Z zagadnień rzymskich importów z cmentarzyska kultury wielbarskiej w Górzycy na Ziemi Lubuskiej
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.31.04Słowa kluczowe:
kultura wielbarska, Ziemia Lubuska, Górzyca, importy rzymskie, terra sigillataAbstrakt
The archaeological site no. 20 in Górzyca is one of the newly identified biritual cemeteries of the Wielbark Culture in the Middle Odra Region. There were conducted intensive rescue researches in the years 2008–2010. Several characteristic burial structures, namely stone pavements and stone wreaths were discovered in the exposed part of the cemetery. In the inventories of many burials the Roman imported artifacts were found. The most numerous among them are glass and amber beads, usually the components of necklaces which were the equipment of rich women (ob. 828, ob. 85) and a child (ob. 198). Two fibulae made of bronze stand out from the rest artifacts, one of Riha 7.11.1 type or Feugere 25a type (ob. 440) and the second, damaged with an enamel (?) of Thomas A type (ob. 459). To the findings from the rich graves belong two damaged coins, presumably subaerati.
A 22–25 year old young woman’s burial had particularly rich equipment (grave no. 9/ob/85), containing imported objects, a rich necklace composed of i. a. numerous glass and amber beads, and a relief bowl of Drag. 37 type from Lezoux. The imported vessel, originated from the workshop of Laxtucissa (145–170 or 150–170) or Laxtucissa-Paternus II (160–170/180), allows us to propose a determination of the lower date of burial for about 150/160 or 160/170 (depending on the established attribution of vessel). The manufactures of listed potters belong to the horizon of the Marcomanni wars and are found in many sites in Pannonia in the layers of destruction from the aforementioned wars.
The cartographical study of the distribution of Laxtucissa’s and Paternus II’s (or Paternus) vessels discovered in areas to the north of the middle Danube indicates their presence in Lower Austria, Czech, Moravia, Slovakia, between Pannonia and Dacia, and in Poland.
The Roman imports, identified in the cemetery in Górzyca, proves contacts between the South and Lubusz Land especially in the phases B2/C1–C1a.
Pobrania
Bibliografia
Almgren O. (1923), Studien über nordeuropäische Fibelformen der ersten nachchristlichen Jahrhunderte mit Berücksichtigung der provinzialrömischen und südrussischen Formen, Leipzig.
Google Scholar
Dąbrowska T. (1997), Kamieńczyk: ein Gräberfeld der Przeworsk-Kultur in Ostmasowien, Monumenta Archaeologica Barbarica, t. II, Kraków.
Google Scholar
Dragendorff H. (1895), Terra Sigillata, „Bonner Jahrbücher”, t. 96/97, s. 18–155.
Google Scholar
Fischer T. (1981), Zur Chronologie der römischen Fundstellen um Regensburg, „Bayerische Vorgeschichtsblätter”, t. 46, s. 63–104.
Google Scholar
Fischer T. (1994), Archäologische Zeugnisse der Markomannenkriege (166–180 n. Ch.) in Raetien und Obergermanien, [w:] Markomannenkriege – Ursachen und Wirkungen, eds. H. Friesinger, J. Tejral, A. Stuppner, Brno, s. 341–354.
Google Scholar
Feugère M. (1985), Les fibules en Gaule Méridionale de la conquête à la fin du Ve siècle après J.C., Paris.
Google Scholar
Gabler D. (1994), Über die Aussagekraft der Terra Sigillata-Funde bezüglich der Zerstörungen in den Provinzen, [w:] Markomannenkriege-Ursachen und Wirkungen, red. H. Friesinger, J. Tejral, A. Stuppner, Brno, s. 355–369.
Google Scholar
Gabler D., Kocztur É. (1977), Terra Sigillata Depotfund aus Gorsium, „Alba Regia”, t. 15, s. 65–88.
Google Scholar
Gabler D., Vaday A. (1986), Terra sigillata im Barbaricum zwischen Pannonien und Dazien, Budapest.
Google Scholar
Gałęzowska A. (2007), Obrządek pogrzebowy kultury wielbarskiej w Wielkopolsce, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Archaeologica, 25, s. 155–234.
Google Scholar
Halama J. (2007), Nálezy terry sigillaty v Čechách, [w:] Archeologie barbarů 2006. Archeologické výzkumy v Jižních Čechách, red. E. Droberjar, O. Chvojka, Supplementum, nr 3, České Budějovice, s. 195–240.
Google Scholar
Hauptmann Th. (2002), Das germanische Gräberfeld von Prądno, Kr. Myślibórz (ehem. Rahmhütte, Kr. Soldin), Poznań.
Google Scholar
Jakubowski G., Kurzawska A. (2012), Ekspertyza ośródka jurajskiego małża PHOLADOMYA ze stanowiska nr 20 w Górzycy, [w:] Socha K., Sójkowska-Socha J., Grób z birytualnego cmentarzyska ludności kultury wielbarskiej w Górzycy, stan. 20, pow. słubicki, woj. lubuskie, „Archeologia Środkowego Nadodrza”, t. 9, aneks, s. 119–120.
Google Scholar
Jaszewska A. (2010), Badania archeologiczne na wybranych inwestycjach drogowych w województwie lubuskim, „Z otchłani wieków”, t. 65, nr 1–4, Archeologia Lubuska, s. 221–232.
Google Scholar
Jaszewska A., Wawrzyniak P. (2007), Wstępne wyniki badań archeologicznych przeprowadzonych w 2005 r. na obwodnicy Sulechowa, pow. Zielona Góra, woj. lubuskie, „Archeologia Środkowego Nadodrza”, t. 5, s. 269–297.
Google Scholar
Kaczanowski P., Kozłowski J.K. (1998), Najdawniejsze dzieje ziem polskich, [w:] Wielka Historia Polski, t. 1, red. S. Grodziski, J. Wyrozumski, M. Zgórniak, Kraków.
Google Scholar
Kokowski A. (1991), Grób wojownika kultury przeworskiej z Orońska, w woj. radomskim, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Archaeologica 12, s. 105–133.
Google Scholar
Kokowski A. (2005), Starożytna Polska. Od trzeciego stulecia przed narodzeniem Chrystusa do schyłku starożytności, Warszawa.
Google Scholar
Kuzmovà K. (1994), Die Markomannenkriege und der Terra Sigillata-Import im Vorfeld des nordpannonischen Limes, [w:] Markomannenkriege – Ursachen und Wirkungen, eds. H. Friesinger, J. Tejral, A. Stuppner, Brno, s. 245–251.
Google Scholar
Kuzmovà K., Roth P. (1988), Terra sigillata v barbaricu. Nálezy z germánskych sídlisk a pohrebísk na územi Slovenska, Nitra.
Google Scholar
Lewczuk J. (w druku), Kultura wielbarska na Środkowym Nadodrzu, [w:] Materiały z Sympozjum „Kontakty ponadregionalne kultury wielbarskiej”, 20–21 października 2011, Gdańsk.
Google Scholar
Natuniewicz-Sekuła M., Okulicz-Kozaryn J. (2011), Weklice. A Cemetery of the Wielbark Culture on the Eastern Margin of Vistula Delta (Excavations 1984–2004), Monumenta Archaeologica Barbarica, t. 17, Warszawa.
Google Scholar
Oswald F. (1991), Index des types-figurés sur céramique sigilée. Descriptions de motifs de J. Déchelette, Fasc. 1–2, Revue Archéoloqique, SITES, hors-série, nr 19, Lezoux.
Google Scholar
Riha E. (1979), Die römischen Fibeln aus Augst und Kaiseraugst, Augst.
Google Scholar
Rogalski B. (2009), Groby z młodszego okresu przedrzymskiego i okresu wpływów rzymskich na stanowisku 20 w Jordanowie, pow. Świebodzin, „Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 10, s. 87–101.
Google Scholar
Rogers G. B. (1974), Poteries sigillées de la Gaule Centrale, I – Les motifs non figures, XXVIIIe supplément à Gallia, Paris.
Google Scholar
Rogers G. B. (1999), Poteries sigillées de la Gaule Centrale, II – Les potiers, t. I–II, Cahier du Centre Archéologique de Lezoux, SITES, hors-série, nr 40, Lezoux.
Google Scholar
Schuster J. (2007), Wpływy wielbarskie na wschód od Odry, [w:] Nowe materiały i interpretacje. Stan dyskusji na temat kultury wielbarskiej, red. M. Fudziński, H. Paner, Gdańsk, s. 433–456.
Google Scholar
Schuster J. (2010), Lübsow. Älterkaiserzeitliche Fürstengräber im nördlichen Mitteleuropa, Bonn.
Google Scholar
Schuster J. (2011), Wielbark – Przeworsk – Luboszyce. Z badań nad stosunkami kulturowymi na przełomie II/III wieku między środkową Łabą a Odrą, [w:] Nadodrze w starożytności, Konferencja Grabice, 23–30 czerwca 2004 roku, red. G. Domański, Zielona Góra, s. 141–161.
Google Scholar
Sedláček R., Halama J., Jílek J. (2008), Nové germánské sídliště s nálezem terry sigillaty v Mikulovicích, okr. Pardubice, [w:] Barbarská sídliště, eds. E. Droberjar, B. Komoróczy, D. Vachútová, Brno, s. 161–176.
Google Scholar
Sikora M. (2012), Analiza numizmatyczna zabytku odkrytego w grobie 9 na stan. 20 w Górzycy, pow. słubicki, [w:] Socha K., Sójkowska-Socha J., Grób z birytualnego cmentarzyska ludności kultury wielbarskiej w Górzycy, stan. 20, pow. słubicki, woj. lubuskie, „Archeologia Środkowego Nadodrza”, t. 9, s. 118–119.
Google Scholar
Socha K., Sójkowska-Socha J. (2012a), Uzbrojenie społeczności grupy lubuskiej z cmentarzyska w Górzycy, pow. słubicki, [w:] Z najdawniejszych dziejów. Grzegorzowi Domańskiemu na pięćdziesięciolecie pracy naukowej, red. A. Jaszewska, Zielona Góra, s. 223–237.
Google Scholar
Socha K., Sójkowska-Socha J. (2012b), Grób z birytualnego cmentarzyska ludności kultury wielbarskiej w Górzycy, stan. 20, pow. słubicki, woj. lubuskie, „Archeologia Środkowego Nadodrza”, t. 9, s. 89–126.
Google Scholar
Socha K., Sójkowska-Socha J. (2014), Od birytualnego cmentarzyska ludności kultury mogiłowej po osadę średniowieczną. Wstępne wyniki badań wykopaliskowych wielokulturowego stanowiska nr 20 w Górzycy, pow. słubicki, „Archeologia Środkowego Nadodrza”, t. 11, s. 7–52.
Google Scholar
Stanfield J.A, Simpson G. (1958), Central Gaulish Potters, London (Oxford).
Google Scholar
Stanfield J.A, Simpson G. (1990), Les potiers de la Gaule Centrale, Revue Archéologique SITES (b.m.w.).
Google Scholar
Stuppner A. (1994a), Terra Sigillata im Nördlichen Niederösterreich, „Münstersche Beiträge zu antiken Handelsgeschichte”, nr 13, s. 70–94.
Google Scholar
Stuppner A. (1994b), Zu den Auswirkungen der Markomannenkriege im niederösterreichischen Limesvorland, [w:] Markomannenkriege – Ursachen und Wirkungen,
Google Scholar
red. H. Friesinger, J. Tejral, A. Stuppner, Brno, s. 285–298.
Google Scholar
Szydłowski M. (2012), Ekspertyza makroskopowa zabytków glinianych i kamiennych z grobu 9 ze stan. 20 w Górzycy, pow. słubicki (aneks), [w:] Socha K., Sójkowska-Socha J., Grób z birytualnego cmentarzyska ludności kultury wielbarskiej w Górzycy, stan. 20, pow. słubicki, woj. lubuskie, „Archeologia Środkowego Nadodrza”, t. 9, s. 121.
Google Scholar
Tempelmann-Mączyńska M. (1985), Die Perlen der römischen Kaiserzeit und der frühen Phase der Völkerwanderungszeit im mitteleuropäischen Barbaricum, Mainz am Rhein.
Google Scholar
Thomas S. (1967), Die germanischen Scheibenfibeln der römischen Kaiserzeit im freien Germanien, Berlin.
Google Scholar
Tyszler L. (1999), Terra sigillata na ziemiach Polski, cz. I. Tekst, cz. II, Katalog, Tablice, Łódź.
Google Scholar
Tyszler L. (2012a), Środkowogalijska miska terra sigillata z wyobrażeniem Herkulesa z grobu ciałopalnego w Górzycy, stan. 20, pow. słubicki, „Archeologia Środkowego Nadodrza”, t. 9, s. 127–137.
Google Scholar
Tyszler L. (2012b), Ceramika rzymska na północ od Karpat i Sudetów, Spatium Archaeologicum, t. 4, Łódź.
Google Scholar
Tyszler L., Jankowiak A. (w druku), The symbolism of Hercules against the religious, political propaganda of the Roman Empire on the example of terra sigillata bowl discovered in Górzyca, Słubice County, [w:] Ceramika i szkło w kulturze antyku i średniowiecza europejskiego, Wrocław.
Google Scholar
Wawrzyniak P. (2007), Wstępne wyniki badań cmentarzyska birytualnego ludności kultury wielbarskiej w Jordanowie, gm. Świebodzin, woj. lubuskie, [w:] Nowe materiały i interpretacje. Stan dyskusji na temat kultury wielbarskiej, red. M. Fudziński, H. Paner, Gdańsk, s. 527–553.
Google Scholar
Wawrzyniak P. (2010), Jordanowo – gocka nekropolia sprzed 2000 lat, „Z otchłani wieków”, t. 65, nr 1–4, Archeologia Lubuska, s. 75–80.
Google Scholar
Wołągiewicz R. (1981), Systematyka kulturowa, [w:] Prahistoria ziem polskich, Późny okres lateński i okres rzymski, t. V, red. J. Wielowiejski, Wrocław, s. 138–156.
Google Scholar
Wołągiewicz R. (1993), Ceramika kultury wielbarskiej między Bałtykiem a Morzem Czarnym, Szczecin.
Google Scholar
Wojciechowski P. (2005), Czciciele Herkulesa w Rzymie, Toruń.
Google Scholar
Wrzesińska A. (2012), Ekspertyza antropologiczna ciałopalnych szczątków ludzkich z grobu 9 w Górzycy, pow. słubicki (aneks), [w:] Socha K., Sójkowska-Socha J., Grób z birytualnego cmentarzyska ludności kultury wielbarskiej w Górzycy, stan. 20, pow. słubicki, woj. lubuskie, „Archeologia Środkowego Nadodrza”, t. 9, s. 122–123.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
