Międzynarodowy Fundusz Walutowy jako quasi globalny pożyczkodawca ostatniej instancji

Dominik Skopiec

doi:10.18778/2082-4440.36.02

Autor

Dominik Skopiec Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Kolegium Gospodarki Światowej, Katedra Finansów Międzynarodowych https://orcid.org/0000-0001-5751-9282

DOI:

https://doi.org/10.18778/2082-4440.36.02

Słowa kluczowe:

międzynarodowy system walutowy, pożyczkodawca ostatniej instancji, waluta międzynarodowa, płynność międzynarodowa, stabilność finansowa, swap walutowy

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest zbadanie możliwości, jakie posiada Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) w zakresie pełnienia funkcji międzynarodowego pożyczkodawcy ostatniej instancji (international lender of last resort – ILOLR) oraz ocena działań, jakie Fundusz podjął w ramach tej funkcji w okresie globalnego kryzysu finansowego oraz koronakryzysu. Tezę artykułu można sformułować następująco: MFW jest obecnie jedyną międzynarodową instytucją finansową predysponowaną do pełnienia funkcji ILOLR, jednakże pełni tę funkcję w ograniczonym zakresie.

W artykule przeanalizowano uwarunkowania i możliwości pełnienia przez MFW funkcji globalnego pożyczkodawcy ostatniej instancji. Analizie poddano możliwości kreacji przez MFW zarówno bezwarunkowej, jak i warunkowej płynności międzynarodowej. Następnie przeanalizowano działania podjęte przez MFW w obu ww. obszarach w celu przeciwdziałania skutkom globalnego kryzysu finansowego oraz koronakryzysu. Wskazano, że podczas tych dwóch kryzysów MFW podjął wiele działań zwiększających możliwość pełnienia przezeń funkcji ILOLR. Zidentyfikowano również bariery dla efektywnego pełnienia przez MFW funkcji globalnego pożyczkodawcy ostatniej instancji. Przeprowadzona analiza dowodzi, że MFW pełni funkcję ILOLR jedynie w ograniczonym zakresie, stąd słuszne jest określanie go mianem quasi globalnego pożyczkodawcy ostatniej instancji. Zastosowane metody badawcze obejmują analizę statystyczno-opisową, analizę porównawczą i studium literatury przedmiotu.

Bibliografia

Allen W., Moessner R. (2010), Central Bank Cooperation and International Liquidity in the Financial Crisis of 2008–9, Bank for International Settlements, Special Paper No. 187. https://doi.org/10.2139/ssrn.1631791
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.1631791

Bilski J. (2006), Międzynarodowy system walutowy. Kierunki ewolucji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Google Scholar

Bogołębska J. (2008), Bank centralny jako pożyczkodawca ostatniej instancji. Współczesne dylematy realizacji funkcji, „Folia Oeconomica”, nr 221.
Google Scholar

Bogołębska J. (2020), Stabilność międzynarodowego systemu walutowego. Problemy i kierunki reformy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8220-103-1

Broz L. (2015), The Federal Reserve as Global Lender of Last Resort, 2007–2010, Systemic Risk Centre, Duscussion Paper No. 30.
Google Scholar

Cohen B. (2004), The Macrofoundation of Monetary Power, University of California At Santa Barbara.
Google Scholar

De Gregorio J., Eichengreen B., Takatoshi I., Wyplosz C. (2018), IMF Reform: The Unfinished Agenda, Centre for Economic Policy Research, London.
Google Scholar

Duran C. (2015), The International Lender of Last Resort for Emering Countries: A Bilateral Currency Swap?, The Global Economic Governance Programme Working Paper No. 2015/108, University of Oxford.
Google Scholar

Eichengreen B. (2002), Financial crises and what at to do about them, Oxford University Press, Oxford. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199257430.001.0001
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199257430.001.0001

Farhi E., Gourinchas P-O., Rey H. (2011), Reforming the International Monetary System, Centre for Economic Policy Research, London.
Google Scholar

Fischer S. (1999), On the Need for an International Lender of Last Resort, „Journal of Economic Perspectives”, 13(4), Fall 1999. https://doi.org/10.1257/jep.13.4.85
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1257/jep.13.4.85

Fleming J.M. (1961), International Liquidity: Ends and Means, International Monetary Fund, Staff Papers, Vol. 8, Washington, DC. https://doi.org/10.2307/3866041
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/3866041

Frankiewicz D. (2016), Instytucja pożyczkodawcy ostatniej instancji – na przykładzie Międzynarodowego Funduszu Walutowego, „Studia i Prace Kolegium Ekonomiczno-Społecznego”, nr 4(28), Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. https://doi.org/10.33119/KKESSiP.2016.4.8
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33119/KKESSiP.2016.4.8

Freixas X., Parigi B.M. (2014), Lender of Last Resort and Bank Closure Policy: A Post-Crisis Perspective, The Oxford Handbook of Banking. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199688500.013.0020
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199688500.013.0020

Gąsiorowski P., Grotte M., Frankiewicz D., Życieńska A., Walasik A. (2013), Dostosowania instrumentarium, zasad działania i zasobów Międzynarodowego Funduszu Walutowego w reakcji na światowy kryzys finansowy i gospodarczy, Narodowy Bank Polski, Warszawa.
Google Scholar

Gislén M., Hansson I., Melander O. (2021), Dollar liquieity from the Federal Reserve to other central banks, „Sveriges Riksbank Economic Review”, No. 1.
Google Scholar

Grotte M., Życieńska A. (2011), Międzynarodowy Fundusz Walutowy i stojące przed nim wyzwania, Narodowy Bank Polski, Warszawa.
Google Scholar

Hennig R. (2015), The Global Liquidity Safety Net. Institutional Cooperation on Precautionary Facilities and Central Bank Swaps, Centre for International Governance Innovation, Working Paper No. 5.
Google Scholar

Humprey T.M. (1989), Lender of Last Resort: The Concept in History, „Economic Review” March/April 1989.
Google Scholar

IMF (2009), Press Release No. 09/85, International Monetary Fund, Washington, 24.03.2009. https://doi.org/10.5089/9781451808964.002
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5089/9781451808964.002

IMF (2011), Articles of Agreement, Washington, DC.
Google Scholar

IMF (2017), IMF Quotas, International Monetary Fund, Washington, DC.
Google Scholar

IMF (2018a), IMF Annual Report 2018: Building a Shared Future, Washington, DC.
Google Scholar

IMF (2018b), IMF Financial Operations 2018, Washington, DC.
Google Scholar

IMF (2020a), IMF Executive Board Approves Two-Year US$23.93 Billion Flexible Credit Line Arrangement for Chile, Press Release No. PR20/227, Washington, DC. https://doi.org/10.5089/9781513545998.002
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5089/9781513545998.002

IMF (2020b), IMF Executive Board Approves Two-Year US$11 Billion Flexible Credit Line Arrangement for Peru, Press Release No. PR20/224, Washington, DC.
Google Scholar

IMF (2020c), IMF COVID-19 Response – A New Short-Term Liquidity Line to Enhance the Adequacy of the Global Financial Safety Net, Washington, DC.
Google Scholar

IMF (2021), Build Forward Better, IMF Annual Report 2021, Washington, DC.
Google Scholar

IMF (2022), A New Trust to Help Countries Build Resilience and Sustainability, https://blogs.imf.org/2022/01/20/a-new-trust-to-help-countries-build-resilience-and-sustainability/ (data dostępu: 25.01.2022).
Google Scholar

Jurek M. (2011), Międzynarodowy system walutowy i systemy kursowe w warunkach integracji finansowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
Google Scholar

McDowell D. (2012), The US as Sovereign International Last-Resort Lender: The Fed’s Currency Swap Programme during the great panic of 2007–2009, „New Political Economy”, 17(2). https://doi.org/10.1080/13563467.2010.542235
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/13563467.2010.542235

Polański Z. (2012), Przemiany funkcji pożyczkodawcy ostatniej instancji w czasie kryzysu, [w:] W.L. Jaworski, A. Szelągowska (red.), Bankowość centralna, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa.
Google Scholar

Scheubel B., Stracca L. (2016), What do we know about the global financial safety net? Rationale, data and possible evolution, Occasional Paper Series No. 177, September 2016, European Central Bank, Frankfurt am Main. https://doi.org/10.2139/ssrn.2843608
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.2843608

Skopiec D. (2016), Znaczenie porozumień swapowych banków centralnych w tworzeniu oficjalnej płynności międzynarodowej, „International Business and Global Economy”, No. 35/2, University of Gdańsk.
Google Scholar

Skopiec D. (2017), Akumulacja rezerw dewizowych we współczesnej gospodarce światowej, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Google Scholar

Stawasz-Grabowska E. (2018), Pożyczkodawca ostatniej instancji w strefie euro. Nowa rola Europejskiego Banku Centralnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. https://doi.org/10.18778/8142-420-2
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8142-420-2

Szczepańska O. (2008), Stabilność finansowa jako cel banku centralnego. Studium teoretyczno-porównawcze, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Google Scholar

Truman E. (2010), The G-20 and International Financial Institution Governance, Working Paper No. WP 10–13, Peterson Institute for International Economics, Washington, DC. https://doi.org/10.2139/ssrn.1681547
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.1681547

Truman E. (2013), Enhancing the global financial safety net through central-bank cooperation, https://voxeu.org/article/enhancing-global-financial-safety-net-through-central-bank-cooperation (data dostępu: 24.02.2022).
Google Scholar

Wajda M. (2016), Działalność stabilizacyjna Międzynarodowego Funduszu Walutowego w latach 2008–2014, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 266.
Google Scholar

Weiss M.A. (2018), The International Monetary Fund, Congressional Research Service, Washington, DC.
Google Scholar

Willimason J. (2004), A Short History of the Washington Consensus, Institute for International Economics, Washington, DC.
Google Scholar

Zygierewicz M. (2008), Pożyczkodawca ostatniej szansy, „Bezpieczny Bank”, nr 2(37).
Google Scholar