Vir Romanus – probus, honestus, benevolus? Postulowane cechy Rzymianina a wizerunki władców dynastii julijsko-klaudyjskiej w wybranych passusach dzieł antycznych
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-0319.23.08Słowa kluczowe:
Julio-Claudian dynasty, Roman virtues, historiographical images of the Roman emperorsAbstrakt
The aim of the article is an attempt to present a dichotomic image of the Roman ruler. It is concentrated on traditional features, understood as postulated in relation to person in power, such as justice, honesty, modesty and self-control. All of them belong to the canon of virtutes Romanae, and obedience toward them was characteristic of Roman society until the fall of Carthage. Along with its fall, the disappearance of true morality can be observed. The important turning point there is the reign of Augustus who, by undertaking the revival of old values, introduces a new order to the state. The article describes the rulers of the Julio-Claudian dynasty, and the emphasis is placed on a dualistic image of their behaviour (positive versus negative) presented in ancient texts by Tacitus, Suetonius, Velleius Paterculus and Florus.
Bibliografia
Cicero M. Tulius (1890). Scripta quae manserunt omnia. Mueller, C.F.W. (red.). Lipsiae: Teubner.
Google Scholar
Florus (2012). Oeuvres. Transl. P. Jal. Paris: Les Belles Lettres.
Google Scholar
Sallustius Crispus (1981). Bellum Iugurthinum. Kurfess, A. (red.). Leipzig: Velhagen & Klasing.
Google Scholar
Suetonius Tranquillus C. (2003). De vita Caesarum libri VIII. Ihm, M. (red.). Lipsiae: Teubner.
Google Scholar
Tacitus P. Cornelius (1925). Annales. Goelzer, H. (red.). Paris: Les Belles Lettres.
Google Scholar
Velleius Paterculus (1988). Historiarum ad M. Vinicium consulem libri duo. Watt, W.S. (red.). Leipzig: Bibliotheca Teubneriana.
Google Scholar
Florus, L.A. (2006). Zarys dziejów rzymskich. Przeł. I. Lewandowski. Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Liwiusz Titus (1968). Dzieje Rzymu od założenia miasta. Ks. 1–5. Przeł. A. Kościółek. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Salustius Gajus Crispus (2006). Sprzysiężenie Katyliny i wojna z Jugurtą. Przeł. K. Kumaniecki. Wrocław: Drukarnia Trzaska.
Google Scholar
Swetoniusz (1987). Żywoty cezarów. Przeł. J. Niemirska-Pliszczyńska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Tacyt (2004). Dzieła. T. 1–2. Przeł. S. Hammer. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar
Wellejusz Paterkulus (1970). Historia rzymska. Przeł. E. Zwolski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Ankersmit, F. (2002). Pochwała subiektywności. W: Domańska, E. (red.). Pamięć, etyka i historia. Angloamerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar
Balmaceda, C. (2014). „The Virtues of Tiberius in Velleius Histories”. Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte. Bd. 63, H. 3. 340–363.
Google Scholar
Baumann, R. (2006). Human Rights in ancient Rome. London: Routledge Classical Monographs.
Google Scholar
Beard, M. (2016). SPQR. Historia starożytnego Rzymu. Przeł. N. Radomski. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Google Scholar
Berdowski, P. (2014). Pietas erga patriam: Ideology and Politics in Rome in Early First Century BC. The Evidence from Coins and Glandae Inscriptae. W: Twardowska, K., Salamon M. et al. (red.). Within the Circle of Ancient Ideas and Virtutes. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.
Google Scholar
Canfield, L.H. (1913). The Early Persecutions of the Christians, New York: University of Columbia.
Google Scholar
Cochran, L.R. (1980). „Suetonius’ Conception of Imperial Character”. Biography 3 (3). 189–201.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1353/bio.2010.0905
Dziuba, A. (2004). Curiositas w Historii rzymskiej Wellejusza Paterkulusa. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar
Epplett, Ch. (2019). Gladiatorzy i walki z dzikimi zwierzętami na arenach. Kraków: Wydawnictwo Astra s.c.
Google Scholar
Faversani, F. (2014). „Quinquennius Neronis e a ideia de um bom governo”. Phoînix 20–1. 158–177.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14195/1413-5787_20-1_9
Ferrill, A. (1991). Caligula: Emperor of Rome. London: Thames and Hudson.
Google Scholar
Garrison, J. (1992). Pietas from Vergil to Dryden. Pennsylvania: The Pennsylvania Stat. University Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/9780271075402
Górska, M. (2012). „Obraz początków pryncypatu w II księdze Historii rzymskiej Wellejusza Paterkulusa na podstawie językowych wykładników wartościowania”. Wratislaviensium Studia Classica olim Classica Wratislaviensia I (XXXII). 7–25.
Google Scholar
Grethlein, J. (2013). Experience and Teleology in Ancient Historiography. Futures Past from Herodotus to Augustine. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139628815
Griffin, M. (2018). Neron. Koniec dynastii. Oświęcim: Napoleon V.
Google Scholar
Gryksa, E. (2015). „Śmierć jako pietas erga patriam w historiografii starożytnego Rzymu”. Littera Antiqua 10. 218–228.
Google Scholar
Gryksa, E. (2017a). Obraz Rzymu u Florusa. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
Google Scholar
Gryksa, E. (2017b). Mira et incredibilia w rzymskich dziełach historiograficznych Florusa, Tacyta i Liwiusza. W: Wolny M., Chudzikowska-Wołoszyn M. (red.). Paradoksologia w starożytności i średniowieczu. Olsztyn: Zakład Poligraficzny Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar
Heck, D. (2009). „Problem filologii. Metoda filologiczna – dzisiaj?” Litteraria XXXVII. 7–18.
Google Scholar
Hurley, D.W. (2011). Gaius Suetonius Tranquillus. The Caesars. Translated with Introductions and Notes by D.W. Hurley. Cambridge: Hackett Publishing Company.
Google Scholar
Jończyk, Ł. (2015). Tyberiusz i Druzus jako wodzowie Augusta w świetle relacji Wellejusza Paterkulusa i Kasjusza Diona. W: Kowalski, H., Madejski P. (red.). Armia, systemy obronne i ideologiczno-religijne aspekty wojny w imperium rzymskim. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Karakasis, E. (2018). T. Calpurnius Siculus. A pastoral Poet in Neronian Rome. Berlin: De Gruyter.
Google Scholar
Katz, R.S. (1972). „The Illness of Caligula”. The Classical World 65 (10). 223–225.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/4347670
Langlands, R. (2006). Sexual Morality in Ancient Rome. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511482823
Lewandowski, I. (2007). Historiografia rzymska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar
Marincola, J. (1997). Authority and Tradition in Ancient Historiography. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511584831
Morgan, T. (2007). Popular Morality in the Early Empire. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511597398
Paschalis, M. (1997). Virgil’s Aeneid: Semantic Relations and Proper Name. Oxford: Clarendon Press.
Google Scholar
Paul, H. (2011). Hayden White. The Historical Imagination. Cambridge: Polity Press.
Google Scholar
Pierrard, P. (1984). Historia kościoła katolickiego. Warszawa: PAX.
Google Scholar
Pigoń, J. (1996). W kręgu pojęć politycznych Tacyta: libertas – moderatio. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Polo, F.P. (2003). Dziejopisarstwo, mos maiorum i rzymska tożsamość. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar
Richardson, J.S. (2012). Augustan Rome 44 BC to AD 14. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/9780748629046
Sajkowski, R. (2004). Domus Augusta – domus divina. W: Morawiecki, L., Berdowski, P. (red.). Ideologia i propaganda w starożytności. Rzeszów: Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza”.
Google Scholar
Sidwell, B. (2010). „Gaius Caligula’s Mental Illness”. The Classical World 103 (2). 183–206.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1353/clw.0.0165
Syme, R. (1964). „The Historian Servilius Nonianius”. Hermes 92. 408–424.
Google Scholar
Syme, R. (1978). „Mendacity in Velleius”. American Journal of Philology 99. 45–63.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/293868
Syme, R. (1980). „Biographers of the Caesars”. Museum Helveticum 37 (2). 104–128.
Google Scholar
Wardle, D. (2012). „Suetonius on Augustus as God and Man”. The Classical Quarterly 62 (1). 307–326.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/S0009838811000681
Weinstock, S. (1960). „Pax and the Ara Pacis”. Journal of Roman Studies 50 (1–2). 44–58.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/298286
Wilkinson, S. (2012). Republicanism during the Early Roman Empire. London: Continuum.
Google Scholar
Wolski, J. (1987). Swetoniusz – historyk. W: Swetoniusz. Żywoty Cezarów. Przeł. J. Niemirska-Pliszczyńska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Zanker, P. (1999). August i potęga obrazów. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar
Zoch, P.A. (2012). Ancient Rome: An Introductory History. Oclahoma: University of Oclahoma Press.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
