Uczestnictwo Konferencji Episkopatu Polski w dyskursie politycznym III Rzeczypospolitej Polskiej a autonomia i niezależność państwa i Kościoła. Analiza wybranych stanowisk jednostek strukturalnych KEP z lat 2015–2023

Jakub Stępień

doi:10.18778/0208-6069.108.03

Autor

Jakub Stępień Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji https://orcid.org/0000-0003-0106-6805

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6069.108.03

Słowa kluczowe:

Kościół, państwo, Konferencja Episkopatu Polski, autonomia, separacja, niezależność

Abstrakt

Głos Kościoła katolickiego pozostaje wyraźnie słyszalny w debacie publicznej toczącej się w III Rzeczypospolitej Polskiej, w każdym aspekcie życia społecznego, także dyskursie politycznym, dotyczącym określonych, bieżących działań przedstawicieli władz świeckich w zakresie kreowania polityki państwa. Z punktu widzenia struktury hierarchiczno-kompetencyjnej wspólnoty kościelnej, niezwykłą doniosłość w tym aspekcie funkcjonowania wspólnoty państwowej posiadają komunikaty jednostek strukturalnych Konferencji Episkopatu Polski, w odbiorze społecznym utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kościoła instytucyjnego. Właściwe przepisy prawa świeckiego i kościelnego przewidują jednak konkretne zasady funkcjonowania wspólnoty religijnej w stosunku do państwa i z państwem, których podstawą pozostaje poszanowanie wzajemnej autonomii i separacji wspólnot. Praktyka tego rodzaju aktywności wskazuje jednakże na istnienie pewnych tendencji i zjawisk związanych ze sposobem formułowania tego rodzaju komunikatów, mogących stanowić nierzadko naruszenie ww. zasady.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. [Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483].
Google Scholar

Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską [Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318].
Google Scholar

Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży [Dz.U. z 1993 r. Nr 17, poz. 78].
Google Scholar

Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o leczeniu niepłodności [Dz.U. z 2015 r. poz. 1087].
Google Scholar

Codex Iuris Canonici. Auctoritate Joannis Pauli PP. II promulgatus. Kodeks Prawa Kanonicznego. 1984. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Concilium Oecumenicum Vaticanum II. 1966. Constitutio pastoralis de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et spes, promulgatus (7.12.1965), AAS 58 (1966). Tekst polski: Sobór Watykański II. 2002. „Konstytucja Duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym”. W Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Red. Maria Przybył. 526–606. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski. b.d. „Rady”. https://episkopat.pl/rady-3/#1455604303561–736be41d-c969 (dostęp 25.09.2023).
Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski. 2009. „Statut Konferencji Episkopatu Polski, obowiązujący od 7.10.2009 r.” https://episkopat.pl/statut-konferencji-episkopatu-polski/ (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski. 2015. „Komunikat Konferencji Episkopatu Polski w związku ze zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi zarządzonymi na dzień 25 października” (7.10.2015). Akta Konferencji Episkopatu Polski 27: 145.
Google Scholar

Prezydium Konferencji Episkopatu Polski. 2015a. „Apel Prezydium Konferencji Episkopatu Polski w związku z rozpoczęciem prac nad projektem ustawy o medycznym wspomaganiu prokreacji” (31.03.2015). Akta Konferencji Episkopatu Polski 27: 149–153.
Google Scholar

Prezydium Konferencji Episkopatu Polski. 2015b. „Oświadczenie Prezydium KEP po głosowaniu Sejmu RP nad rządowym projektem ustawy «o leczeniu niepłodności»” (25.06.2015). Akta Konferencji Episkopatu Polski 27: 154.
Google Scholar

Prezydium Konferencji Episkopatu Polski. 2016a. „Komunikat o prawie do wolnej niedzieli” (13.09.2016). Akta Konferencji Episkopatu Polski 28: 133.
Google Scholar

Prezydium Konferencji Episkopatu Polski. 2016b. „Komunikat ws. pełnej ochrony życia człowieka” (3.04.2016). Akta Konferencji Episkopatu Polski 28: 130.
Google Scholar

Rada ds. Społecznych Konferencji Episkopatu Polski. 2023. Vademecum wyborcze katolika – dokumentu Rady ds. Społecznych KEP (21.09.2023). https://episkopat.pl/doc/214370.vademecum-wyborcze-katolika-dokument-rady-ds-spolecznych-kep (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek. 2021. „Komunikat Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek ws. uchodźców docierających do Polski” (22.08.2021). Akta Konferencji Episkopatu Polski 33: 204–206.
Google Scholar

Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek. 2023. „Komunikat Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek ws. debaty o migrantach i uchodźcach” (12.07.2023). https://episkopat.pl/doc/214049.rada-kep-ds-migracji-turystyki-ipielgrzymek-przed-polska-stoja-powazne-i-pilne-wyzwania-migracyjne (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Rada Stała Konferencji Episkopatu Polski. 2020. „Słowa Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski w kwestii wspólnego stanowiska ws. wyborów prezydenckich” (28.04.2020). Akta Konferencji Episkopatu Polski 32: 130–132.
Google Scholar

Rada Stała Konferencji Episkopatu Polski. 2023. Stanowisko Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski w kontekście nadchodzących wyborów (2.05.2023). https://episkopat.pl/doc/213629.stanowisko-rady-stalej-konferencji-episkopatu-polski-w-kontekscie-nadchodzacychwyborow (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Banduła, Paweł. 2020a. „Geneza Konferencji Episkopatu Polski”. Kościół i Prawo 9(2): 9–21.
Google Scholar

Banduła, Paweł. 2020b. „The Concept and Competences of the Conference of Bishops”. Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego XV(17(2)): 9–19.
Google Scholar

Borecki, Paweł. 2012. „Autonomia kościołów i związków wyznaniowych we współczesnym prawie polskim”. Studia z prawa wyznaniowego 15: 85–109.
Google Scholar

Borecki, Paweł. 2020. „Zasada niezależności państwa i związków wyznaniowych w prawie polskim – zagadnienia podstawowe w ujęciu krytycznym”. Studia Iuridica 89: 9–18.
Google Scholar

Borecki, Paweł. 2021. „Zasada niezależności państwa i związków wyznaniowych”. Przegląd religioznawczy 4(282): 85–98.
Google Scholar

Borucki, Janusz. 2020. „Rozdział Kościoła od państwa. Recepcja doktryny Soboru Watykańskiego II w konkordacie między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską z 1993 r.”. Studia Włocławskie 22: 280–302.
Google Scholar

Chrostowski, Mariusz. 2023. „«Unholy Alliance»: Identification and prevention of ideological and religious frames between right-wing populism and Christianity in Poland”. Zeitschrift für Religion, Gesellschaft und Politik 7: 321–348.
Google Scholar

Dyduch, Jan. 2013. „Kształt Prawny Konferencji Episkopatu Polski”. Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny 56(2): 3–15.
Google Scholar

Góralski, Wojciech. 1989. „Władza ustawodawcza Konferencji Episkopatu według Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r.”. Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny 32(1–2): 45–57.
Google Scholar

Jędrzejczyk, Agnieszka. 2021. Jak Rzecznik Praw Obywatelskich wyjaśniał sprawę wyborów kopertowych w 2020 r. i co udało się mu ustalić? https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rzecznik-praw-obywatelskich-i-wybory-kopertowe (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Krukowski, Józef. 2008. Polskie Prawo Wyznaniowe. Warszawa: LexisNexis.
Google Scholar

Krukowski, Józef. 2020. „Zasada poszanowania niezależności i autonomii państwa i Kościoła katolickiego oraz współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego. Geneza i znaczenie art. 1 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Polską 1993–1998”. Roczniki Nauk Prawnych XXX(4): 83–108.
Google Scholar

Müller, Marcin. 2023. Prezes, dyrektor i celnicy, czyli co wolno na Jasnej Górze. https://www.tygodnikpowszechny.pl/prezes-dyrektor-i-celnicy-czyli-co-wolno-na-jasnej-gorze-183988 (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Orzeszyna, Krzysztof. 2007. Podstawy relacji między państwem a kościołami w konstytucjach państw członkowskich i traktatach Unii Europejskiej. Studium prawnoporównawcze. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Piwowarski, Władysław. 1998. „Wzajemne relacje między państwem a Kościołem w świetle Katolickiej Nauki Społecznej”. Roczniki Nauk Społecznych XXVI(1): 111–119.
Google Scholar

Słowikowska, Anna. 2014. „Soborowa zasada współdziałania Kościoła i państwa w kontekście zasad ją warunkujących”. Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 9(11(2)): 31–62.
Google Scholar

Steczkowski, Piotr. 2018. „Zasady relacji Kościół–państwo według Soboru Watykańskiego II”. Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 13(15(1)): 157–181.
Google Scholar

Steinhagen, Dorota. 2023. Kampania PiS na Jasnej Górze. Jarosław Kaczyński do słuchaczy Radia Maryja: „Wybory to decyzja, że Polska ma trwać". https://czestochowa.wyborcza.pl/czestochowa/7,48725,29954945,kampania-pis-na-jasnej-gorze-jaroslaw-kaczynski-do-sluchaczy.html (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Stępień, Jakub. 2019. „The activity of the Catholic Church during the election campaign”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 5(51): 159–173.
Google Scholar

Stępień, Jakub. 2020. „Współczesne modele separacji państwa i Kościoła”. W Prawo, religia, wyznanie. Na styku normatywizmu i moralności. Red. Patrycja Staniszewska-Pobikrowska. 12–32. Warszawa: Think & Make.
Google Scholar

Stępień, Jakub. 2021. „Postulaty Soboru Watykańskiego II dotyczące stosunków pomiędzy Kościołem katolickim i państwem w nauczaniu papieża Franciszka”. Roczniki nauk prawnych XXXI(2): 199–214.
Google Scholar

Sztychmiler, Ryszard. 1991–1992. „Kompetencje Konferencji Episkopatu dotyczące przygotowania do małżeństwa”. Roczniki nauk prawnych I–II: 67–76.
Google Scholar

Szymanek, Jarosław. 2006. „Prawo wyznaniowe w praktyce III RP (zagadnienia wybrane)”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny LXVIII(1): 93–109.
Google Scholar

Żaryn, Jan. 2010. „Państwo–Kościół katolicki w Polsce 1956–1989 (wybrane zagadnienia)”. W Polski wiek XX: PRL od grudnia 70 do czerwca 89. Red. Krzysztof Persak, Paweł Machcewicz. 35–122. Warszawa: Bellona, Muzeum Historii Polski.
Google Scholar