Młyny w gminie Uniejów – zarys problematyki historyczno-konserwatorskiej

Filip Tomaszewski; Bartosz M. Walczak

doi:10.18778/2299-8403.06.01

Autor

Filip Tomaszewski Politechnika Łódzka, Instytut Architektury i Urbanistyki
Bartosz M. Walczak Politechnika Łódzka, Instytut Architektury i Urbanistyki, Zakład Historii Architektury, Rewitalizacji i Konserwacji Zabytków

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-8403.06.01

Słowa kluczowe:

młyn, wiatrak, Zagroda Młynarska, Uniejów

Abstrakt

Młyny stanowią istotny składnik krajobrazu kulturowego gminy Uniejów. W artykule zebrano dotychczasowe informacje dotyczące historii młynów na terenie miasta i gminy, ustalono z większym lub mniejszym prawdopodobieństwem lokalizację wiatraków w latach 30. XX w., wskazując na ich materialne pozostałości. Zarysowano stan obecny zachowanych młynów motorowych braci Wojciechowskich w Uniejowie oraz braci Pelc w Wilamowie; przedstawiono zagadnienia historyczno-konserwatorskie związane z budową kompleksu edukacyjno-turystycznego „Zagroda Młynarska” w Uniejowie i translokacją wiatraków ze Zbylczyc i Chorzepina (gmina Świnice Warckie). Przedstawiono rolę zabytkowych młynów w rozwoju turystyki kulturowej na terenie gminy. Wykazano konieczność przeprowadzenia dalszych badań dotyczących historii młynarstwa oraz sformułowano postulaty konserwatorskie dla istniejących na terenie gminy Uniejów obiektów.

Biogram autora

Filip Tomaszewski - Politechnika Łódzka, Instytut Architektury i Urbanistyki

Mgr inż. architekt, projektant i kustosz Zagrody Młynarskiej w Uniejowie.

Bibliografia

Adamczewski J., Młynarstwo magiczne, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław 2005.
Google Scholar

Baranowski B., Polskie Młynarstwo, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków, Gdańsk 1977.
Google Scholar

Bogaczyński K., Dawne fabryki maszyn młyńskich w Łodzi, Radomsku i Rogoźnie, „Przegląd Zbożowo-Młynarski”, maj 2004.
Google Scholar

Dąmbska E., Budownictwo i Architektura Młynów Wietrznych w Polsce, Politechnika Krakowska, zeszyt naukowy nr 6, Kraków 1967.
Google Scholar

Dzik A., Polskie Młynarstwo, Związek Młynarzy Polskich, Warszawa 1928.
Google Scholar

Gilly D., Spezialkarte von Südpreussen, org. 1793, skala 1:50000, redukcja Berlin 1802–1803, skala 1:115 000.
Google Scholar

Gorączko M., Gorączko A., Cechy regionalne w budownictwie na terenie gminy Uniejów, „Biuletyn Uniejowski” 2013, t. 2.
Google Scholar

Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce, red. J. Pazdur, t. IV – woj. łódzkie, z. 6 – powiaty Łęczyca i Poddębice, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wyd. Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1972.
Google Scholar

Karte des Westlichen Ruslands 1:100 000, ark. Koło, Uniejów, Łęczyca Ozorków, Berlin 1914–1915.
Google Scholar

Kluge T., Krowacki S., Steinborn W., Woroch S., Technologia młynarstwa, Wyd. Przemysłu Lekkiego i Spożywczego, Warszawa 1956.
Google Scholar

Kucharski R., Lamprecht M., Młynarstwo Regionu Szadkowskiego i jego rozwój do I wojny światowej, „Biuletyn Szadkowski” 2005, t. 5.
Google Scholar

Kucharski R., Lamprecht M., Rozwój młynarstwa w regionie Szadkowskim w XX w. i jego obraz współczesny, „Biuletyn Szadkowski” 2006, t. 6.
Google Scholar

Kupric J.N., Teoria i technologia przemiału zboża, Wyd. Przemysłu Lekkiego i Spożywczego, Warszawa 1957.
Google Scholar

Mapa WIG, 1:100 000, ark. Łęczyca, Warszawa 1937.
Google Scholar

Mapa WIG, 1:100 000, ark. Uniejów, Warszawa 1930.
Google Scholar

Mapa WIG, 1:25 000, ark. Wilamów, Warszawa 1936.
Google Scholar

Pawlik M., Wiatraki północno-wschodniej Polski, Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego, Wyd. Filii UW w Białymstoku, Białystok 1984.
Google Scholar

Pełka B., Lata zaborów, [w:] Uniejów. Dzieje miasta, red. J. Szymczak, Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa, Polskie Towarzystwo Historyczne, Łódź–Uniejów 1995.
Google Scholar

Pełka B., Uniejów w okresie II Rzeczypospolitej, [w:] Uniejów. Dzieje miasta, red. J. Szymczak, Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa, Polskie Towarzystwo Historyczne, Łódź–Uniejów 1995.
Google Scholar

Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII, red. B. Chlebowski, Warszawa 1892.
Google Scholar

Solski S., Architekt Polski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wyd. Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1959.
Google Scholar

Szymczak J., Uniejów do schyłku XVI wieku, [w:] Uniejów. Dzieje miasta, red. J. Szymczak, Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa, Polskie Towarzystwo Historyczne, Łódź–Uniejów 1995.
Google Scholar

Święch J., Tajemniczy świat wiatraków, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Łódź 2005.
Google Scholar

Święch J., Wiatraki. Młynarstwo wietrzne na Kujawach, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Włocławek 2001.
Google Scholar

Urbaniak U., Wiatraki, „W Uniejowie” 2007, nr 29.
Google Scholar

Wesołowska H., Młynarstwo Wiejskie Opolszczyzny od XVIII do XX wieku, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1969.
Google Scholar

Winnicki W., Cech młynarzy, „W Uniejowie” 2007, nr 29.
Google Scholar

Żerek-Kleszcz H., Dzieje miasta w XVII i XVIII wieku, [w:] Uniejów. Dzieje miasta, red. J. Szymczak, Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa, Polskie Towarzystwo Historyczne, Łódź–Uniejów 1995.
Google Scholar