Kultura strategiczna Federacji Rosyjskiej podczas rządów Władimira Putina

Abstrakt

Kultura strategiczna stanowi stosunkowo nową perspektywę badawczą w nauce o stosunkach międzynarodowych. W dyskursie naukowym zauważono, że kultura strategiczna stanowi okazję do zrozumienia i wyjaśnienia zachowania państw w środowisku międzynarodowym. Postrzegamy kulturę strategiczną jako system wartości uwarunkowanych kulturowo, wpływających na politykę zagraniczną i podejmowanie decyzji w zakresie bezpieczeństwa narodowego. Celem niniejszego artykułu jest analiza kultury strategicznej Federacji Rosyjskiej, a w szczególności omówienie jej geopolitycznego wymiaru w okresie rządów Władimira Putina, który jest powiązany z innymi komponentami, w tym syndromem oblężonej twierdzy, ideą zbierania ziem ruskich, mitem Trzeciego Rzymu czy koncepcjami Rosji-Eurazji i Rusi. Aspekt geopolityczny w rosyjskiej kulturze strategicznej jest swoistym połączeniem dwóch przeciwstawnych wymiarów – materialnego i niematerialnego. Z jednej strony przestrzeń jest elementem ściśle fizycznym – częścią składową państwa jest terytorium o określonych granicach. Z drugiej strony rosyjscy decydenci nadali jej charakter metafizyczny – widoczna jest sakralizacja czynnika przestrzennego wśród społeczeństwa. Polityka Władimira Putina jest zdeterminowana przez historię i geopolitykę, a głównym celem jego działań jest restytucja imperialnej potęgi Rosji i odnowienie rosyjskich wpływów na świecie. Zasadniczą cechą polityki kreowanej przez Putina jest swoisty rewanżyzm, militaryzacja państwa i społeczeństwa, kult siły i wojny. Kultura strategiczna Federacji Rosyjskiej jest pod silnym wpływem rosyjskiej myśli geopolitycznej i historyzmu. Wojna Rosji przeciwko Ukrainie po 2014 roku jest klasycznym przykładem wpływu kultury strategicznej na obecną politykę państwa rosyjskiego. W percepcji rosyjskich elit politycznych Ukraina, nazywana Małą Rosją, jawi się jako fundamentalny składnik Imperium Rosyjskiego. Powstanie niepodległej Ukrainy było postrzegane jako egzystencjalne zagrożenie dla rosyjskiej tożsamości imperialnej. Dlatego też polityka Władimira Putina miała na celu całkowite podporządkowanie Ukrainy lub rozwiązanie kwestii ukraińskiej siłą. Częścią rosyjskiej kultury strategicznej jest zaprzeczanie nie tylko suwerenności i niepodległości Ukrainy, ale także odrębności narodu ukraińskiego.