Bezpieczeństwo żywnościowe z perspektywy państw Unii Europejskiej
DOI:
https://doi.org/10.18778/2082-4440.25.02Słowa kluczowe:
bezpieczeństwo żywnościowe, bezpieczeństwo żywności, Unia EuropejskaAbstrakt
Bezpieczeństwo międzynarodowe należy do głównych zainteresowań państw Unii Europejskiej. Wynika to m.in. z nasilania się globalnych zjawisk takich jak: dodatni przyrost liczby ludności, degradacja środowiska naturalnego czy coraz większa współzależność między krajami, będąca efektem pogłębianej kooperacji. Postępująca liberalizacja działalności międzynarodowej zmusiła państwa członkowskie do skrupulatniejszej kontroli przepływów produktów rolno-spożywczych w coraz bardziej rozbudowanych łańcuchach dostaw. Ma to związek m.in. z zagrażającym zdrowiu, a nawet życiu ludzi pogorszeniem ich jakości odżywczo-zdrowotnej. Dlatego niezmiernie ważne stało się opracowanie rozwiązań skupiających się nie tylko na zapewnianiu fizycznego i ekonomicznego dostępu do żywności, lecz również na spełnianiu przez nią określonych standardów gwarantujących jej jakość. Celem opracowania jest wskazanie istoty problemu bezpieczeństwa żywnościowego oraz przedstawienie sposobu, w jaki kraje członkowskie zaangażowały się w jego rozwiązywanie. W związku z tym zarysowano ewolucję koncepcji bezpieczeństwa żywnościowego oraz jego percepcję, a także wskazano czynniki destabilizujące bezpieczeństwo żywnościowe oraz działania państw UE mające na celu jego zachowanie. W opracowaniu posłużono się metodą opisową oraz krytyczną analizą literatury.
Bibliografia
Science Daily: 1.02 Billion People Hungry: One Sixth of Humanity Undernourished, More Than Ever Before (2009), „Science Daily”, www.sciencedaily.com/releases/2009/06/090619121443.htm (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
FAO: 108 mln cierpiało głód lub ciężkie niedożywienie. Więcej niż rok wcześniej (2017), www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/fao-108-mln-osob-cierpialo-glod-lubciezkie-niedozywienie-w-2016-r,728481.html (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Brzostek-Kasprzak B. (2011), Systemy bezpieczeństwa żywności w Polsce oraz wybranych krajach Unii Europejskiej [w:] Kwasek M. (red.), Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym ( 13). Jakość i bezpieczeństwo żywności a zdrowie konsumenta, IERiGŻ, Warszawa, s. 71–90.
Google Scholar
Bush L., Lacey W. B. (red.) (1984), Food Security in the United States, Westview Press, Boulder–London–Colorado.
Google Scholar
Ciobanu V.V. (2017), EKES: UE potrzebuje kompleksowej polityki żywnościowej, www.euractiv.pl/section/rolnictwowpr/news/ekes-ue-potrzebuje-kompleksowej-polityki-zywnosciowej (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Evans A. (2009), The Feeding of the Nine Billion. Global Food Security for the 21st Century, Chatham House, Londyn.
Google Scholar
ETO (2016), Zwalczanie marnotrawienia żywności – szansą dla UE na poprawę efektywności gospodarowania zasobami w łańcuchu dostaw żywności, Europejski Trybunał Obrachunkowy, Luksemburg.
Google Scholar
FAO (2005), Voluntary Guidelines to support the progressive realization of the right to adequate food in the context of national food security, FAO, Rzym.
Google Scholar
FAPA (2011), Wspólna Polityka Rolna jako europejska polityka żywnościowa, FAPA, Warszawa.
Google Scholar
FEAD Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014–2020 (2018), http://bzsos.pl/program-operacyjny-pomoc-zywnosciowa-2014-2020 (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Grudziecka L., Goszczyński W. (2010), Alternatywne sieci produkcji i dystrybucji żywności – doświadczenia polskie i europejskie, UMK, Toruń–Warszawa.
Google Scholar
Jakóbowska M. (2008), Ustawodawstwo Unii Europejskiej – prawo żywnościowe, https://ikmj.com/ustawodawstwo-unii-europejskiej-prawo-zywnosciowe (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Kapusta F. (2012), Agrobiznes, Difin, Warszawa.
Google Scholar
Komisja Europejska (2010), Lepsza polityka unijna pomoże skuteczniej informować o jakości produktów żywnościowych, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-10-1692_pl.htm (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Komorowski Z. (2011), Możemy być rolną potęgą, „Rzeczpospolita”, 18.07.2011, s. B12.
Google Scholar
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnymi (2010a), KOM (2010) 672 z 18.11.2010 (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Komunikat Komisji EUROPA 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (2010b), KOM (2010) 2020 z 3.03.2010.
Google Scholar
Kowalczyk S. (2010), Bezpieczeństwo żywności – moda czy konieczność?, „Biuletyn Informacyjny ARR”, nr 9–10, s. 100–112.
Google Scholar
Kowalczyk S. (red.) (2009), Bezpieczeństwo żywności w erze globalizacji, SGH, Warszawa.
Google Scholar
Księżopolski K.M. (2011), Bezpieczeństwo ekonomiczne, Elipsa, Warszawa.
Google Scholar
Kwasek M. (2013), Bezpieczeństwo żywnościowe na świecie. Współczesne problemy, „Przemysł Spożywczy”, nr 3, s. 2–7.
Google Scholar
Leśkiewicz K. (2012), Bezpieczeństwo żywnościowe i bezpieczeństwo żywności – aspekty prawne, „Przegląd Prawa Rolnego”, nr 1 (10), s. 179–198.
Google Scholar
Małysz J. (2008), Bezpieczeństwo żywnościowe strategiczną potrzebą ludzkości, Almamer, Warszawa.
Google Scholar
Marnotrawienie żywności w UE: miliony ton jedzenia do kosza (2017), www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20170505STO73528/marnowanie-zywnosci-w-ue-miliony-ton-jedzenia-do-kosza-infografika (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Marnotrawstwo żywności będzie opodatkowane (2018), http://wiescirolnicze.pl/newsy/marnotrwastwo-zywnosci-bedzie-opodatkowane/ (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Michalczyk J. (2014), Systemy jakości żywności i inne formy wyróżnienia produktów wysokiej jakości w warunkach członkostwa Polski w Unii Europejskiej, „International Business and Global Economy”, nr 33, s. 113–124.
Google Scholar
Michalczyk J. (2016), Międzynarodowe znaczenie żywności genetycznie modyfikowanej i jej rola w rozwiązywaniu ekonomiczno-społecznych problemów świata, „Ekonomia XXI wieku”, nr 1 (9), s. 100–115.
Google Scholar
MRiRW (2013), Wstępny zarys. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020, MRiRW, Warszawa.
Google Scholar
Niebawem na Ziemi będzie 8 mld ludzi. Wzrost liczby ludności można śledzić w Internecie (2018), www.polsatnews.pl/wiadomosc/2018-01-03/niebawem-na-ziemi-bedzie-8-mld-ludzi-wzrost-liczby-ludnosci-mozna-sledzic-w-internecie (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Nowe sankcje USA i Unii Europejskiej wobec Rosji (2014), https://wiadomosci.wp.pl/nowe-sankcje-usa-i-unii-europejskiej-wobec-rosji-6027736293470849a (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Nowosielska D. (2014), Międzynarodowy Traktat o zasobach genetycznych roślin
Google Scholar
dla wyżywienia i rolnictwa, www.izoo.krakow.pl/zalaczniki/aktualnosci/content/1250_Miedzynarodowy_Traktat_o_zasobach_genetycznych_roslin_dla_wyzywienia_i_rolnictwa-Nowosielska.pdf (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Obiedzińska A. (2016), Wybrane aspekty zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego w Unii Europejskiej, „Studia BAS”, nr 4 (48), s. 123–161.
Google Scholar
Obiedzińska A. (2017), Wpływ strat i marnotrawstwa żywności na bezpieczeństwo żywnościowe, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego”, t. 17 (XXXII), z. 1, s. 125–141.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2017.17.1.12
Obiedziński M. (2011), Obszary ryzyka w łańcuchu rolno-żywnościowym [w:] Kwasek M. (red.), Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym ( 13). Jakość i bezpieczeństwo żywności a zdrowie konsumenta, IERiGŻ, Warszawa, s. 43–62.
Google Scholar
OECD (2017), Obesity Update 2017, www.oecd.org/els/health-systems/Obesity-Update-2017.pdf (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Ostaszewski J. (2017), Raport RASFF 2016 – podsumowanie działalności systemu, https://foodfakty.pl/raport-rasff-2016-podsumowanie-dzialalnosci-systemu (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Parlament Europejski (2016), Sprawozdanie w sprawie inicjatywy dotyczącej efektywnego gospodarowania zasobami: ograniczenie marnotrawienia i zwiększenie bezpieczeństwa żywności, 2016/2223(INI) z 28.04.2017.
Google Scholar
QS – System (2018), www.bestquality.pl/qs-system (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
RASFF (2017), The Rapid Alert System for Food and Feed. 2016 Annual Report, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg.
Google Scholar
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 czerwca 2011 r. w sprawie WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnym (2011), 2011/2051(INI)),
Google Scholar
Dz.U. UE C 390 E/49 z 18.12.2012.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.enpol.2012.02.018
Robles M., Torero M., von Braun J. (2009), When speculation matters, „IFPRI Issue Brief”, nr 57, s. 1–8.
Google Scholar
Rogalska Z. (2016), Co w RASFF-ie piszczy? Przegląd powiadomień z 2016 roku, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 461, s. 188–198.
Google Scholar
Ruta Ch., Pawlak A. (2012), Szokujące marnotrawstwo jedzenia. Liczy są zastraszające, https://wiadomosci.onet.pl/szokujace-marnotrawstwo-jedzenia-liczby-sa-zastraszajace/bpy29 (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Sklepy wyrzucają żywność? Niech płacą (2017), www.rmf24.pl/fakty/polska/news-sklepy-wyrzucaja-zywnosc-niech-placa,nId,2362032 (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Stankiewicz D. (2001), Reforma prawa żywnościowego w Unii Europejskiej – Biała Księga dotycząca bezpieczeństwa żywności, „Informacja BSiE”, nr 782, s. 1–11.
Google Scholar
Tomaszkiewicz M. (2016), Codziennie niemal miliard ludzi cierpi z powodu głodu, http://www.newsweek.pl/swiat/glod-na-swiecie-ktore-kraje-najbardziej-dotkniete-sa-glodem-raport,artykuly,377357,1.html (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Tony jedzenia na unijnych śmietnikach. Europosłowie walczą z marnotrawstwem żywności (2017), www.tvp.info/29904645/tony-jedzenia-na-unijnych-smietnikach-europoslowie-walcza-z-marnotrawstwem-zywnosci.
Google Scholar
Trziszka T. (red.) (2009), Zarządzanie jakością i bezpieczeństwem żywności, Uniwersytet Przyrodniczy, Wrocław.
Google Scholar
UTZ Certified (2018), www.millano.com.pl/standardy-jakosci.
Google Scholar
Wawryszuk B. (2017), Europosłowie za ograniczeniem marnowania jedzenia. Darowizny żywności zwolnione z podatku?, www.money.pl/gospodarka/unia-europejska/wiadomosci/artykul/marnowanie-zywnosci-europoslowie-darowizny,155,0,2319515.html (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Więcej GMO w Europie? KE chce dać krajom większą swobodę (2015), https://tvn24bis.pl/prawo,82/wiecej-gmo-w-europie-ke-chce-dac-krajom-ue-wiecej-swobody-ws-importu,535772.html (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Wiśniewska M., Malinowska E. (2011), Zarządzanie jakością żywności, Difin, Warszawa.
Google Scholar
Wróblewska-Łysik M. (2011), Bezpieczeństwo żywnościowe i bezpieczeństwo żywności [w:] Żukrowska K. (red.) Bezpieczeństwo międzynarodowe. Przegląd aktualnego stanu, IUSatTAX, Warszawa, s. 453–464.
Google Scholar
Wspólnotowy Urząd Ochrony Odmian Roślin (2018), https://europa.eu/europeanunion/about-eu/agencies/cpvo_pl (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Zimowska S. (2015), Największa na świecie farma wertykalna stanie w USA jeszcze w tym roku, www.chip.pl/2015/07/najwieksza-na-swiecie-farma-wertykalna-stanie-w-usa-jeszcze-w-tym-roku (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.