"Janisławickie" i "wstęgowe" koncepcje rdzeniowania wiórowego. Próba konfrontacji technologicznej
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.28.01Abstrakt
In the article a comparative analysis of technology of blade production in the late Mesolithic Janislavice culture and early Neolithic Linear Pottery culture is presented. In earlier literature attempts were made to indicate genetic connections of int production of both cultures based on similarities of blade cores and blades morphology. The conducted characteristics of micromorphology of these blade core parts, which play an active part in the production process, is illustrated by different ways of half – raw material production. Two methods of preparation of percussion point on cores:
- Janislavician cores bear traces of abrasion of core processing edge,
- „linear” cores have abraded but facetted edges.
Both ways were connected with different methods of blade production, and as a result blades of different proportions were formed. Differences between cores of both units are also visible in the shape of flaking the surfaces of blade cores. What is especially distinct is the convexity which reflects itself in the thickness and width of the blades.
To conclude, morphological similarities between cores of both cultures seem to be apparent. In actual fact, both units used two different conceptions of blade production. An additional prerequisite for such a statement is a clearly different strategy of halfraw material use, coming from the exploitation of blade cores. In other words – the basic types of tools in the Janislavice culture (microliths, side scrapers) and in the Linear Pottery culture (truncated blades, harvesting knives, end scrapers) needed other forms of half-raw material.
Pobrania
Bibliografia
Balcer B. 1983, Wytwórczooeć narzędzi krzemiennych w neolicie ziem Polski, Wrocław
Google Scholar
Bednarz M. 2001, Acheminement du silex „chocolat” pendant le Janisławicien et au Neolithique ancien dans le bassin de la Vistule, [w:] R. Kertesz, J. Makkay (ed.) From the Mesolithic to the Neolithic, Budapest, s. 23–55.
Google Scholar
Boroń T. 2004, Charakterystyka osadnictwa z epoki kamienia i epoki brązu w Nieborowej st. I, woj. lubelskie, na przykładzie wykopów 4, 7, 8, „Przegląd Archeologiczny”, t. 52, s. 89–122.
Google Scholar
Callahan E. 1985, Experiments with Danish Mesolithic Microblade Technology, “Journal of Danish Archaeology”, vol. 4, s. 23–39.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/0108464X.1985.10589933
Chmielewska M. 1954, Grób kultury tardenuaskiej w Janisławicach pow. Skierniewice, „Wiadomości Archeologiczne”, t. 20, nr 1, s. 23–48.
Google Scholar
Cyrek K. 1981, Uzyskiwanie i użytkowanie surowców krzemiennych w mezolicie dorzeczy Wisły i górnej Warty, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi”, Seria Archeologiczna, nr 28, s. 5–108.
Google Scholar
Cyrek K. 1995, On the distribution of chocolate flint in the Late Mesolithic of the Vistula basin, “Archaeologia Polona”, t. 33, s. 99–109.
Google Scholar
Cyrek M. 1979, Schyłkowo paleolityczne i mezolityczne materiały krzemienne z badań powierzchniowych nad Pilicą, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi”, Seria Archeologiczna, nr 26, s. 5–40.
Google Scholar
Dmochowski P. 2002, Metody wiórowe w mezolicie północno-wschodniej Wielkopolski, maszynopis w IP UAM, Poznań.
Google Scholar
Domańska L. 1991, Obozowisko kultury janisławickiej w Dębach, woj. Włocławskie, stanowisko 29, Poznań, Inowrocław.
Google Scholar
Grygiel R. 2004, Neolit i początki epoki brązu w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek, t. I, Wczesny neolit. Kultura ceramiki wstęgowej rytej, Łódź.
Google Scholar
Inizan M. L., Roche H., Tixier J. 1992, Technology of Knapped Stone, Meudon.
Google Scholar
Kabaciński J. 2010, Przemiany wytwórczości krzemieniarskiej społeczności kultur wstęgowych strefy wielkodolinnej Niżu Polski, Poznań.
Google Scholar
Kozłowski J.K. 2004, Świat przed „rewolucją” neolityczną, [w:] Wielka historia świata, t. 1, Kraków.
Google Scholar
Kozłowski S.K. 1989, Mesolithic in Poland. A new approach, Warszawa.
Google Scholar
Krukowski S. W. 1992, Tło i kościec prehistorii genetycznej, [w:] J. Lech, J. Partyka (red.), Prof. Stefan Krukowski (1890–1982). Działalność archeologiczna i jej znaczenie dla nauki polskiej, Ojców, s. 15–19.
Google Scholar
Libera J., Talar A. 1990, Obozowisko kultury janisławickiej w Gwoźdźcu, stan. 9, gm. Bojanów, woj. Tarnobrzeg, w świetle badań 1966–1967, „Sprawozdania Archeologiczne”, t. 42, s. 66–93.
Google Scholar
Migal W. 2002, Zamysł technologiczny wióra krzemiennego z Winiar, gm. Dwikozy, [w:] B. Matraszek, S. Sałaciński (red.), Krzemień świeciechowski w pradziejach, Studia nad gospodarką surowcami krzemiennymi w pradziejach, t. 4, s. 255–265.
Google Scholar
Migal W., Barska K. 2003, The role of experimental flint knapping for the reconstruction of Neolithic flint processing, [w:] (Re) konstrukce a experiment v archeologii, “Studie, materialy á zpravy zahraničy popularizace polemika recenze”, nr 4, s. 73–77.
Google Scholar
Migal W., Wąs M. 2003, Micro blade pressure technique at the Late Mesolithic site Dęby 29. Experimental approach, [w:] The Stone – Techniques and Technologies, (w druku).
Google Scholar
Niesiołowska E., 1988, Stone Industry of the Early Phase of the Funnel Beaker Culture, [w:] J.K. Kozłowski, S.K. Kozłowski (red.) Chipped Stone Industries of the Early Farming Cultures in Europe, „Archaeologia Interregionalis”, vol. 9, Warszawa-Kraków, s. 361-367.
Google Scholar
Nowak K. 1981, Zur Problematik des Mesolithikums in Nordostpolen, „Veröffentlichungen des Museums für Ur- und Frühgeschichte Potsdam”, Bd. 14/15, s. 355–371.
Google Scholar
Obuchowski W. 1998, Schyłkowy paleolit i mezolit prawobrzeżnej strefy dorzecza górnego Niemna, maszynopis pracy magisterskiej w IA UW, Warszawa.
Google Scholar
Owen L. 1988, Blade and Microblade technology, BAR International Series, No. 441, s. 1–222.
Google Scholar
Schild R. 1975, Późny paleolit, [w:] W. Chmielewski, W. Hensel (red.), Prahistoria ziem polskich, t. I, Paleolit i mezolit, Wrocław.
Google Scholar
Schild R. 2000, Stefan Krukowski (1890–1982) i jego myśl teoretyczna, [w:] S. Tabaczyński (red.), Kultury archeologiczne a rzeczywistość dziejowa, Warszawa, s. 31–44.
Google Scholar
Schild R., Królik H., Marczak M. 1985, Kopalnia krzemienia czekoladowego w Tomaszowie, Wrocław.
Google Scholar
Szymczak K. 1982, Styl technologiczny wiórów krzemiennych. Badania na przykładzie późnomezolitycznych zespołów kultur janisławickiej i chojnicko-pieńkowskiej, „Wiadomości Archeologiczne”, t. 47, z. 2, s. 131–141.
Google Scholar
Wąs M. 2005, Technologia krzemieniarstwa kultury janisławickiej, Łódź.
Google Scholar
Wąs M. 2008, O dystrybucji „czekolady” w kulturze janisławickiej z perspektywy technologii krzemieniarstwa, [w:] W. Borkowski, J. Libera, B. Sałacińska, S. Sałaciński (red.), Krzemień czekoladowy w pradziejach, Warszawa, Lublin, s. 171–183.
Google Scholar
Wąs M. 2011, Materiały krzemienne kultury ceramiki wstęgowej rytej ze stanowiska Modlnica 5, woj. małopolskie, maszynopis.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.