Energetyczna gra Gazpromu w warunkach sankcji

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-9657.13.01

Słowa kluczowe:

Gazprom, polityka energetyczna, sankcje, gaz, UE

Abstrakt

W epoce putinowskiej Federacja Rosyjska niezwykle skutecznie prowadziła swoją politykę energetyczną zarówno wobec Europy, jak i regionu postradzieckiego. Narzędziem kreowania owej polityki pozostawała państwowa korporacja Gazprom, odpowiedzialna za przesył gazu ziemnego w obu kierunkach. Na rynku europejskim pozycja Gazpromu stopniowo umacniała się wraz z budową nowych gazociągów eksportowych – Nord Stream 1 oraz Nord Stream 2. Pod koniec drugiej dekady XXI w. wydawało się, że rosyjski gigant gazowy jest i pozostanie niekwestionowanym graczem gazowego rynku unijnego w ogromnym stopniu oddziałującym na sytuację energetyczną w Europie.

Wywołany przez Gazprom kryzys energetyczny zimą 2021/2022 r. oraz antyrosyjskie sankcje po rozpoczęciu wielkoskalowej wojny z Ukrainą w lutym 2022 r. doprowadziły w krótkim czasie do znaczących zmian na rynkach energii. Nowe uwarunkowania geopolityczne zmusiły państwa UE do stopniowej rezygnacji z rosyjskiego gazu ziemnego, zaś Gazprom do poszukiwania nowych dróg eksportu swoich surowców energetycznych. Prezentowany artykuł jest analizą polityki energetycznej Gazpromu ze szczególnym uwzględnieniem okresu po wybuchu wielkoskalowej wojny rosyjsko-ukraińskiej w 2022 r

Bibliografia

20% mirovogo eksporta gaza – iz Rossii. 2023. CDU, 12.04., https://www.cdu.ru/tek_russia/issue/2023/2/1116/ (dostęp: 12.05.2024).
Google Scholar

A 10-Point Plan to Reduce the European Union’s Reliance on Russian Natural Gas. IEA, https://iea.blob.core.windows.net/assets/1af70a5f-9059-47b4-a2dd-1b479918f3cb/A10-PointPlantoReducetheEuropeanUnionsRelianceonRussianNaturalGas.pdf (dostęp: 23.03.2024).
Google Scholar

Agresja wojskowa Rosji na Ukrainę: czwarty pakiet unijnych sankcji sektorowych i indywidualnych. 2022. Rada Europejska, 23.03., https://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2022/03/15/russia-s-military-aggression-against-ukraine-fourth-eu-package-of-sectoral-and-individual-measures/ (dostęp: 23.03.2024).
Google Scholar

Agresja wojskowa Rosji wobec Ukrainy: UE nakłada sankcje na prezydenta Władimira Putina i ministra spraw zagranicznych Siergieja Ławrowa i przyjmuje szerokie sankcje indywidualne i gospodarcze. 2022. Rada Europejska, 25.02., https://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2022/02/25/russia-s-military-aggression-against-ukraine-eu-imposes-sanctions-against-president-putin-and-foreign-minister-lavrov-and-adopts-wide-ranging-individual-and-economic-sanctions/ (dostęp: 3.03.2024).
Google Scholar

Bogusz, M. 2024. Razem przeciwko Zachodowi. Putin w Chinach. Analizy OSW, 21.05., https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2024-05-21/razem-przeciwko-zachodowi-putin-w-chinach (dostęp: 12.10.2024).
Google Scholar

The Brookings Foreign Policy Studies Energy Security Series, The Russian Federation. 2006. The Brookings Institution, https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/06/2006russia.pdf (dostęp: 23.03.2023).
Google Scholar

Communication from the Commission to the European Parliament, the European Council, the Council. The European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. EUR-lex, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=COM%3A2022%3A230%3AFIN&qid=1653033742483 (dostęp: 23.03.2024).
Google Scholar

Dâtel, T., Kozlov, D. 2022. Pravitelʼstvo napolnit bûdžet povyšennymi nalogami na eksport gaza i nefti. Kommersant, 20.09., https://www.kommersant.ru/doc/5570639?from=glavnoe_1 (dostęp: 12.04.2024).
Google Scholar

Demarais, A. 2024. Gazprom’s Declining Fortunes Spell Trouble for Moscow. Foreign Policy, 15.05., https://foreignpolicy.com/2024/05/15/gazprom-2023-results-budget-war-economy-russia-putin-europe-china/ (dostęp: 12.08.2024).
Google Scholar

Dobyča gaza v Rossii. Tadviser, https://www.tadviser.ru/index.php/Статья:_Добыча_газа_в_России (dostęp: 12.10.2024).
Google Scholar

Dostawy rosyjskiego LNG do UE. 2023. PISM, 20.02., https://www.pism.pl/publikacje/dostawy-rosyjskiego-lng-do-ue (dostęp: 12.08.2024).
Google Scholar

Èkspert nazval vozmožnye maršruty postavok gaza iz Rossii v Pakistan. Vzglâd, 15.09., https://vz.ru/news/2022/9/15/1177753.html (dostęp: 3.03.2024).
Google Scholar

Èksport gaza iz Rossii. Tadviser, https://www.tadviser.ru/index.php/Статья:Экспорт_газа_из_России (dostęp: 12.10.2024).
Google Scholar

Èksport truboprovodnogo gaza iz Rossii v 2023 godu snizitsâ v 1,5 raza. 2023. RBK, 7.08., https://www.rbc.ru/business/07/08/2023/64ccd4b29a79472f1bdd75db (dostęp: 2.05.2024).
Google Scholar

Ènergetičeskaâ strategiâ Rossii na period do 2035 goda, http://static.government.ru/media/files/w4sigFOiDjGVDYT4IgsApssm6mZRb7wx.pdf (dostęp: 3.03.2024).
Google Scholar

Faktčeking: rossijskij bûdžet sidit na neftânoj igle? Nacionalʼnyj issledovatelʼskij universitet «Vysšaâ škola èkonomiki», https://www.hse.ru/expertise/news/967286528.html (dostęp: 22.03.2024).
Google Scholar

Federalʼnyj zakon ot 18 iûlâ 2006 goda № 117-FZ. Ob èksporte gaza, https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30927456&pos=13;-54#pos=13;-54 (dostęp: 23.03.2024).
Google Scholar

Frolov, A. 2024. Gazovye piki i obvaly: uveličitsâ li èksport rossijskogo gaza? Neftegazovaâ Vertikalʼ, 20.12., https://ngv.ru/articles/gazovye-piki-i-obvaly-uvelichitsya-li-eksport-rossiyskogo-gaza/ (dostęp: 3.03.2024).
Google Scholar

«Gazprom» stal ubytočnym vsego čerez dva goda posle uhoda s evropejskogo rynka – vpervye v XXI veke. Počemu ne pomog Kitaj? I na čem teperʼ zarabatyvatʼ kompanii? 2024. Meduza, 7.05., https://meduza.io/feature/2024/05/07/gazprom-stal-ubytochnym-vsego-cherez-dva-goda-posle-uhoda-s-evropeyskogo-rynka-vpervye-v-xxi-veke-pochemu-ne-pomog-kitay-i-na-chem-teper-zarabatyvat-kompanii (dostęp: 12.10.2024).
Google Scholar

Gazprom – Telegram, https://t.me/gazprom/1045 (dostęp: 23.03.2023).
Google Scholar

Gromadzki, G., Konończuk, W. 2007. Energetyczna gra. Ukraina, Mołdawia i Białoruś między Unią a Rosją. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
Google Scholar

Harnas, A. 2024. Aleksandr Novak: «Neftegazovaâ otraslʼ eŝe dolgo budet dominiruûŝej v mirovom ènergobalanse». Èkspert, 11.03., https://expert.ru/mnenie/aleksandr-novak-neftegazovaya-otrasl-eshche-dolgo-budet-dominiruyushchey-v-mirovom-energobalanse/ (dostęp: 2.05.2024).
Google Scholar

Kardaś, S. 2014. Przeciąganie liny. Rosja wobec zmian na europejskim rynku gazu. Prace OSW 50. Warszawa: OSW, https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/prace_50_pl_przeciaganie_liny_net_0.pdf (dostęp: 12.03.2024).
Google Scholar

Kašin, V.B. 2022. Rossiâ, Kitaj i ukrainskij krizis. Rossiâ v globalʼnoj politike 20(2), s. 204–212.
Google Scholar

Kraje UE, w tym Polska, wciąż przekazują Rosji miliardy euro za gaz. 2023. Forum Energii, 31.03., https://www.gramwzielone.pl/trendy/20141754/kraje-ue-w-tym-polska-wciaz-przekazuja-rosji-miliardy-euro-za-gaz (dostęp: 3.04.2023).
Google Scholar

Kruszyńska, A. 2021. Professor Andrzej Nowak: Polish and Russian political cultural traditions are polar opposites, https://scienceinpoland.pl/en/news/news%2C91970%2Cprofessor-andrzej-nowak-polish-and-russian-political-cultural-traditions-are-polar (dostęp: 23.03.2023).
Google Scholar

Łoskot-Strachota, A. 2024. Niedokończona derusyfikacja. Pozostałości powiązań energetycznych UE z Rosją. Warszawa: OSW.
Google Scholar

Nad gazom sžižilisʼ tuči. 2022. Kommersant, 11.04., https://www.kommersant.ru/doc/5304289 (dostęp: 12.03.2024).
Google Scholar

Putin poručil postroitʼ novye nefte- i gazoprovody iz Sibiri. 2022. 1Prime, 14.04., https://1prime.ru/energy/20220414/836669888.html (dostęp: 3.03.2024).
Google Scholar

Putin zaâvil o soglasovanii s KNR praktičeski vseh parametrov po «Sile Sibiri – 2». 2022. Vedomosti, 21.03., https://www.vedomosti.ru/business/news/2023/03/21/967500-putin-soglasovanii-knr-sile-sibiri-2 (dostęp: 2.03.2024).
Google Scholar

Russia’s Gazprom Group Reports First Net Loss in 24 Years. 2024. Bloomberg, 2.05., https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-05-02/russia-s-gazprom-group-reports-first-net-loss-in-23-years?srnd=homepage-europe&embedded-checkout=true (dostęp: 12.10.2024).
Google Scholar

Sahilov, M. 2022. Čto budet, esli Rossiâ perestanet postavlâtʼ gaz v Evropu. Journal Tinkoff, 23.08.2022, https://journal.tinkoff.ru/europe-gas-export/ (dostęp: 22.03.2024).
Google Scholar

Skąd UE czerpie gaz? Rada Unii Europejskiej, https://www.consilium.europa.eu/pl/infographics/eu-gas-supply/ (dostęp: 23.03.2024).
Google Scholar

Sullivan, A. 2024. War in Ukraine: Why is the EU still buying Russian gas?, DW, 29.04., https://www.dw.com/en/war-in-ukraine-why-is-the-eu-still-buying-russian-gas/a-68925869 (dostęp: 12.08.2024).
Google Scholar

UE przyjmuje piąty pakiet sankcji wobec Rosji w związku z jej agresją wojskową na Ukrainę. 2022. 8.04., https://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2022/04/08/eu-adopts-fifth-round-of-sanctions-against-russia-over-its-military-aggression-against-ukraine/ (dostęp: 2.03.2023).
Google Scholar

United States Bans Imports of Russian Oil, Liquefied Natural Gas, and Coal. 2022. The White House, 8.03., https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2022/03/08/fact-sheet-united-states-bans-imports-of-russian-oil-liquefied-natural-gas-and-coal/ (dostęp: 12.03.2023).
Google Scholar

Wiśniewska, I. 2022. Zachód i Rosja: niesymetryczne ciosy sankcyjne. Analizy OSW, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2022-03-16/zachod-i-rosja-niesymetryczne-ciosy-sankcyjne (dostęp: 12.03.2023).
Google Scholar

Wyciszkiewicz, E. (red.). 2008. Geopolityka rurociągów. Współzależność energetyczna a stosunki międzypaństwowe na obszarze postsowieckim. Warszawa: PISM.
Google Scholar

Zaharov, A.N., Karpova, A.A. 2022. Torgovo-èkonomičeskoe sotrudničestvo Rossii i Kitaâ v neftegazovoj sfere v usloviâh novoj geopolitičeskoj obstanovki. Delovoj žurnal Neftegaz.RU 11(131), s. 94–99.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2025-05-12

Jak cytować

Kosowska, K. (2025). Energetyczna gra Gazpromu w warunkach sankcji. Eastern Review, 13(1), 67–80. https://doi.org/10.18778/1427-9657.13.01

Numer

Dział

Articles