Uczestnictwo Konferencji Episkopatu Polski w dyskursie politycznym III Rzeczypospolitej Polskiej a autonomia i niezależność państwa i Kościoła. Analiza wybranych stanowisk jednostek strukturalnych KEP z lat 2015–2023

Jakub Stępień

doi:10.18778/0208-6069.108.03

Authors

Jakub Stępień Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji https://orcid.org/0000-0003-0106-6805

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6069.108.03

Keywords:

Church, State, Polish Episcopal Conference, autonomy, separation, independence

Abstract

The voice of the Catholic Church remains audible in the public debate in the Third Republic of Poland, in every aspect of social life, including political discourse, regarding specific, current activities of representatives of secular authorities in the creation of state policy. From the point of view of the hierarchical and competence structure of the church community, the communications of the structural units of the Polish Episcopal Conference – which in public perception are identified as the official positions of the institutional Church – are of extraordinary importance in this aspect of the functioning of the state community. However, the relevant provisions of secular and church law provide for specific rules for the functioning of the religious community in relation to and with the state, the basis of which is respect for the mutual autonomy and separation of communities. The practice of this type of activity, however, indicates the existence of certain tendencies and phenomena related to the way of formulating this type of messages, which may often constitute a violation of the above-mentioned principle.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. [Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483].
Google Scholar

Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską [Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318].
Google Scholar

Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży [Dz.U. z 1993 r. Nr 17, poz. 78].
Google Scholar

Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o leczeniu niepłodności [Dz.U. z 2015 r. poz. 1087].
Google Scholar

Codex Iuris Canonici. Auctoritate Joannis Pauli PP. II promulgatus. Kodeks Prawa Kanonicznego. 1984. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Concilium Oecumenicum Vaticanum II. 1966. Constitutio pastoralis de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et spes, promulgatus (7.12.1965), AAS 58 (1966). Tekst polski: Sobór Watykański II. 2002. „Konstytucja Duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym”. W Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Red. Maria Przybył. 526–606. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski. b.d. „Rady”. https://episkopat.pl/rady-3/#1455604303561–736be41d-c969 (dostęp 25.09.2023).
Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski. 2009. „Statut Konferencji Episkopatu Polski, obowiązujący od 7.10.2009 r.” https://episkopat.pl/statut-konferencji-episkopatu-polski/ (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski. 2015. „Komunikat Konferencji Episkopatu Polski w związku ze zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi zarządzonymi na dzień 25 października” (7.10.2015). Akta Konferencji Episkopatu Polski 27: 145.
Google Scholar

Prezydium Konferencji Episkopatu Polski. 2015a. „Apel Prezydium Konferencji Episkopatu Polski w związku z rozpoczęciem prac nad projektem ustawy o medycznym wspomaganiu prokreacji” (31.03.2015). Akta Konferencji Episkopatu Polski 27: 149–153.
Google Scholar

Prezydium Konferencji Episkopatu Polski. 2015b. „Oświadczenie Prezydium KEP po głosowaniu Sejmu RP nad rządowym projektem ustawy «o leczeniu niepłodności»” (25.06.2015). Akta Konferencji Episkopatu Polski 27: 154.
Google Scholar

Prezydium Konferencji Episkopatu Polski. 2016a. „Komunikat o prawie do wolnej niedzieli” (13.09.2016). Akta Konferencji Episkopatu Polski 28: 133.
Google Scholar

Prezydium Konferencji Episkopatu Polski. 2016b. „Komunikat ws. pełnej ochrony życia człowieka” (3.04.2016). Akta Konferencji Episkopatu Polski 28: 130.
Google Scholar

Rada ds. Społecznych Konferencji Episkopatu Polski. 2023. Vademecum wyborcze katolika – dokumentu Rady ds. Społecznych KEP (21.09.2023). https://episkopat.pl/doc/214370.vademecum-wyborcze-katolika-dokument-rady-ds-spolecznych-kep (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek. 2021. „Komunikat Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek ws. uchodźców docierających do Polski” (22.08.2021). Akta Konferencji Episkopatu Polski 33: 204–206.
Google Scholar

Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek. 2023. „Komunikat Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek ws. debaty o migrantach i uchodźcach” (12.07.2023). https://episkopat.pl/doc/214049.rada-kep-ds-migracji-turystyki-ipielgrzymek-przed-polska-stoja-powazne-i-pilne-wyzwania-migracyjne (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Rada Stała Konferencji Episkopatu Polski. 2020. „Słowa Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski w kwestii wspólnego stanowiska ws. wyborów prezydenckich” (28.04.2020). Akta Konferencji Episkopatu Polski 32: 130–132.
Google Scholar

Rada Stała Konferencji Episkopatu Polski. 2023. Stanowisko Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski w kontekście nadchodzących wyborów (2.05.2023). https://episkopat.pl/doc/213629.stanowisko-rady-stalej-konferencji-episkopatu-polski-w-kontekscie-nadchodzacychwyborow (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Banduła, Paweł. 2020a. „Geneza Konferencji Episkopatu Polski”. Kościół i Prawo 9(2): 9–21.
Google Scholar

Banduła, Paweł. 2020b. „The Concept and Competences of the Conference of Bishops”. Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego XV(17(2)): 9–19.
Google Scholar

Borecki, Paweł. 2012. „Autonomia kościołów i związków wyznaniowych we współczesnym prawie polskim”. Studia z prawa wyznaniowego 15: 85–109.
Google Scholar

Borecki, Paweł. 2020. „Zasada niezależności państwa i związków wyznaniowych w prawie polskim – zagadnienia podstawowe w ujęciu krytycznym”. Studia Iuridica 89: 9–18.
Google Scholar

Borecki, Paweł. 2021. „Zasada niezależności państwa i związków wyznaniowych”. Przegląd religioznawczy 4(282): 85–98.
Google Scholar

Borucki, Janusz. 2020. „Rozdział Kościoła od państwa. Recepcja doktryny Soboru Watykańskiego II w konkordacie między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską z 1993 r.”. Studia Włocławskie 22: 280–302.
Google Scholar

Chrostowski, Mariusz. 2023. „«Unholy Alliance»: Identification and prevention of ideological and religious frames between right-wing populism and Christianity in Poland”. Zeitschrift für Religion, Gesellschaft und Politik 7: 321–348.
Google Scholar

Dyduch, Jan. 2013. „Kształt Prawny Konferencji Episkopatu Polski”. Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny 56(2): 3–15.
Google Scholar

Góralski, Wojciech. 1989. „Władza ustawodawcza Konferencji Episkopatu według Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r.”. Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny 32(1–2): 45–57.
Google Scholar

Jędrzejczyk, Agnieszka. 2021. Jak Rzecznik Praw Obywatelskich wyjaśniał sprawę wyborów kopertowych w 2020 r. i co udało się mu ustalić? https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rzecznik-praw-obywatelskich-i-wybory-kopertowe (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Krukowski, Józef. 2008. Polskie Prawo Wyznaniowe. Warszawa: LexisNexis.
Google Scholar

Krukowski, Józef. 2020. „Zasada poszanowania niezależności i autonomii państwa i Kościoła katolickiego oraz współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego. Geneza i znaczenie art. 1 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Polską 1993–1998”. Roczniki Nauk Prawnych XXX(4): 83–108.
Google Scholar

Müller, Marcin. 2023. Prezes, dyrektor i celnicy, czyli co wolno na Jasnej Górze. https://www.tygodnikpowszechny.pl/prezes-dyrektor-i-celnicy-czyli-co-wolno-na-jasnej-gorze-183988 (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Orzeszyna, Krzysztof. 2007. Podstawy relacji między państwem a kościołami w konstytucjach państw członkowskich i traktatach Unii Europejskiej. Studium prawnoporównawcze. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Piwowarski, Władysław. 1998. „Wzajemne relacje między państwem a Kościołem w świetle Katolickiej Nauki Społecznej”. Roczniki Nauk Społecznych XXVI(1): 111–119.
Google Scholar

Słowikowska, Anna. 2014. „Soborowa zasada współdziałania Kościoła i państwa w kontekście zasad ją warunkujących”. Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 9(11(2)): 31–62.
Google Scholar

Steczkowski, Piotr. 2018. „Zasady relacji Kościół–państwo według Soboru Watykańskiego II”. Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 13(15(1)): 157–181.
Google Scholar

Steinhagen, Dorota. 2023. Kampania PiS na Jasnej Górze. Jarosław Kaczyński do słuchaczy Radia Maryja: „Wybory to decyzja, że Polska ma trwać". https://czestochowa.wyborcza.pl/czestochowa/7,48725,29954945,kampania-pis-na-jasnej-gorze-jaroslaw-kaczynski-do-sluchaczy.html (dostęp 12.11.2023).
Google Scholar

Stępień, Jakub. 2019. „The activity of the Catholic Church during the election campaign”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 5(51): 159–173.
Google Scholar

Stępień, Jakub. 2020. „Współczesne modele separacji państwa i Kościoła”. W Prawo, religia, wyznanie. Na styku normatywizmu i moralności. Red. Patrycja Staniszewska-Pobikrowska. 12–32. Warszawa: Think & Make.
Google Scholar

Stępień, Jakub. 2021. „Postulaty Soboru Watykańskiego II dotyczące stosunków pomiędzy Kościołem katolickim i państwem w nauczaniu papieża Franciszka”. Roczniki nauk prawnych XXXI(2): 199–214.
Google Scholar

Sztychmiler, Ryszard. 1991–1992. „Kompetencje Konferencji Episkopatu dotyczące przygotowania do małżeństwa”. Roczniki nauk prawnych I–II: 67–76.
Google Scholar

Szymanek, Jarosław. 2006. „Prawo wyznaniowe w praktyce III RP (zagadnienia wybrane)”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny LXVIII(1): 93–109.
Google Scholar

Żaryn, Jan. 2010. „Państwo–Kościół katolicki w Polsce 1956–1989 (wybrane zagadnienia)”. W Polski wiek XX: PRL od grudnia 70 do czerwca 89. Red. Krzysztof Persak, Paweł Machcewicz. 35–122. Warszawa: Bellona, Muzeum Historii Polski.
Google Scholar