–12.
Google Scholar

Ryan R. M., Deci E. L. (2000), Self‑Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well‑Being, „American Psychologist”, t. 1, nr 55, s. 68–78.
Google Scholar

Snell R. S., Wong Y. L. (2007), Differentiating good soldiers from good actors, „Journal of Management Studies”, nr 44, s. 883–909.
Google Scholar

Spence J. R., Ferris D. L., Brown D. J., Heller D. (2011), Understanding daily citizenship behaviors: A social comparison perspective, „Journal of Organizational Behavior”, nr 32, s. 547–571.
Google Scholar

Turek D. (2013), Rola zachowań obywatelskich w kreowaniu wewnętrznego wizerunku pracodawcy, „Edukacja Ekonomistów i Menedżerów”, nr 30(4), s. 25–39.
Google Scholar

Turek D., Czaplińska I. (2014), Praktyki ZZL, klimat organizacyjny i postrzeganie wsparcia menedżerskiego a zachowania obywatelskie pracowników, „Organizacja i Kierowanie”, nr 4(164), s. 115–140.
Google Scholar

Van Dyne L., Ellis J. B. (2004), Job creep: a reactance theory perspective on organizational citizenship behavior as overfulfillment of obligations, [w:] J. A.M. Coyle Shapiro, L. M. Shore, M. S. Taylor, L. E. Tetrick (red.), The Employment relationship: examining psychological and contextual perspectives, Oxford University Press, Oxford.
Google Scholar

Van Dyne L., LePine J. A. (1998), Helping and voice extra‑role behaviors: evidence of construct and predictive validity, „Academy of Management Journal”, nr 41, s. 108–119.
Google Scholar

Vigoda‑Gadot E. (2006), Compulsory citizenship behavior: theorizing some dark sides of the good soldier syndrome in organizations, „Journal for the Theory of Social Behaviour”, nr 36, s. 77–93.
Google Scholar

Whiting S. W., Podsakoff P. M., Pierce J. R. (2008), Effects of task performance, helping, voice, and organizational loyalty on performance appraisal ratings, „Journal of Applied Psychology”, nr 93, s. 125–139.
Google Scholar

Yun S., Takeuchi R., Liu W. (2007), Employee self enhancement motives and job performance behaviors: investigating the moderating effects of employee role ambiguity and managerial perceptions of employee commitment, „Journal of Applied Psychology”, nr 92, s. 745–756.
Google Scholar