19th-Century Wooden Houses of Craftsmen from Zgierz – Precious Heritage or Troublesome Inheritance?
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.34.09Keywords:
Zgierz, 19th-century architecture, wooden buildings, heritage, revitalisationAbstract
Zgierz, a town located in the central part of the Łódź Province, has a unique urban complex in the form of a craftsmen’s town built from scratch in the first half of the 19th century. This was a result of a settlement operation carried out in Congress Poland to boost the economy of the newly created state. The settlers were mostly cloth makers of Polish and German descent, primarily from the territory of the Prussian Partition. Regular arrangement, with symmetrical streets and a market square in the middle, on a high river bank, went hand in hand with aesthetic and functional late classical architecture, which is why this centre can be called a Biedermeier town. Even though durable materials were preferred, most houses that have survived are made of wood, and yet decorative elements can still be seen on many of them. Today, the houses, divided into numerous flats and inhabited by qualifying occupiers, are used contrary to their original purpose and inappropriately for their status. So far, two attempts to revitalise the area in question have been made. In consequence, the Town of Weavers Culture Park was established, seven of the houses were renovated, and fragments of two streets were restored to their former appearance. The paper presents the past and present situation of the historic development of the New Town considering its social context, and attempts to summarise the revitalisation activities performed to date.
Downloads
References
Jasiński Z. (2002), Domy tkaczy w Zgierzu i ich problematyka konserwatorska. A typescript of an MA thesis written in the Institute for the Study and Conservation of Cultural Monuments, Faculty of Fine Arts, Nicolaus Copernicus University in Toruń.
Google Scholar
Kopijka M. (2013), Zabytkowe drzwi drewniane w zgierskich Domach Tkaczy z I połowy XIX wieku, “Zgierskie Zeszyty Muzealne”, 7, p. 41–47.
Google Scholar
Krawczyk P., Kopijka M. (2012a), Miasto Tkaczy Zgierz. Miasto cudu gospodarczego, Gmina Miasto, Zgierz.
Google Scholar
Krawczyk P., Kopijka M. (2012b), Zgierz miastem biedermeier, Gmina Miasto, Zgierz.
Google Scholar
Krawczyk P.K., Ozaist-Przybyła A. (2018), Biedermeier w Zgierzu i wybranych miastach fabrycznych Królestwa Polskiego, [in:] A. Rosales-Rodriguez (ed.), Polski biedermeier – romantyzm udomowiony, Wydawnictwo Neriton, Warszawa, p. 135–159.
Google Scholar
Ostrowski W. (1949), Świetna karta z dziejów planowania w Polsce, Towarzystwo Urbanistów Polskich, Warszawa.
Google Scholar
Rosin R. (1981), Zgierz w XII–XVI w., “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, 2, p. 77–93.
Google Scholar
Sakowicz J. (2009), Miasto tkaczy w Zgierzu. Park kulturowy jako instrument ochrony i rewitalizacji krajobrazu kulturowego, http://www.nid.pl/upload/iblock/d8b/d8bf9d0f03ce539d1a53fd5c4763621d.pdf (access 10 VIII 2017).
Google Scholar
Sitnicki M., Heim D., Bogusławski A. (2011), Metodologia i wytyczne postępowania z zespołami budownictwa drewnianego z początku XIX na podstawie realizacji projektu “Rewitalizacja i rozwój historycznego kompleksu architektury drewnianej miasta Zgierza”, Gmina Miasto Zgierz, Zgierz–Łódź.
Google Scholar
Walczak B. (2010), Zespoły fabryczno-mieszkalne w europejskim przemyśle włókienniczym w latach 1771–1914. Geneza – rozwój – typologia, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź.
Google Scholar
Zgierz. Dzieje miasta do roku 1988 (1995), R. Rosin (ed.), Zarząd Miasta Zgierza, Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego w Łodzi, Towarzystwo Przyjaciół Zgierza, Łódź–Zgierz.
Google Scholar
Ewidencja Zabytków Miasta Zgierza, http://www.umz.zgierz.pl/bip/?bip_umz_getfile=1&bip_umz_fileid=14975 (access 2 XI 2017).
Google Scholar
Informacja na temat realizacji projektu “Rewitalizacja strefy śródmiejskiej miasta Zgierza”, http://www.miasto.zgierz.pl/page/historia-realizacji-projektu-1 (access 17 VIII 2017).
Google Scholar
Uchwała nr XV/142/03 Rady Miasta Zgierza z dnia 30 grudnia 2003 r. o powołaniu Parku Kulturowego Miasto Tkaczy.
Google Scholar
Wykaz zabytków wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych woj. łódzkiego (stan na 1.09.2016 r.), http://www.wuoz.bip.lodz.pl/page/12,zabytki.html (access 17 VIII 2017).
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.