Sport to zdrowie! Refleksje o aktywności fizycznej Polaków

Aleksandra Leszczyńska

doi:10.18778/0208-600X.45.12

Autor

Aleksandra Leszczyńska Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii, Katedra Socjologii Polityki i Moralności

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.45.12

Słowa kluczowe:

prozdrowotna aktywność fizyczna, sport powszechny, sport dla wszystkich, uczestnictwo w kulturze fizycznej, troska o zdrowie

Abstrakt

Przemiany w sferze zdrowia w drugiej połowie XX w. umożliwiły popularyzację sportu powszechnego ‒ „sportu dla wszystkich” i zdrowotnie zorientowanej aktywności fizycznej. Aktywność fizyczna uznawana jest za jeden z najważniejszych elementów zdrowego stylu życia oraz czynnik determinujący stan zdrowia fizycznego i psychicznego jednostki. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, niewystarczająca aktywność jest czwartym w kolejności najczęstszym czynnikiem ryzyka, odpowiedzialnym za przedwczesne zgony na świecie. Upowszechnianie aktywności fizycznej we współczesnych społeczeństwach stanowi jeden z głównych celów programów wdrażanych przez władze międzynarodowe i państwowe, także w naszym kraju. Polacy dostrzegają i doceniają znaczenie regularnego uprawianiu sportu dla zdrowia, jednak ich deklaracje nie znajdują odzwierciedlenia w realnie podejmowanych działaniach. Wyniki badań przeprowadzonych w Polsce, w ostatnich latach, wskazują na niski poziom aktywności fizycznej naszego społeczeństwa. W niniejszym opracowaniu przedstawiono najważniejsze wnioski z raportów, z badań Centrum Badania Opinii Społecznej, Głównego Urzędu Statystycznego i Eurobarometru, z ostatnich lat, dotyczących uczestnictwa Polaków w kulturze fizycznej. W artykule zawarto także rozważania dotyczące przyczyn tak niskiego wskaźnika podejmowania aktywności fizycznej przez Polaków oraz specyfiki akcji prozdrowotnych, mających na celu zachęcanie naszego społeczeństwa do regularnego uprawiania sportu.

Bibliografia

Biała Księga na temat sportu (2007a), Komisja Wspólnot Europejskich, Bruksela, http://ec.europa.eu/sport/documents/wp_on_sport_pl.pdf, 22.02.2013.
Google Scholar

Biała Księga Strategia dla Europy w sprawie zagadnień zdrowotnych związanych z odżywianiem, nadwagą i otyłością (2007b), Komisja Wspólnot Europejskich, Bruksela, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2007:0279:FIN:PL:PDF, 23.02.2013.
Google Scholar

Borowiec A., Lignowska I. (2012), Czy ideologia healthismu jest cechą dystynktywną klasy średniej w Polsce?, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3, s. 95‒111.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2478/v10276-012-0025-1

Borowiec A., Lignowska I., Makowska M. (2009), Czy działania edukacyjne prowadzone w ramach profilaktyki i promocji zdrowia kreują „nowych dewiantów”?, „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje”, nr 12, s. 169‒182.
Google Scholar

Borzucka-Sitkiewicz K. (2006), Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna. Przewodnik dla edukatorów zdrowia, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Google Scholar

Czapiński J., Panek T. (red.) (2011), Diagnoza społeczna 2011, http://www.diagnoza.com, 22.02.2013.
Google Scholar

Eurobarometr 72.3 Sport and Physical Activity, Results for Poland (2009), http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_334_fact_pl_en.pdf, 22.02.2013.
Google Scholar

Fenrich W., Stec M., Gołdys A., Rogaczewska M. (2009), Kondycja Polaków, czyli po co nam sport?, Projekt Społeczny 2012, Trust for Civil Society in Central and Eastern Europe, Warszawa, http://www.ps2012.pl/uploads/media/files/raporty/raportks.pdf, 16.02.2013.
Google Scholar

Giddens A. (2008), Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Globalna strategia dotycząca diety, aktywności fizycznej i zdrowia (2004), Światowa Organizacja Zdrowia, Bruksela, http://d1dmfej9n5lgmh.cloudfront.net/msport/article_attachments/attachments/9610/original/globalna_strategia_nt_zdrowia_zalacznik.pdf?1334718870, 20.02.2013.
Google Scholar

Kocemba W. (2012), Społeczne zróżnicowanie uczestnictwa w kulturze fizycznej, [w:] Z. Dziubiński, Z. Krawczyk (red.), Socjologia kultury fizycznej, Wydawnictwa Dydaktyczne, Warszawa, s. 404‒423.
Google Scholar

Komunikat z badań BS/110/2912. Polacy o swoim zdrowiu oraz prozdrowotnych zachowaniach i aktywnościach (2012), CBOS, Warszawa, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2012/K_110_12.PDF, 23.02.2013.
Google Scholar

Komunikat z badań BS/130/2009, Polak zadbany ‒ troska o sylwetkę i własne ciało (2009), CBOS, Warszawa, http://cbos.pl/SPISKOM.POL/2009/K_130_09.PDF, 23.02.2013.
Google Scholar

Konkluzje Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie z dnia 27 listopada 2012 r. w sprawie propagowania aktywności fizycznej sprzyjającej zdrowiu (2012), DzU UE C 393/07 z 19.12.2012, s. 22, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2012:393:0022:0025:PL:PDF, 23.02.2013.
Google Scholar

Maszorek-Szymała A. (2010), Aktywność ruchowa dzieci i młodzieży w czasie wolnym ‒ teoretyczne podstawy i praktyczne implikacje, [w:] Z. Dziubiński, P. Rymarczyk (red.), Kultura fizyczna a globalizacja, Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, s. 377‒389.
Google Scholar

Narodowy Program Przeciwdziałania Chorobom Cywilizacyjnym. Moduł 1. Program zapobiegania nadwadze i otyłości oraz przewlekłym chorobom niezakaźnym poprzez poprawę żywienia i aktywności fizycznej na lata 2012‒2014 (2012), Ministerstwo Zdrowia, Warszawa, http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/mod1progrnadwaga_201210301313.pdf, 23.02.2013.
Google Scholar

Narodowy Program Zdrowia na lata 2007‒2015 (2007), [w:] Uchwała nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007 r. w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007‒2015, Ministerstwo Zdrowia, Warszawa, (załącznik), http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/zal_urm_npz_90_15052007p.pdf, 19.02.2013.
Google Scholar

Nowak P. F. (2010), Biegi uliczne nośnikiem wartości prozdrowotnych we współczesnej kulturze fizycznej, [w:] Z. Dziubiński, P. Rymarczyk (red.), Kultura fizyczna a globalizacja, Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, s. 401‒410.
Google Scholar

Pańczyk W. (2012), Aktywność rekreacyjno-turystyczna w świetle ponowoczesnych, zdrowotnych potrzeb społecznych, [w:] W. J. Cynarski, J. Kosiewicz, K. Obodyński (red.), Kultura fizyczna i sport w zwierciadle nauk społecznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 393‒413.
Google Scholar

Rekowski W. (2012), Zdrowie jako zjawisko społeczne, [w:] Z. Dziubiński, Z. Krawczyk (red.), Socjologia kultury fizycznej, Wydawnictwa Dydaktyczne, Warszawa, s. 164‒185.
Google Scholar

Rozwijanie europejskiego wymiaru sportu. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów (2011), Komisja Europejska, Bruksela, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2011:0012:FIN:PL:PDF, 22.02.2013.
Google Scholar

Rymarczyk P. (2012), Kultura fizyczna w społeczeństwie ponowoczesnym, [w:] Z. Dziubiński, Z. Krawczyk (red.), Socjologia kultury fizycznej, Wydawnictwa Dydaktyczne, Warszawa, s. 108‒120.
Google Scholar

Sahaj T. (2001), Czy sport to zdrowie? Refleksje filozoficzne, „Sport Wyczynowy”, nr 5–6, s. 73‒83.
Google Scholar

Sport powszechny w Polsce. Analiza sytuacji sportu w Polsce. Przygotowane dla Narodowego Programu Aktywizacji Sportowej przez Projekt Społeczny 2012 Uniwersytetu Warszawskiego (2012), Uniwersytet Warszawski, www.ps2012.pl/uploads/media/gniewino.pptx, 15.02.2013.
Google Scholar

Strategia rozwoju sportu w Polsce do 2015 roku (2007), Ministerstwo Sportu, Warszawa, https://d1dmfej9n5lgmh.cloudfront.net/msport/files/Downloads/20130103151557/815Finalna_strategia-_12_01.doc_2.pdf?1357226158, 22.02.2013.
Google Scholar

Tomik R. (2010), Program promocji aktywności fizycznej jako zadanie współczesnej szkoły, [w:] Z. Dziubiński, P. Rymarczyk (red.), Kultura fizyczna a globalizacja, Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, s. 411‒419.
Google Scholar

Uczestnictwo Polaków w sporcie i rekreacji ruchowej 2008 roku (2009), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Google Scholar

Ważny Z. (2005), Sport jako istotny element stylu życia człowieka przyszłości, [w:] H. Hanusz, B. Korpak (red.), Wychowanie fizyczne studentów. Przeżytek czy konieczność?, Zarząd Główny, Warszawa, s. 11‒18.
Google Scholar

Wytyczne UE dotyczące aktywności fizycznej. Zalecane działania polityczne wspierające aktywność fizyczną wpływającą pozytywnie na zdrowie (2008), Bruksela, http://ec.europa.eu/sport/documents/pa_guidelines_4th_consolidated_draft_pl.pdf, 23.02.2013.
Google Scholar