Dzieciństwo z niepełnosprawnością – problem realizacji praw dziecka niepełnosprawnego w praktyce społecznej

Autor

  • Grażyna Mikołajczyk-Lerman Katedra Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.62.06

Słowa kluczowe:

dziecko niepełnosprawne, prawa dziecka, warunki życia i nauki

Abstrakt

Dzieciństwo z niepełnosprawnością z całą pewnością jest „starym” problemem, który powoduje określone konsekwencje społeczne, ale w obliczu upowszechniających się praw dziecka, w tym także niepełnosprawnego, pojawiają się nowe okoliczności i wyzwania. Podejście oparte na prawach człowieka uwzględnia i akcentuje podmiotowość dziecka jako obywatela i przysługujące mu prawa w myśl nowoczesnej koncepcji dzieciństwa (Corsaro 1997; Jenks 2008; Prout, James 1997). Dzieci uzyskały w tym nowym podejściu pozycję aktywnych uczestników społecznego konstruowania dzieciństwa (Kwak, Mościskier 2002). Prawa dziecka są traktowane jako integralna część praw człowieka, przysługujących każdej istocie ludzkiej, także dzieciom niepełnosprawnym. Upowszechnianie się praw dziecka jako obywatela pozwala na wyeksponowanie trudnych doświadczeń najsłabszych fizycznie i/lub umysłowo dzieci i młodzieży (Callus, Farrugia 2016). Doświadczenia młodych niepełnosprawnych dają wiedzę na temat tego, co oni myślą o edukacji, służbie zdrowia i polityce społecznej. W większości są to negatywne doświadczenia, które potwierdzają wykluczenie dzieci i młodzieży niepełnosprawnej praktycznie we wszystkich dziedzinach życia, ale trzeba też podkreślić, iż grupa młodych niepełnosprawnych jest niejednorodna i ich doświadczenia nie zawsze są tylko negatywne (Davis 2004). Prezentowany artykuł podejmuje tematykę sytuacji dziecka niepełnosprawnego i jego rodziny, koncentrując się na specyficznych trudnościach, które stają się ich udziałem i w konsekwencji utrudniają, a czasem wręcz uniemożliwiają realizację praw im przynależnych.

Bibliografia

Barnes C., Mercer G. (2008), Niepełnosprawność, Wydawnictwo Sic! s.c., Warszawa
Google Scholar

Callus A.-M., Farrugia R. (2016), The Disabled Child’s Participation Rights, Taylor & Francis Ltd, United Kingdom
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781315615509

Corsaro W. (2005), The sociology of childhood, Sage Publications, Thousand Oaks, London, New Delhi
Google Scholar

Davis J. M. (2004), Disability and childhood: deconstructing the stereotypes, [w:] J. Swain, S. French, C. Barnes, C. Thomas (eds.), Disabling barriers – enabling environments, Sage Publications, London, s. 142–148
Google Scholar

Jankowska M. (2012), Prawa osób niepełnosprawnych w międzynarodowych aktach prawnych, „Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania”, nr 2, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Warszawa, www.pfron.org.pl/download/5/78/03_Maria_Jankowska.pdf [dostęp 5.12.2012]
Google Scholar

Jenks Ch. (2008), Socjologiczne konstrukty dzieciństwa, [w:] M. J. Kehily (red.), Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, Wydawnictwo WAM, Kraków, s. 111–133
Google Scholar

Konwencja o Prawach Dziecka (1989), ONZ, Dz. U. z 23 grudnia 1991 r., Nr 120, poz. 526
Google Scholar

Konwencja o Prawach Osób Niepełnosprawnych (2006), Zgromadzenie Ogólne ONZ, Rezolucja 61/106 A/RES/61/106, http://www.unic.un.org.pl/dokumenty/Konwencja_Praw_Osob_Niepelnosprawnych.pdf [dostęp 16.07.2013]
Google Scholar

Kwak A., Mościskier A. (2002), Rzeczywistość praw dziecka w rodzinie, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa
Google Scholar

Mikołajczyk-Lerman G. (2013), Między wykluczeniem a integracją – realizacja praw dziecka niepełnosprawnego i jego rodziny. Analiza socjologiczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-927-8

Oliver M., Zarb G. (1997), The Politics of Disability: a new approach, [w:] L. Barton, M. Oliver (eds.), Disability Studies: Past Present and Future, The Disability Press, Leeds, s. 195–216
Google Scholar

Prout A., James A. (1997), A New Paradigm for the Sociology of Childhood? Provenance, Promise and Problems, [w:] A. James, A. Prout (eds.), Constructing and Reconstructing Childhood: Contemporary Issues in the Sociological Study of Childhood, RoutledgeFalmer, New York, s. 7–33
Google Scholar

Sowa J. (2006), Prawne podstawy procesu rehabilitacji edukacyjnej, [w:] I. Marczykowska, E. Markowska-Gos, A. Solak, W. Walc (red.), Prawa dziecka. Wybrane aspekty, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 223–244
Google Scholar

Szumski G. (2006), Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych. Sens i granice zmiany edukacyjnej, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa
Google Scholar

UNICEF (2015), A post-2015 world fit for children, https://www.unicef.org/disabilities/files/Disabilities_2pager_indicators_SDGs.pdf [dostęp 30.05.2017]
Google Scholar

Warzywoda-Kruszyńska W., Mikołajczyk-Lerman G. (red.) (2011), Uczeń i student niepełnosprawny – warunki życia i nauki, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2017-09-30

Jak cytować

Mikołajczyk-Lerman, G. (2017). Dzieciństwo z niepełnosprawnością – problem realizacji praw dziecka niepełnosprawnego w praktyce społecznej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, (62), 83–95. https://doi.org/10.18778/0208-600X.62.06