Przebić „czarną ścianę”, czyli motyw lęku w dramatach Henri-René Lenormanda
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.57.02Słowa kluczowe:
„czarna ściana”, depresja, niepokój, lęk, dramat, Henri-René LenormandAbstrakt
Henri-René Lenormand odnowił teatr wyznaczając mu jako domenę tajniki duszy ludzkiej. We wszystkich swych sztukach dążył do wyjaśnienia tajemnicy życia wewnętrznego, do rozwikłania zagadki, jaką jest człowiek dla samego siebie. Dramaturgia była więc dla autora Wariatki z niebios nie tylko środkiem ekspresji literackiej, ale i swego rodzaju terapią, pozwalającą mu zwalczyć depresję. W niniejszym artykule przywołano trzy dramaty: Czas jest snem, Wykolejeńcy, Tchórz, w których Francuz diagnozuje przypadki melancholii, opisując świat psychotyczny z perspektywy cierpiących postaci. Ukazuje on swoich bohaterów w zamknięciu, odizolowanych od reszty świata, duszących się w klaustrofobicznych mansardach, które symbolizują ich nadwerężony stan psychiczny. Poza tymi ścianami fizycznymi istnieje też w utworach Lenormanda niewidzialna dla oka, choć wszechobecna „czarna ściana”, przed którą staje zupełnie bezbronny, załamany psychicznie człowiek, szukający w niej chociażby najmniejszej szczeliny umożliwiającej mu wydostanie się na zewnątrz z urojonego świata.
Pobrania
Bibliografia
Bichet Jean-Paul, Étude sur l’anxiété, Amédée Legrand, 1929.
Google Scholar
Braun Kazimierz, Wielka Reforma Teatru w Europie, ludzie-idee-zdarzenia, Wydawnictwo: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1984.
Google Scholar
Daniel-Rops Henri, Notre inquiétude. Essais: louange de l’inquiétude – sur une génération nouvelle – positions devant l’inquiétude, Perrin & Cie, Paris 1927.
Google Scholar
Jomaron Jacqueline de, “Henri-René Lenormand mis en scène par Georges Pitoëff”, [in:] Les Voies de la création théâtrale, tome VII, Éditions du C.N.R.S., 1979.
Google Scholar
Kandyński Wassily, O duchowości w sztuce, trans. S. Fijałkowski, Państwowa Galeria Sztuki w Łodzi, 1996.
Google Scholar
Kępiński Antoni, Lęk, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warsaw 1977.
Google Scholar
Kępiński Antoni, Melancholia, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warsaw 1974.
Google Scholar
Kępiński Antoni, Psychopatie, Sagittarius, 1992.
Google Scholar
Lenormand Henri-René, “Le Lâche”, La Petite Illustration, 13 February 1926.
Google Scholar
Lenormand Henri-René, Le Temps est un songe, Théâtre Complet 8, Albin Michel, 1935.
Google Scholar
Lenormand Henri-René, Les Pitoëff, souvenirs, Odette Lieutier, 1943.
Google Scholar
Lenormand Henri-René, Les Ratés, Théâtre Complet 1, Édition Albin Michel, 1921.
Google Scholar
Maeterlinck Maurice, La vie des termites, Charpentier/Fasquelle, 1926.
Google Scholar
Mitarski Jan, “Demonologia lęku. Niektóre formy ekspresji i symboliki lęku w dziejach kultury”, [in:] A. Royde-Smith G., “The Coward”, Londres, The Outlook, vol. 58, 31 July 1926.
Google Scholar
Surer Paul, “Études sur le théâtre français: Henri-René Lenormand”, Information littéraire, September–October 1953.
Google Scholar
Surer Paul, Współczesny teatr francuski, trans. K.A. Jeżewski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warsaw 1977.
Google Scholar
Vogelweith Guy, Le personnage et ses métamorphoses dans le théâtre de Strindberg, thèse, Université de Paris IV, 1971.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.