Analiza sezonowych prawidłowości na rynkach paliw Grupy Wyszehradzkiej

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/1508-2008.27.12

Słowa kluczowe:

rynek paliw, sezonowe prawidłowości, Grupa Wyszehradzka, test Wilcoxona, regresja, model GARCH

Abstrakt

Celem pracy jest weryfikacja występowania sezonowych prawidłowości na rynkach paliw w krajach Grupy Wyszehradzkiej (V4), tj. w Czechach, na Węgrzech, w Polsce i na Słowacji. W odróżnieniu od wielu opracowań analizujących globalne rynki ropy ta praca koncentruje się na regionalnych detalicznych rynkach paliw. Dane empiryczne stanowią średnie tygodniowe ceny benzyny bezołowiowej Pb95 oraz oleju napędowego w okresie od stycznia 2016 do grudnia 2020 roku. Wykorzystane metody obejmują szereg narzędzi statystycznych i ekonometrycznych, takich jak test sumy rang Wilcoxona, regresja prosta oraz uogólnione modele autoregresyjne z warunkową heteroskedastycznością (GARCH). W badaniach skupiono się na analizie dwóch ważnych efektów kalendarzowych: efektu miesiąca w roku i efektu Halloween, ale uwzględniono również efekt sezonowej zmiany benzyny. Analiza empiryczna przedstawiona w pracy nie dostarczyła jednoznacznych dowodów na występowanie istotnych statystycznie prawidłowości na rynkach paliw w Grupie Wyszehradzkiej, gdyż wyniki uzyskane w konsekwencji zastosowania poszczególnych metod nie były jednoznaczne. Niemniej wnioski sformułowane na podstawie testu Wilcoxona są zgodne z wnioskami z modeli GARCH (1, 1) ujawniającymi efekt kwietnia dla benzyny i efekt grudnia dla oleju napędowego w Polsce. Ponadto wyniki regresji prostej i modelu GARCH (1, 1) wskazują efekt października dla benzyny na Słowacji. Natomiast żadna z zastosowanych metod nie pozwoliła wykryć efektu Halloween ani odwrotnego efektu Halloween czy też efektu sezonowej zmiany benzyny na rynkach paliw Grupy Wyszehradzkiej. Otrzymane wnioski dają nowy wgląd w rynki paliw Grupy Wyszehradzkiej i mogą być istotne dla podmiotów zajmujących się przetwórstwem ropy naftowej, przedsiębiorstw handlu detalicznego, firm transportowych i dystrybucyjnych, rolników czy konsumentów indywidualnych.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Ambroziak, Ł., Chojna, J., Gniadek, J., Juszczak, A., Miniszewski, M., Strzelecki, J., Szpor, A., Śliwowski, P., Święcicki, I., Wąsiński, M. (2020), The Visegrad Group – 30 Years of Transformation, Integration and Development, Polish Economic Institute, Warszawa.
Google Scholar

Arendas, P., Tkacova, D., Bukoven, J. (2018), Seasonal patterns in oil prices and their implications for investors, “Journal of International Studies”, 11 (2), pp. 180–192, https://doi.org/10.14254/2071-8330.2018/11-2/12
Google Scholar

Borges, M. (2009), Calendar effects in stock markets: Critique of previous methodologies and recent evidence in European countries, “Working Papers”, WP 37/2009/DEUECE, School of Economics and Management, Technical University of Lisbon.
Google Scholar

Borowski, K. (2016), Analysis of selected seasonality effects in markets of futures contracts with the following underlying instruments: crude oil, Brent oil, heating oil, gas oil, natural gas, feeder cattle, live cattle, lean hogs and lumber, “Journal of Management and Financial Sciences”, 26 (4), pp. 27–44.
Google Scholar

Bouman, S., Jacobsen, B. (2002), The Halloween Indicator, ‘Sell in May and Go Away’: Another Puzzle, “The American Economic Review”, 92 (5), pp. 1618–1635, https://doi.org/10.1257/000282802762024683
Google Scholar

Burakov, D., Freidin, M., Solovyev, Y. (2018), The Halloween effect on energy markets: an empirical study, “International Journal of Energy Economics and Policy”, 8 (2), pp. 121–126.
Google Scholar

Ambroziak, Ł., Chojna, J., Gniadek, J., Juszczak, A., Miniszewski, M., Strzelecki, J., Szpor, A., Śliwowski, P., Święcicki, I., Wąsiński, M. (2020), The Visegrad Group – 30 Years of Transformation, Integration and Development, Polish Economic Institute, Warszawa.
Google Scholar

Arendas, P., Tkacova, D., Bukoven, J. (2018), Seasonal patterns in oil prices and their implications for investors, “Journal of International Studies”, 11 (2), pp. 180–192, https://doi.org/10.14254/2071-8330.2018/11-2/12
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14254/2071-8330.2018/11-2/12

Borges, M. (2009), Calendar effects in stock markets: Critique of previous methodologies and recent evidence in European countries, “Working Papers”, WP 37/2009/DEUECE, School of Economics and Management, Technical University of Lisbon.
Google Scholar

Borowski, K. (2016), Analysis of selected seasonality effects in markets of futures contracts with the following underlying instruments: crude oil, Brent oil, heating oil, gas oil, natural gas, feeder cattle, live cattle, lean hogs and lumber, “Journal of Management and Financial Sciences”, 26 (4), pp. 27–44.
Google Scholar

Bouman, S., Jacobsen, B. (2002), The Halloween Indicator, ‘Sell in May and Go Away’: Another Puzzle, “The American Economic Review”, 92 (5), pp. 1618–1635, https://doi.org/10.1257/000282802762024683
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1257/000282802762024683

Burakov, D., Freidin, M., Solovyev, Y. (2018), The Halloween effect on energy markets: an empirical study, “International Journal of Energy Economics and Policy”, 8 (2), pp. 121–126.
Google Scholar

e-petrol.pl (n.d.), https://www.e-petrol.pl (accessed: 21.06.2021).
Google Scholar

Engle, R.F. (1982), Autoregressive Conditional Heteroscedasticity with Estimates of the Variance of United Kingdom Inflation, “Econometrica”, 50 (4), pp. 987–1007, https://doi.org/10.2307/1912773
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/1912773

GasBuddy (n.d.), https://www.gasbuddy.com (accessed: 9.07.2022).
Google Scholar

Górska, A., Krawiec, M. (2015), Calendar Effects in the Market of Crude Oil, “Scientific Journal of Warsaw University of Life sciences – SGGW: Problems of World Agriculture”, 15 (30), pp. 52–70, http://doi.org/10.22004/ag.econ.230857
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2015.15.4.54

Howstuffworks (n.d.), Auto, https://www.auto.howstuffworks.com (accessed: 10.08.2022).
Google Scholar

Ibendhal, G. (2019), Fuel Price Seasonality, Kansas State University, https://www.agmanager.info/machinery/fuel-price-forecasts/fuel-price-seasonality (accessed: 5.07.2022).
Google Scholar

Osińska, M. (2006), Financial econometrics, PWE, Warszawa.
Google Scholar

Qi, M., Wang, W. (2013), The Monthly Effects in Chinese Gold Market, “International Journal of Economics and Finance”, 5 (10), pp. 141–146, https://doi.org/10.5539/ijef.v5n10p141
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5539/ijef.v5n10140

Rosado, J., Guerra, D., Ferreira, P. (2021), Seasonality in fuel consumption: a case study of a gas station, “Revista De Métodos Cuantitativos Para La Economía Y La Empresa”, 32, pp. 3–12, https://doi.org/10.46661/revmetodoscuanteconempresa.4350
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.46661/revmetodoscuanteconempresa.4350

Rosini, L., Shenai, V. (2020), Stock returns and calendar anomalies on the London Stock Exchange in the dynamic perspective of the Adaptive Market Hypothesis: A study of FTSE100 & FTSE250 indices over a ten year period, “Quantitative Finance and Economics”, 4 (1), pp. 121–147, https://doi.org/10.3934/QFE.2020006
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3934/QFE.2020006

Shapiro, S.S., Wilk, M.B. (1965), An analysis of variance test for normality (complete samples), “Biometrika”, 52 (3–4), pp. 591–611, https://doi.org/10.1093/biomet/52.3-4.591
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/biomet/52.3-4.591

U.S. Energy Information Administration (n.d.), https://www.eia.gov (accessed: 10.08.2022).
Google Scholar

Valadkhani, A. (2013), Seasonal patterns in daily prices of unleaded petrol across Australia, “Energy Policy”, 56, pp. 720–731, http://doi.org/10.1016/j.enpol.2013.01.050
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.enpol.2013.01.050

Wild, C.J., Seber, G.A.F. (2000), Chance encounters: A first course in data analysis and inference, Wiley, New York.
Google Scholar

Yu, H.C., Shih, T.L. (2011), Gold, crude oil and the weekend effect: a probability distribution approach, “Investment Management and Financial Innovations”, 8 (2), pp. 39–51.
Google Scholar

Opublikowane

2024-06-28

Jak cytować

Krawiec, M., & Górska, A. (2024). Analiza sezonowych prawidłowości na rynkach paliw Grupy Wyszehradzkiej. Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe, 27(2), 49–72. https://doi.org/10.18778/1508-2008.27.12

Numer

Dział

Artykuły