Energetyczna gra Gazpromu w warunkach sankcji
DOI:
https://doi.org/10.18778/1427-9657.13.01Słowa kluczowe:
Gazprom, polityka energetyczna, sankcje, gaz, UEAbstrakt
W epoce putinowskiej Federacja Rosyjska niezwykle skutecznie prowadziła swoją politykę energetyczną zarówno wobec Europy, jak i regionu postradzieckiego. Narzędziem kreowania owej polityki pozostawała państwowa korporacja Gazprom, odpowiedzialna za przesył gazu ziemnego w obu kierunkach. Na rynku europejskim pozycja Gazpromu stopniowo umacniała się wraz z budową nowych gazociągów eksportowych – Nord Stream 1 oraz Nord Stream 2. Pod koniec drugiej dekady XXI w. wydawało się, że rosyjski gigant gazowy jest i pozostanie niekwestionowanym graczem gazowego rynku unijnego w ogromnym stopniu oddziałującym na sytuację energetyczną w Europie.
Wywołany przez Gazprom kryzys energetyczny zimą 2021/2022 r. oraz antyrosyjskie sankcje po rozpoczęciu wielkoskalowej wojny z Ukrainą w lutym 2022 r. doprowadziły w krótkim czasie do znaczących zmian na rynkach energii. Nowe uwarunkowania geopolityczne zmusiły państwa UE do stopniowej rezygnacji z rosyjskiego gazu ziemnego, zaś Gazprom do poszukiwania nowych dróg eksportu swoich surowców energetycznych. Prezentowany artykuł jest analizą polityki energetycznej Gazpromu ze szczególnym uwzględnieniem okresu po wybuchu wielkoskalowej wojny rosyjsko-ukraińskiej w 2022 r
Bibliografia
20% mirovogo eksporta gaza – iz Rossii. 2023. CDU, 12.04., https://www.cdu.ru/tek_russia/issue/2023/2/1116/ (dostęp: 12.05.2024).
Google Scholar
A 10-Point Plan to Reduce the European Union’s Reliance on Russian Natural Gas. IEA, https://iea.blob.core.windows.net/assets/1af70a5f-9059-47b4-a2dd-1b479918f3cb/A10-PointPlantoReducetheEuropeanUnionsRelianceonRussianNaturalGas.pdf (dostęp: 23.03.2024).
Google Scholar
Agresja wojskowa Rosji na Ukrainę: czwarty pakiet unijnych sankcji sektorowych i indywidualnych. 2022. Rada Europejska, 23.03., https://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2022/03/15/russia-s-military-aggression-against-ukraine-fourth-eu-package-of-sectoral-and-individual-measures/ (dostęp: 23.03.2024).
Google Scholar
Agresja wojskowa Rosji wobec Ukrainy: UE nakłada sankcje na prezydenta Władimira Putina i ministra spraw zagranicznych Siergieja Ławrowa i przyjmuje szerokie sankcje indywidualne i gospodarcze. 2022. Rada Europejska, 25.02., https://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2022/02/25/russia-s-military-aggression-against-ukraine-eu-imposes-sanctions-against-president-putin-and-foreign-minister-lavrov-and-adopts-wide-ranging-individual-and-economic-sanctions/ (dostęp: 3.03.2024).
Google Scholar
Bogusz, M. 2024. Razem przeciwko Zachodowi. Putin w Chinach. Analizy OSW, 21.05., https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2024-05-21/razem-przeciwko-zachodowi-putin-w-chinach (dostęp: 12.10.2024).
Google Scholar
The Brookings Foreign Policy Studies Energy Security Series, The Russian Federation. 2006. The Brookings Institution, https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/06/2006russia.pdf (dostęp: 23.03.2023).
Google Scholar
Communication from the Commission to the European Parliament, the European Council, the Council. The European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. EUR-lex, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=COM%3A2022%3A230%3AFIN&qid=1653033742483 (dostęp: 23.03.2024).
Google Scholar
Dâtel, T., Kozlov, D. 2022. Pravitelʼstvo napolnit bûdžet povyšennymi nalogami na eksport gaza i nefti. Kommersant, 20.09., https://www.kommersant.ru/doc/5570639?from=glavnoe_1 (dostęp: 12.04.2024).
Google Scholar
Demarais, A. 2024. Gazprom’s Declining Fortunes Spell Trouble for Moscow. Foreign Policy, 15.05., https://foreignpolicy.com/2024/05/15/gazprom-2023-results-budget-war-economy-russia-putin-europe-china/ (dostęp: 12.08.2024).
Google Scholar
Dobyča gaza v Rossii. Tadviser, https://www.tadviser.ru/index.php/Статья:_Добыча_газа_в_России (dostęp: 12.10.2024).
Google Scholar
Dostawy rosyjskiego LNG do UE. 2023. PISM, 20.02., https://www.pism.pl/publikacje/dostawy-rosyjskiego-lng-do-ue (dostęp: 12.08.2024).
Google Scholar
Èkspert nazval vozmožnye maršruty postavok gaza iz Rossii v Pakistan. Vzglâd, 15.09., https://vz.ru/news/2022/9/15/1177753.html (dostęp: 3.03.2024).
Google Scholar
Èksport gaza iz Rossii. Tadviser, https://www.tadviser.ru/index.php/Статья:Экспорт_газа_из_России (dostęp: 12.10.2024).
Google Scholar
Èksport truboprovodnogo gaza iz Rossii v 2023 godu snizitsâ v 1,5 raza. 2023. RBK, 7.08., https://www.rbc.ru/business/07/08/2023/64ccd4b29a79472f1bdd75db (dostęp: 2.05.2024).
Google Scholar
Ènergetičeskaâ strategiâ Rossii na period do 2035 goda, http://static.government.ru/media/files/w4sigFOiDjGVDYT4IgsApssm6mZRb7wx.pdf (dostęp: 3.03.2024).
Google Scholar
Faktčeking: rossijskij bûdžet sidit na neftânoj igle? Nacionalʼnyj issledovatelʼskij universitet «Vysšaâ škola èkonomiki», https://www.hse.ru/expertise/news/967286528.html (dostęp: 22.03.2024).
Google Scholar
Federalʼnyj zakon ot 18 iûlâ 2006 goda № 117-FZ. Ob èksporte gaza, https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30927456&pos=13;-54#pos=13;-54 (dostęp: 23.03.2024).
Google Scholar
Frolov, A. 2024. Gazovye piki i obvaly: uveličitsâ li èksport rossijskogo gaza? Neftegazovaâ Vertikalʼ, 20.12., https://ngv.ru/articles/gazovye-piki-i-obvaly-uvelichitsya-li-eksport-rossiyskogo-gaza/ (dostęp: 3.03.2024).
Google Scholar
«Gazprom» stal ubytočnym vsego čerez dva goda posle uhoda s evropejskogo rynka – vpervye v XXI veke. Počemu ne pomog Kitaj? I na čem teperʼ zarabatyvatʼ kompanii? 2024. Meduza, 7.05., https://meduza.io/feature/2024/05/07/gazprom-stal-ubytochnym-vsego-cherez-dva-goda-posle-uhoda-s-evropeyskogo-rynka-vpervye-v-xxi-veke-pochemu-ne-pomog-kitay-i-na-chem-teper-zarabatyvat-kompanii (dostęp: 12.10.2024).
Google Scholar
Gazprom – Telegram, https://t.me/gazprom/1045 (dostęp: 23.03.2023).
Google Scholar
Gromadzki, G., Konończuk, W. 2007. Energetyczna gra. Ukraina, Mołdawia i Białoruś między Unią a Rosją. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
Google Scholar
Harnas, A. 2024. Aleksandr Novak: «Neftegazovaâ otraslʼ eŝe dolgo budet dominiruûŝej v mirovom ènergobalanse». Èkspert, 11.03., https://expert.ru/mnenie/aleksandr-novak-neftegazovaya-otrasl-eshche-dolgo-budet-dominiruyushchey-v-mirovom-energobalanse/ (dostęp: 2.05.2024).
Google Scholar
Kardaś, S. 2014. Przeciąganie liny. Rosja wobec zmian na europejskim rynku gazu. Prace OSW 50. Warszawa: OSW, https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/prace_50_pl_przeciaganie_liny_net_0.pdf (dostęp: 12.03.2024).
Google Scholar
Kašin, V.B. 2022. Rossiâ, Kitaj i ukrainskij krizis. Rossiâ v globalʼnoj politike 20(2), s. 204–212.
Google Scholar
Kraje UE, w tym Polska, wciąż przekazują Rosji miliardy euro za gaz. 2023. Forum Energii, 31.03., https://www.gramwzielone.pl/trendy/20141754/kraje-ue-w-tym-polska-wciaz-przekazuja-rosji-miliardy-euro-za-gaz (dostęp: 3.04.2023).
Google Scholar
Kruszyńska, A. 2021. Professor Andrzej Nowak: Polish and Russian political cultural traditions are polar opposites, https://scienceinpoland.pl/en/news/news%2C91970%2Cprofessor-andrzej-nowak-polish-and-russian-political-cultural-traditions-are-polar (dostęp: 23.03.2023).
Google Scholar
Łoskot-Strachota, A. 2024. Niedokończona derusyfikacja. Pozostałości powiązań energetycznych UE z Rosją. Warszawa: OSW.
Google Scholar
Nad gazom sžižilisʼ tuči. 2022. Kommersant, 11.04., https://www.kommersant.ru/doc/5304289 (dostęp: 12.03.2024).
Google Scholar
Putin poručil postroitʼ novye nefte- i gazoprovody iz Sibiri. 2022. 1Prime, 14.04., https://1prime.ru/energy/20220414/836669888.html (dostęp: 3.03.2024).
Google Scholar
Putin zaâvil o soglasovanii s KNR praktičeski vseh parametrov po «Sile Sibiri – 2». 2022. Vedomosti, 21.03., https://www.vedomosti.ru/business/news/2023/03/21/967500-putin-soglasovanii-knr-sile-sibiri-2 (dostęp: 2.03.2024).
Google Scholar
Russia’s Gazprom Group Reports First Net Loss in 24 Years. 2024. Bloomberg, 2.05., https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-05-02/russia-s-gazprom-group-reports-first-net-loss-in-23-years?srnd=homepage-europe&embedded-checkout=true (dostęp: 12.10.2024).
Google Scholar
Sahilov, M. 2022. Čto budet, esli Rossiâ perestanet postavlâtʼ gaz v Evropu. Journal Tinkoff, 23.08.2022, https://journal.tinkoff.ru/europe-gas-export/ (dostęp: 22.03.2024).
Google Scholar
Skąd UE czerpie gaz? Rada Unii Europejskiej, https://www.consilium.europa.eu/pl/infographics/eu-gas-supply/ (dostęp: 23.03.2024).
Google Scholar
Sullivan, A. 2024. War in Ukraine: Why is the EU still buying Russian gas?, DW, 29.04., https://www.dw.com/en/war-in-ukraine-why-is-the-eu-still-buying-russian-gas/a-68925869 (dostęp: 12.08.2024).
Google Scholar
UE przyjmuje piąty pakiet sankcji wobec Rosji w związku z jej agresją wojskową na Ukrainę. 2022. 8.04., https://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2022/04/08/eu-adopts-fifth-round-of-sanctions-against-russia-over-its-military-aggression-against-ukraine/ (dostęp: 2.03.2023).
Google Scholar
United States Bans Imports of Russian Oil, Liquefied Natural Gas, and Coal. 2022. The White House, 8.03., https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2022/03/08/fact-sheet-united-states-bans-imports-of-russian-oil-liquefied-natural-gas-and-coal/ (dostęp: 12.03.2023).
Google Scholar
Wiśniewska, I. 2022. Zachód i Rosja: niesymetryczne ciosy sankcyjne. Analizy OSW, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2022-03-16/zachod-i-rosja-niesymetryczne-ciosy-sankcyjne (dostęp: 12.03.2023).
Google Scholar
Wyciszkiewicz, E. (red.). 2008. Geopolityka rurociągów. Współzależność energetyczna a stosunki międzypaństwowe na obszarze postsowieckim. Warszawa: PISM.
Google Scholar
Zaharov, A.N., Karpova, A.A. 2022. Torgovo-èkonomičeskoe sotrudničestvo Rossii i Kitaâ v neftegazovoj sfere v usloviâh novoj geopolitičeskoj obstanovki. Delovoj žurnal Neftegaz.RU 11(131), s. 94–99.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Katarzyna Kosowska

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

