Bezpieczeństwo żywnościowe z perspektywy państw Unii Europejskiej

Autor

  • Joanna Michalczyk Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wydział Nauk Ekonomicznych, Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych

DOI:

https://doi.org/10.18778/2082-4440.25.02

Słowa kluczowe:

bezpieczeństwo żywnościowe, bezpieczeństwo żywności, Unia Europejska

Abstrakt

Bezpieczeństwo międzynarodowe należy do głównych zainteresowań państw Unii Europejskiej. Wynika to m.in. z nasilania się globalnych zjawisk takich jak: dodatni przyrost liczby ludności, degradacja środowiska naturalnego czy coraz większa współzależność między krajami, będąca efektem pogłębianej kooperacji. Postępująca liberalizacja działalności międzynarodowej zmusiła państwa członkowskie do skrupulatniejszej kontroli przepływów produktów rolno-spożywczych w coraz bardziej rozbudowanych łańcuchach dostaw. Ma to związek m.in. z zagrażającym zdrowiu, a nawet życiu ludzi pogorszeniem ich jakości odżywczo-zdrowotnej. Dlatego niezmiernie ważne stało się opracowanie rozwiązań skupiających się nie tylko na zapewnianiu fizycznego i ekonomicznego dostępu do żywności, lecz również na spełnianiu przez nią określonych standardów gwarantujących jej jakość. Celem opracowania jest wskazanie istoty problemu bezpieczeństwa żywnościowego oraz przedstawienie sposobu, w jaki kraje członkowskie zaangażowały się w jego rozwiązywanie. W związku z tym zarysowano ewolucję koncepcji bezpieczeństwa żywnościowego oraz jego percepcję, a także wskazano czynniki destabilizujące bezpieczeństwo żywnościowe oraz działania państw UE mające na celu jego zachowanie. W opracowaniu posłużono się metodą opisową oraz krytyczną analizą literatury.

Bibliografia

Science Daily: 1.02 Billion People Hungry: One Sixth of Humanity Undernourished, More Than Ever Before (2009), „Science Daily”, www.sciencedaily.com/releases/2009/06/090619121443.htm (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

FAO: 108 mln cierpiało głód lub ciężkie niedożywienie. Więcej niż rok wcześniej (2017), www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/fao-108-mln-osob-cierpialo-glod-lubciezkie-niedozywienie-w-2016-r,728481.html (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Brzostek-Kasprzak B. (2011), Systemy bezpieczeństwa żywności w Polsce oraz wybranych krajach Unii Europejskiej [w:] Kwasek M. (red.), Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym ( 13). Jakość i bezpieczeństwo żywności a zdrowie konsumenta, IERiGŻ, Warszawa, s. 71–90.
Google Scholar

Bush L., Lacey W. B. (red.) (1984), Food Security in the United States, Westview Press, Boulder–London–Colorado.
Google Scholar

Ciobanu V.V. (2017), EKES: UE potrzebuje kompleksowej polityki żywnościowej, www.euractiv.pl/section/rolnictwowpr/news/ekes-ue-potrzebuje-kompleksowej-polityki-zywnosciowej (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Evans A. (2009), The Feeding of the Nine Billion. Global Food Security for the 21st Century, Chatham House, Londyn.
Google Scholar

ETO (2016), Zwalczanie marnotrawienia żywności – szansą dla UE na poprawę efektywności gospodarowania zasobami w łańcuchu dostaw żywności, Europejski Trybunał Obrachunkowy, Luksemburg.
Google Scholar

FAO (2005), Voluntary Guidelines to support the progressive realization of the right to adequate food in the context of national food security, FAO, Rzym.
Google Scholar

FAPA (2011), Wspólna Polityka Rolna jako europejska polityka żywnościowa, FAPA, Warszawa.
Google Scholar

FEAD Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014–2020 (2018), http://bzsos.pl/program-operacyjny-pomoc-zywnosciowa-2014-2020 (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Grudziecka L., Goszczyński W. (2010), Alternatywne sieci produkcji i dystrybucji żywności – doświadczenia polskie i europejskie, UMK, Toruń–Warszawa.
Google Scholar

Jakóbowska M. (2008), Ustawodawstwo Unii Europejskiej – prawo żywnościowe, https://ikmj.com/ustawodawstwo-unii-europejskiej-prawo-zywnosciowe (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Kapusta F. (2012), Agrobiznes, Difin, Warszawa.
Google Scholar

Komisja Europejska (2010), Lepsza polityka unijna pomoże skuteczniej informować o jakości produktów żywnościowych, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-10-1692_pl.htm (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Komorowski Z. (2011), Możemy być rolną potęgą, „Rzeczpospolita”, 18.07.2011, s. B12.
Google Scholar

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnymi (2010a), KOM (2010) 672 z 18.11.2010 (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Komunikat Komisji EUROPA 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (2010b), KOM (2010) 2020 z 3.03.2010.
Google Scholar

Kowalczyk S. (2010), Bezpieczeństwo żywności – moda czy konieczność?, „Biuletyn Informacyjny ARR”, nr 9–10, s. 100–112.
Google Scholar

Kowalczyk S. (red.) (2009), Bezpieczeństwo żywności w erze globalizacji, SGH, Warszawa.
Google Scholar

Księżopolski K.M. (2011), Bezpieczeństwo ekonomiczne, Elipsa, Warszawa.
Google Scholar

Kwasek M. (2013), Bezpieczeństwo żywnościowe na świecie. Współczesne problemy, „Przemysł Spożywczy”, nr 3, s. 2–7.
Google Scholar

Leśkiewicz K. (2012), Bezpieczeństwo żywnościowe i bezpieczeństwo żywności – aspekty prawne, „Przegląd Prawa Rolnego”, nr 1 (10), s. 179–198.
Google Scholar

Małysz J. (2008), Bezpieczeństwo żywnościowe strategiczną potrzebą ludzkości, Almamer, Warszawa.
Google Scholar

Marnotrawienie żywności w UE: miliony ton jedzenia do kosza (2017), www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20170505STO73528/marnowanie-zywnosci-w-ue-miliony-ton-jedzenia-do-kosza-infografika (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Marnotrawstwo żywności będzie opodatkowane (2018), http://wiescirolnicze.pl/newsy/marnotrwastwo-zywnosci-bedzie-opodatkowane/ (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Michalczyk J. (2014), Systemy jakości żywności i inne formy wyróżnienia produktów wysokiej jakości w warunkach członkostwa Polski w Unii Europejskiej, „International Business and Global Economy”, nr 33, s. 113–124.
Google Scholar

Michalczyk J. (2016), Międzynarodowe znaczenie żywności genetycznie modyfikowanej i jej rola w rozwiązywaniu ekonomiczno-społecznych problemów świata, „Ekonomia XXI wieku”, nr 1 (9), s. 100–115.
Google Scholar

MRiRW (2013), Wstępny zarys. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020, MRiRW, Warszawa.
Google Scholar

Niebawem na Ziemi będzie 8 mld ludzi. Wzrost liczby ludności można śledzić w Internecie (2018), www.polsatnews.pl/wiadomosc/2018-01-03/niebawem-na-ziemi-bedzie-8-mld-ludzi-wzrost-liczby-ludnosci-mozna-sledzic-w-internecie (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Nowe sankcje USA i Unii Europejskiej wobec Rosji (2014), https://wiadomosci.wp.pl/nowe-sankcje-usa-i-unii-europejskiej-wobec-rosji-6027736293470849a (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Nowosielska D. (2014), Międzynarodowy Traktat o zasobach genetycznych roślin
Google Scholar

dla wyżywienia i rolnictwa, www.izoo.krakow.pl/zalaczniki/aktualnosci/content/1250_Miedzynarodowy_Traktat_o_zasobach_genetycznych_roslin_dla_wyzywienia_i_rolnictwa-Nowosielska.pdf (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Obiedzińska A. (2016), Wybrane aspekty zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego w Unii Europejskiej, „Studia BAS”, nr 4 (48), s. 123–161.
Google Scholar

Obiedzińska A. (2017), Wpływ strat i marnotrawstwa żywności na bezpieczeństwo żywnościowe, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego”, t. 17 (XXXII), z. 1, s. 125–141.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2017.17.1.12

Obiedziński M. (2011), Obszary ryzyka w łańcuchu rolno-żywnościowym [w:] Kwasek M. (red.), Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym ( 13). Jakość i bezpieczeństwo żywności a zdrowie konsumenta, IERiGŻ, Warszawa, s. 43–62.
Google Scholar

OECD (2017), Obesity Update 2017, www.oecd.org/els/health-systems/Obesity-Update-2017.pdf (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Ostaszewski J. (2017), Raport RASFF 2016 – podsumowanie działalności systemu, https://foodfakty.pl/raport-rasff-2016-podsumowanie-dzialalnosci-systemu (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Parlament Europejski (2016), Sprawozdanie w sprawie inicjatywy dotyczącej efektywnego gospodarowania zasobami: ograniczenie marnotrawienia i zwiększenie bezpieczeństwa żywności, 2016/2223(INI) z 28.04.2017.
Google Scholar

QS – System (2018), www.bestquality.pl/qs-system (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

RASFF (2017), The Rapid Alert System for Food and Feed. 2016 Annual Report, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg.
Google Scholar

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 czerwca 2011 r. w sprawie WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnym (2011), 2011/2051(INI)),
Google Scholar

Dz.U. UE C 390 E/49 z 18.12.2012.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.enpol.2012.02.018

Robles M., Torero M., von Braun J. (2009), When speculation matters, „IFPRI Issue Brief”, nr 57, s. 1–8.
Google Scholar

Rogalska Z. (2016), Co w RASFF-ie piszczy? Przegląd powiadomień z 2016 roku, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 461, s. 188–198.
Google Scholar

Ruta Ch., Pawlak A. (2012), Szokujące marnotrawstwo jedzenia. Liczy są zastraszające, https://wiadomosci.onet.pl/szokujace-marnotrawstwo-jedzenia-liczby-sa-zastraszajace/bpy29 (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Sklepy wyrzucają żywność? Niech płacą (2017), www.rmf24.pl/fakty/polska/news-sklepy-wyrzucaja-zywnosc-niech-placa,nId,2362032 (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Stankiewicz D. (2001), Reforma prawa żywnościowego w Unii Europejskiej – Biała Księga dotycząca bezpieczeństwa żywności, „Informacja BSiE”, nr 782, s. 1–11.
Google Scholar

Tomaszkiewicz M. (2016), Codziennie niemal miliard ludzi cierpi z powodu głodu, http://www.newsweek.pl/swiat/glod-na-swiecie-ktore-kraje-najbardziej-dotkniete-sa-glodem-raport,artykuly,377357,1.html (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Tony jedzenia na unijnych śmietnikach. Europosłowie walczą z marnotrawstwem żywności (2017), www.tvp.info/29904645/tony-jedzenia-na-unijnych-smietnikach-europoslowie-walcza-z-marnotrawstwem-zywnosci.
Google Scholar

Trziszka T. (red.) (2009), Zarządzanie jakością i bezpieczeństwem żywności, Uniwersytet Przyrodniczy, Wrocław.
Google Scholar

UTZ Certified (2018), www.millano.com.pl/standardy-jakosci.
Google Scholar

Wawryszuk B. (2017), Europosłowie za ograniczeniem marnowania jedzenia. Darowizny żywności zwolnione z podatku?, www.money.pl/gospodarka/unia-europejska/wiadomosci/artykul/marnowanie-zywnosci-europoslowie-darowizny,155,0,2319515.html (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Więcej GMO w Europie? KE chce dać krajom większą swobodę (2015), https://tvn24bis.pl/prawo,82/wiecej-gmo-w-europie-ke-chce-dac-krajom-ue-wiecej-swobody-ws-importu,535772.html (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Wiśniewska M., Malinowska E. (2011), Zarządzanie jakością żywności, Difin, Warszawa.
Google Scholar

Wróblewska-Łysik M. (2011), Bezpieczeństwo żywnościowe i bezpieczeństwo żywności [w:] Żukrowska K. (red.) Bezpieczeństwo międzynarodowe. Przegląd aktualnego stanu, IUSatTAX, Warszawa, s. 453–464.
Google Scholar

Wspólnotowy Urząd Ochrony Odmian Roślin (2018), https://europa.eu/europeanunion/about-eu/agencies/cpvo_pl (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Zimowska S. (2015), Największa na świecie farma wertykalna stanie w USA jeszcze w tym roku, www.chip.pl/2015/07/najwieksza-na-swiecie-farma-wertykalna-stanie-w-usa-jeszcze-w-tym-roku (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2019-03-30

Jak cytować

Michalczyk, J. (2019). Bezpieczeństwo żywnościowe z perspektywy państw Unii Europejskiej. Ekonomia Międzynarodowa, (25), 18–45. https://doi.org/10.18778/2082-4440.25.02

Numer

Dział

Articles