Komizm a intertekstualia w późnej twórczości Tadeusza Różewicza

Abstrakt

U Różewicza intertekstualność stanowiła zawsze ważną kategorią, związaną z imperatywem dialogowości – wielogłosowość ta stopniowo narasta w dziełach „poety z Radomska”. W późnej jego twórczości, już w latach 90., następuje zwrócenie się ku wzorcom estetycznym postmodernizmu. Pisarz ponadto wraca do projektów komiczności z początków swojej twórczości – tak na przykład w tomie Kup kota w worku pojawia się żywioł satyryczny. Parafrazy komiczne Różewicza, w zależności od tego czy modelem dla nich staje się wzorzec literacki czy rzeczywistość pozajęzykowa, zaliczyć można do parodii lub trawestacji. Różny jest też stosunek autora do wykorzystywanego tekstu, przebiega on od „pogodnych uśmiechów” (Staff, Filipowicz) do ostrza krytyki (Derrida, Masłowska). Niezależnie jednak od tego główną metodą jaką osiągany jest żart jest metoda komizmu degradacyjnego. Intertekstualność u Różewicza jest zawsze aktywna znaczeniotwórczo. Jego teksty reinterpretują prototyp, a przez to twórczo ingerują w teraźniejszość.