Renesansowy dwór w Górkach Małych koło Tuszyna. Komunikat z badań archeologiczno-architektonicznych Ostatnia konsultacja Prof. Leszka Kajzera

Abstrakt

Tekst jest poświęcony pamięci Profesora Leszka Kajzera. W pierwszej jego części przedstawiłem sylwetkę Profesora, jego rolę w mojej pracy zawodowej, wpływ na dotychczasowe zainteresowania, które dzięki Niemu ugruntowałem. Moimi zainteresowaniami była zawsze architektura i budownictwo, czyli nurt wiedzy, w którym Profesor był mistrzem. I tak w zasadzie to dzięki Niemu brałem udział w wieloletnich badaniach przy pałacu arcybiskupim we Włocławku i wielu innych.

Już jako samodzielny naukowiec, z bagażem wiedzy, którą zyskałem dzięki nauce na studiach, zmierzyłem się z badaniami archeologiczno-architektonicznymi spichlerza dworskiego w Górkach Małych niedaleko Tuszyna. Już po wstępnych oględzinach wiedziałem, że obiekt ma metrykę sięgającą renesansu. Ponadto z prospekcji wynikało, że nie był to spichlerz a dwór pański o konstrukcji kamienno-ceglanej. Obiekt poddano badaniom archeologicznym. Założono jeden duży wykop przy elewacji północnej sięgający do poziomu posadowienia budynku. Drugi wykop, znacznie mniejszy, został zlokalizowany w niewielkiej odległości od elewacji południowej. Został on założony na podstawie sugestii Profesora, którego oczywiście zaprosiłem na stanowisko.

Jak się okazało, budowla miała rzut zbliżony do kwadratu o boku o wymiarach 10–11 m. Zostały także wykonane odkuwki w kliku miejscach, które wykazały, że obiekt był jednorodny w swej konstrukcji, a jedyną ingerencją budowlaną w strukturę dworu było zamurowanie dwóch okien w kondygnacji parteru.

Pobrano także próbki cegieł na badanie datowania termoluminescencyjnego. Badania wykonał dr Jarosław Kusiak z UMCS w Lublinie. Ich wyniki wykazały, że fundamenty i ściany dworu były wzniesione około roku 1550 ± 30. Sklepienia prawdopodobnie później. Nie wiadomo natomiast, kiedy zamurowano okna, co byłoby datą zaprzestania pełnienia funkcji mieszkalnej obiektu i prawdopodobnie początku jego funkcji magazynowej.