Karchowicka Biblia Pauperum źródłem dla poznania kultury materialnej
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.31.08Słowa kluczowe:
Karchowice, kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej, gotyckie freskiAbstrakt
In 2007, there was a discovery made in st Catherine of Alexandria church in Karchowice – a wall paintings showing scenes known from New Testament. Explorers dated them widely to 15th century but analysis of the armament and clothes restricts this dating to the end of the century. All of the biblical figures (Jesus, Apostoles and women) are wearing stylised long clothes, not similar to the fashion of that medieval time, however, torturers are dressed in a typical late 15th century way. They have over-ankle shoes, tight fitting hoses and doublets some of which have also puffed sleeves. Few of them are wearing robes with fancy cuts on the edges. The most interesting piece of cloth depicted on the paintings is the one made of a textile with tile-shaped pattern or peacock’s feathers on it.
There are not only civilians on the paintings but soldiers as well. Most of their armament is reduced to few elemnents only (eg. helmet and kind of weapon), but some of soldiers are wearing full plate armours with decorative garments put on them. The most popular type of helmets here is a skull cap and ball shaped kettle hat. One of the soldiers has epaulieres with pteruges which probably should be taken as an indication of painter’s imagination.
The way all figures have been depicted on the wall paintings in Karchowice seems to be premeditated. While Jesus and people around him are wearing simple clothes, Romes are dressed very excessively. Thanks to that it was possible for the illiterate viewer to distinguish which of persons on the fresco is a good or a bad one.
Pobrania
Bibliografia
Ameisenowa Z. (1961), Kodeks Baltazara Behema, Warszawa.
Google Scholar
Arczyński S., Trzynadlowski J. (1998), Ratusz wrocławski, Wrocław.
Google Scholar
Bartlett R. (2006), Panorama średniowiecza, Warszawa.
Google Scholar
Crowfoot E., F. Pritchard F., Staniland K. (2001), Textiles and clothing c.1150 – c.1450, London.
Google Scholar
Dobrowolski T. (1933), Sztuka województwa śląskiego, Katowice.
Google Scholar
Dobrowolski T. (1985), Wit Stwosz Ołtarz Mariacki. Epoka i środowisko, Wrocław.
Google Scholar
Domasłowski J., Karłowska-Kamzowa A., Kornecki M., Małkiewiczówna H. (1984), Gotyckie malarstwo ścienne w Polsce, Poznań.
Google Scholar
Eörsi A. (1984) Gotyk międzynarodowy, Warszawa.
Google Scholar
Fraenger W. (1990), Hieronim Bosch, Warszawa.
Google Scholar
Gadomski J. (1988), Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1460–1500, Warszawa.
Google Scholar
Głosek M. (1984), Miecze środkowoeuropejskie z X–XV wieku, Warszawa.
Google Scholar
Głosek M. (1992), Przyczynek do początków nowożytnej szabli w Polsce, [w:] Arma et Ollae. Studia dedykowane Profesorowi Andrzejowi Nadolskiemu w 70 rocznicę urodzin i 45 rocznicę pracy naukowej, sesja naukowa, Łódź, 7–8 maja 1992 r., Łódź, s. 63–69.
Google Scholar
Głosek M. (1996), Późnośredniowieczna broń obuchowa w zbiorach polskich, Warszawa–Łódź.
Google Scholar
Głosek M., Walenta K. (1997), The helm of the Kettle-hat Type Discovered at the Motte in Leśno, Brusy Commune, Bydgoszcz Province, „Fasciculi Archeologiae Historicae”, f. X, s. 13–17.
Google Scholar
Goubitz O. (2009), Purses in pieces, Zwolle.
Google Scholar
Goubitz O., Driel-Murray van C., Groenman van Waateringe W. (2007), Stepping though Time. Archeological Footwear from Prehistoric Times until 1800, Zwolle.
Google Scholar
Grew F., Neergaard de M. (2001), Shoes and pattens, Woodbridge.
Google Scholar
Guldan B. (1989), Śląska rzeźba kamienna XII–XVI w., Wrocław.
Google Scholar
Guldan- Klamecka B. Ziomecka A. (2003), Sztuka na Śląsku XII–XVI w., Wrocław.
Google Scholar
Gutkowska- Rychlewska H. (1968), Historia ubiorów, Wrocław.
Google Scholar
Hütt W. (1985), Niemieckie malarstwo i grafika późnego gotyku i renesansu, Warszawa.
Google Scholar
Kajzer L. (1976), Uzbrojenie i ubiór rycerski w średniowiecznej Małopolsce w świetle źródeł ikonograficznych, Wrocław.
Google Scholar
Kajzer L., Wawrzonowska Z. (1969), Chronologia dwóch kodeksów Legendy Śląskiej w świetle analizy militariów, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. XVII, z. 3, s. 509–517.
Google Scholar
Karłowska-Kamzowa A. (1979), Malarstwo śląskie 1250–1450, Wrocław.
Google Scholar
Kochanowska-Reiche M. (2003), Mistyczne średniowiecze, Lesko.
Google Scholar
Konaczewska M., Konaczewski P. (2009), Zabytki metalowe z fosy miejskiej we Wrocławiu, [w:] Wrocław na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych. Materialne przejawy życia codziennego, red. J. Piekalski, K. Wachowski, Wratislavia Antiqua, t. VI, Wrocław, s. 89–205.
Google Scholar
Krüger R. (1978), Dawne niemieckie malarstwo tablicowe, Warszawa.
Google Scholar
Labuda A. (1979), Malarstwo tablicowe w Gdańsku w 2 poł. XV w., Warszawa.
Google Scholar
Lehnart U. (2005), Kleidung und Waffen der Spätegotik III. 1420–1480, Wald–Michelbach.
Google Scholar
Ławicka M. (1992), Ubiór kobiecy w późnośredniowiecznym malarstwie tablicowym, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. XL, z. 4, s. 458–461.
Google Scholar
Ławrynowicz O. (2009), Nowo odkryty kapalin z Włocławka na tle porównawczym, Acta Militaria Mediaevalia, t. V, Sanok, s. 176–181.
Google Scholar
Malarstwo… (2004), Malarstwo gotyckie w Polsce, red. A. Labuda, K. Secomska, t. 3, Warszawa.
Google Scholar
Marek L. (2008), Broń biała na Śląsku XIV–XVI wiek, Wrocław.
Google Scholar
Mittelstädt K. (1977), Albrecht Dürer, Warszawa.
Google Scholar
Moszyński K. (1967), Kultura ludowa Słowian, t.I, Kultura materialna, Warszawa.
Google Scholar
Müller H., Kölling H. (1990), Europäische Hieb- und Stichwaffen, Braunschweig.
Google Scholar
Oakeshott E. (2000), Records of the Medieval Swords, Woodbridge.
Google Scholar
Piekarz M. (2010), Wykaz dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków udzielonych w 2009 roku z budżetu Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego”, t. 2, s. 245.
Google Scholar
Przybyłok A. (2009), Przyczynek do poznania hełmów żołnierzy biblijnych w późnośredniowiecznej sztuce Śląska, [w:] Broń i wojna w dziejach człowieka, red. K. Badowska, P. Łuczak, W. Wasiak, Łódź, s. 133–151.
Google Scholar
Przybyłok A. (2010), Testosteron nie tylko w stal odziany, [w:] Seks! Przyjemność, konieczność, czy patologia, red. J. Jagla, Łódź, s. 170–181.
Google Scholar
Regulska G. (2001), Gotyckie złotnictwo na Śląsku, Warszawa.
Google Scholar
Rutkowska-Płachcińska A. (1988), Materialne warunki bytu ubogich w miastach późnośredniowiecznych na zachodzie Europy, Wrocław.
Google Scholar
Scalini M. (1996), Die Churburger Rüstkammer, Udine.
Google Scholar
Schneider H., Stüber K. (1980), Waffen im Schweizerischen Landesmuseum. Griffwaffen I, Zürich.
Google Scholar
Skubiszewski P. (1985), Wit Stwosz, Warszawa.
Google Scholar
Szramkowa G. (1977), Iskusstwo Wazrożdienia, Moskwa.
Google Scholar
Szymczak J. (1989), Produkcja i koszty uzbrojenia rycerskiego w Polsce XIII–XV w., Łódź.
Google Scholar
Trzeciak P. (1981), Hans Memling, Warszawa.
Google Scholar
Trzos A. (2007), Wyniki badań odkrywkowych na obecność polichromii w kościele Św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Karchowicach, maszynopis w Archiwum parafialnym w Karchowicach.
Google Scholar
Trzos A. (2009), Dokumentacja powykonawcza prac konserwatorskich prowadzonych przy średniowiecznej polichromii prezbiterium kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Karchowicach, maszynopis w Archiwum parafialnym w Karchowicach.
Google Scholar
Trzos A. (2010a), Dokumentacja powykonawcza prac konserwatorskich prowadzonych przy średniowiecznym malowidle ściennym w nawie kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Karchowicach, maszynopis w Archiwum parafialnym w Karchowicach.
Google Scholar
Trzos A. (2010b), Karchowice i Lubecko. „Biblia pauperum” w dwóch wydaniach, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego”, t. 2, s. 235–237.
Google Scholar
Turnau I. (1991), History of Knitting before Mass Production, Warszawa.
Google Scholar
Turska K. (1974), Ubiory w Legendzie obrazowej św. Jadwigi z biblioteki w Hamburgu, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. XXII, nr 1, s. 3–24.
Google Scholar
Turska K. (1987), Ubiór dworski w Polsce w dobie pierwszych Jagiellonów, Wrocław.
Google Scholar
Wawrzonowska Z. (1976), Uzbrojenie i ubiór Piastów śląskich od XII do XIV wieku, Łódź.
Google Scholar
Wolfegg Ch. (1998), Venus und Mars. The World of the Medieval Housebook, München and New York.
Google Scholar
Wywrot-Wyszkowska B. (2009), Późnośredniowieczne zabytki skórzane – problemy badawcze i możliwości interpretacyjne, [w:] Studia nad średniowiecznym skórnictwem, red. A. Kowalska, B. Wywrot-Wyszkowska, Szczecin, s. 59–81.
Google Scholar
Żygulski Z. (jun.) (1978), Średniowieczna zbroja szydercza, [w:] Sztuka i ideologia XV wieku, red. P. Skubiszewski, Warszawa, s. 587–607.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
