Ubiory Ludwika II legnicko-brzeskiego i jego żony, Elżbiety z Hohenzollernów
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.30.14Słowa kluczowe:
ubiór średniowieczny, ikonografia, ŚląskAbstrakt
This paper focuses on the appearance and dress of two important to medieval Silesia persons, duke Louis II of Brzeg-Legnica and his second wife, Elisabeth of Hohenzollern. Our reconstruction is based on three preserved medieval polychromes depicting the duke, and on his tombstone. Relics of the tomb, sculptures of duke Louis and his wife Elisabeth, are exhibited in the Cathedral Church of St Peter and St Paul in Legnica. Polychromes believed to be images of Louis II are in parish churches of Strzelniki, Krzyżowice and in St Nicholas Church in Brzeg. They were painted by the so called Master of Adoration of the Magi - skilled artist probably brought to Silesia by duke Louis II from Burgundy or Flanders. After examining duke’s clothes from the paintings, we come to the conclusion, that there are two different types of dress he was supposed to wear. Both splendid but short, barely reaching knees. One seems to be tightly fitted at chest and flared at waist. This kind of dress is often called jopula. The other dress is wide and loose, pulled in at waist with a belt. It has also wide sleeves decorated with a cut-out in a shape of oak leaves. This sort of dress is very similar to the gown which was quite popular in medieval Western Europe and we know it as houppelande. In both cases costume is completed with underdress, tight hoses, over ankle shoes, crown and a few other details. Our graphical representation of these attires is introduced on the illustration no. 12 and no.13.
The only preserved image of the duchess Elizabeth is her tombstone. Closer look at it brings us many interesting conclusions. The most significant one is that duchess’s clothes were for many years misinterpreted. Her gown was considered to be a surcot (dress without sleeves, deeply cut under armholes), whilst it occurs to be underdress covered with tails of a garment resembling modern coat, with elbow length sleeves and without fastening. Schematic drawing no. 21 shows our interpretation of duchess’s attire. However, the data are not sufficient to create a reliable reconstruction of her apparel.
We are hoping that our obsevation will help to stress the importance of comparative.
Pobrania
Bibliografia
Chronik des... Chronik des Konstanzer Konzils, 1465, Hs. 1, Bl. 1r-150r, Konstanz, Rosgartenmuseum. (Potwierdzona kopia digitalizowana Wikicommons: http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Konstanzer_Richental_Chronik?uselang=de, (dostęp: lipiec 2013).
Google Scholar
Dokumentacja konserwatorska z 2005 roku, Wojewódzki Ośrodek Ochrony Zabytków w Opolu.
Google Scholar
Hausbuch der Nürnberger Zwölfbruderstftung, ok. 1425, Norymberga, Stadtbibliothek Nürnberg, 317.2°, f° 13 r, http://www.nuernberger-hausbuecher.de/ (dostęp: lipiec 2013).
Google Scholar
Bartlett R. (2002), Panorama średniowiecza, Arkady, Warszawa.
Google Scholar
Boucher F. (1965), Historie du costume en ocident de l’antiquite a nos jours, Flammarion, Paryż.
Google Scholar
Boucher F. (2009), Historia mody. Dzieje ubiorów od czasów prehistorycznych do końca XX wieku, Arkady, Warszawa.
Google Scholar
Crowfoot E., Pritchard F., Stanilad K. (2006), Textiles and Clothing c. 1150–1450. Medieval Finds from Excavations in London, The Boydell Press, Woodbridge.
Google Scholar
Czechowicz B. (2003), Nagrobki późnogotyckie na Śląsku, Wydawnictwo UW, Wrocław.
Google Scholar
Dobrowolski T. (1976), Stan badań nad nagrobkami książąt piastowskich i innymi średniowiecznymi pomnikami Śląska (Na podstawie prac wydanych po roku 1945), „Roczniki Sztuki Śląskiej”, t. X, s. 147–171.
Google Scholar
Drążkowska A. (2012), Ozdoby i nakrycia głowy na ziemiach polskich do końca XVIII wieku, Wydawnictwo naukowe UMK, Toruń.
Google Scholar
Dulewicz A. (1986), Słownik sztuki francuskiej, wyd. III, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Google Scholar
Eörsi A. (1986), Gotyk międzynarodowy, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
Google Scholar
Gadomski J. (1981), Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1420–1470, PWN, Warszawa.
Google Scholar
Gadomski J. (2004), Malarstwo tablicowe w Małopolsce, [w:] Malarstwo Gotyckie w Polsce, t. 1, Synteza, red. A. S. Labuda, K. Secomska, DiG, Warszawa, s. 251–306.
Google Scholar
Grew F., Mitford S., Neergaard M. (2004), Shoes and Pattens, Medieval Finds from Excavations in London, The Boydell Press, Woodbridge.
Google Scholar
Gutkowska-Rychlewska M. (1968), Historia ubiorów, Ossolineum, Wrocław.
Google Scholar
Houston M. G. (1996), Medieval Costume in England and France. The 13th, 14th and 15th Centuries, Dover Publications, New York.
Google Scholar
Jasiński K. (2007), Rodowód Piastów Śląskich. Piastowie wrocławscy, legnicko-brzescy, świdniccy, ziębiccy, głogowscy, żagańscy, oleśniccy, opolscy, cieszyńscy i oświęcimscy, wyd. 2 popr., Avalon, Kraków.
Google Scholar
Kaczmarek R. (1991a), Gotycka rzeźba w Legnicy, [w:] Kultura artystyczna dawnej Legnicy, red. J. Harasimowicz, Wydawnictwo Instytutu Śląskiego, Opole, s. 41–62.
Google Scholar
Kaczmarek R. (1991b), Stowarzyszenie „Obroży Psa Gończego”. Z dziejów świeckich zakonów rycerskich na Śląsku, „Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk” , nr 108, s.13–23.
Google Scholar
Karłowska-Kamzowa A. (1975), Brzeskie malowidła ścienne z pierwszej połowy XV wieku. Zagadnienia związków śląsko-burgundzkich u schyłku średniowiecza, „Opolski Rocznik Muzealny”, nr 6, s. 193–230.
Google Scholar
Karłowska-Kamzowa A. (1979), Malarstwo Śląskie 1250–1450, Ossolineum, Wrocław.
Google Scholar
Karłowska-Kamzowa A. (1984) Śląsk, [w:] Gotyckie malarstwo ścienne w Polsce, red. J. Domasławski, A. Karłowska-Kamzowa, M. Kornecki, H. Małkiewiczówna, Wydawnictwo naukowe UAM, Poznań, s. 90–91.
Google Scholar
Karłowska-Kamzowa A. (2004) Malarstwo ścienne na Śląsku, [w:] Malarstwo Gotyckie w Polsce, t. 1, Synteza, red. A. S. Labuda, K. Secomska, DiG, Warszawa, s. 79–81.
Google Scholar
Kębłowski J. (1967), Nagrobek księcia Wacława i Anny w Legnicy, „Szkice Legnickie”, t. IV, s. 39–72.
Google Scholar
Kębłowski J. (1971), Pomniki Piastów śląskich w dobie średniowiecza, Ossolineum, Wrocław.
Google Scholar
Krüger R. (1974), Dawne niemieckie malarstwo tablicowe, Arkady, Henschelverlag, Warszawa–Berlin.
Google Scholar
Labuda A. S., Secomska K. red. (2004), Malarstwo Gotyckie w Polsce, t. 2, Katalog zabytków, DiG, Warszawa.
Google Scholar
Limentani Virdis C., Pietrogiovanna M. (2004), Arcydzieła malarstwa ołtarzowego, Arkady, Warszawa.
Google Scholar
Małkiewiczówna H. (2007), O gotyckich tryptykach z kościoła w Ptaszkowej, [w:] Artifex Doctus. Studia ofiarowane profesorowi Jerzemu Gadomskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. W. Bałus, W. Walanus, M. Walczak, tom II, PAU, UJ, Kraków, s. 75–89.
Google Scholar
Sieradzki J. (1959), Polska wieku XIV. Studium z czasów Kazimierza Wielkiego, PWN, Warszawa.
Google Scholar
Skubiszewski P. (1960), Nagrobek Henryka II we Wrocławiu i problem śląskiej rzeźby nagrobkowej w II połowie XIV wieku, Rozprawy Komisji Historii Sztuki, t. II, Prace Komisji Historii Sztuki, red. T. Broniewski, Ossolineum, Wrocław, s. 79–116.
Google Scholar
Sokołowski M. (1907), Ścibor ze Ściborzyc i Pippo Spano tudzież kilka słów o kronice Ulricha v. Richental, Akademia Umiejętności, Kraków.
Google Scholar
Szafrański F. (1972), Ludwik II brzesko-legnicki. Feudał śląski z doby późnego średniowiecza, Ossolineum, Wrocław.
Google Scholar
Turnau I. (1999), Słownik ubiorów. Tkaniny, wyroby pozatkackie, skóry, broń i klejnoty oraz barwy znane w Polsce od średniowiecza do początku XIX w. Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa.
Google Scholar
Turska K. (1987), Ubiór dworski w Polsce w dobie pierwszych Jagiellonów, Ossolineum, Wrocław.
Google Scholar
Wasiak W. (2010), Gotyckie malarstwo ścienne z kościoła św. Wawrzyńca w Strzelnikach, woj. opolskie, jako źródło do historii uzbrojenia, niepublikowana praca magisterska, archiwum Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Wasiak W., Badowska K. (2014), Nagrobek Wacława I i Anny Cieszyńskiej czy Ludwika II Legnicko-Brzeskiego i Elżbiety z Hohenzollernów?, [w:] Królowie i biskupi, rycerze i chłopi – identyfikacja zmarłych, Funeralia Lednickie, spotkanie 16, red. W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, SNAP Oddział w Poznaniu, Poznań, s. 119–145.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
