Partycypacja pracowników w zyskach i we własności – wpływ na wydajność pracy

Abstrakt

W literaturze można znaleźć znaczną ilość argumentów przemawiających za pracowniczą partycypacją finansową. Pomimo faktu, iż najważniejsze przesłanki na rzecz partycypacji finansowej wynikały z pobudek takich jak większa równość w dochodach i majątku oraz chęć poprawy relacji pomiędzy pracownikami i właścicielami przedsiębiorstw, to obecnie programy te są uznawane za element relacji przemysłowych opartych na strategiach menadżerskich oraz bardziej elastycznej polityce płac, co w rezultacie ma doprowadzić do wzrostu wydajności pracy i szybszego rozwoju przedsiębiorstwa. W związku z zauważalną większą popularnością programów własnościowych oraz udziału w zyskach, szczególną uwagę zwraca się na wielowymiarowe zależności pomiędzy finansowym udziałem we własności i wynikami ekonomicznymi, jak również na chęć wykazania, że mechanizm zależności pomiędzy własnością pracowniczą a jej wpływem na produktywność ma bardzo złożony charakter. Celem tego opracowania jest zaprezentowanie wybranych poglądów na temat postaw odnoszących się do wspomnianych zależności. Zarówno sądy teoretyczne jak i badania empiryczne pokazują, że po wielu latach analizy korzyści płynących z implementacji programów partycypacji finansowej, informacje uzyskane jedynie dzięki raportom nie są wystarczające do wypracowania jednoznacznej opinii dotyczącej wpływu partycypacji finansowej na wyniki (produktywność) osiągane przez przedsiębiorstwa. Ponadto, uzyskanie takiej opinii jest dodatkowo utrudnione przez brak przejrzystych danych oraz tego, w jakim stopniu wdrażane programy partycypacyjne przyczyniają się do zmiany wyników finansowych. W rezultacie, zarówno dotychczasowa teoria jak i obecne badania nie wyjaśniają w przekonujący sposób zależności pomiędzy programami partycypacji finansowej a wynikami uzyskiwanymi dzięki ich wdrażaniu, co jedynie utwierdza w przekonaniu, iż istnieje potrzeba prowadzenia dalszych badań w tym zakresie. W tym wypadku badania empiryczne powinny skupić się na ocenie jakościowej a nie ilościowej, która mimo swojego powszechnego charakteru, nie określa powyższych zależności w sposób zbyt dokładny. Kolejnym wnioskiem, do którego można dojść, jest potrzeba prowadzenia dalszych badań w oparciu o większe próby przedsiębiorstw, biorąc pod uwagę charakter prowadzonej przez nie działalności oraz otoczenie w którym funkcjonują. Wydaje się, że pod uwagę należy wziąć pewne dodatkowe aspekty, m.in. rodzaj wprowadzanego programu partycypacji finansowej, ponieważ decyzja ta może oddziaływać na wyniki osiągane w przyszłości. Oprócz tego, badania powinny rozpoczynać się na długo przed implementacją programu w przedsiębiorstwie, co pozwoliłoby na przeprowadzanie analiz porównawczych i ocenę wpływu danego programu na produktywność.