„Kto z nas nie błądzi światłem po tych ścianach”, czyli archeologia wierszy Stanisława Grochowiaka
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.57.07Słowa kluczowe:
zwrot ku rzeczom, konkret egzystencjalny, inskrypcjaAbstrakt
W prozaicznej ścianie, transparentnym elemencie scenerii życia, wiersze Stanisława Grochowiaka pozwalają odkryć konkret egzystencjalny, materię obdarzoną niesamowitym potencjałem hipnagogicznym, kronikę „przedmiotowości”. Ściana w imaginarium poety stanowi zarówno obiekt empiryczny, jak i fenomen, wykraczający poza ontologię materii, co warunkuje jej semantyczną płynność: raz przypomina antropologiczny dokument (miejsce inskrypcji kulturowej/biograficznej), kiedy indziej – substrat surrealistycznej wizji lub tworzywo artefaktu; może jawić się granicą strefy psychicznego komfortu bądź unaoczniać wewnątrzcielesną płaszczyznę, którą – niczym ściany prehistorycznych jaskiń – pokrywają archetypowe obrazy z epoki dzieciństwa (ludzkości). Szkic ten, zainspirowany kontekstami z pola historii sztuki, psychoanalizy oraz zwrotu ku rzeczom, jest próbą rozpoznania znaczeń koncentrujących się „na ścianie” w utworach: „Płonąca żyrafa”, „Malarstwo”, „Zejście” i „Ars Poetica”.
Pobrania
Bibliografia
Bachelard Gaston, “Dom rodzinny i dom oniryczny”, [in:] Gaston Bachelard, Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, trans. Henryk Chudak, Anna Tatarkiewicz, selection Henryk Chudak, foreword Jan Błoński, PIW, Warsaw 1975, pp. 301–330.
Google Scholar
Bakke Monika, Ciało otwarte. Filozoficzne reinterpretacje kulturowych wizji cielesności, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM, Poznań 2000.
Google Scholar
Brach-Czaina Jolanta, Szczeliny istnienia, Wydawnictwo eFKa, Kraków 1999.
Google Scholar
Czapliński Przemysław, “Śmierć albo o znikaniu”, [in:] Lektury Grochowiaka, T. Mizerkiewicz, A. Stankowska (eds.), Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań 1999.
Google Scholar
Domańska Ewa, “Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami”, Kultura Współczesna 2008, issue 3, pp. 9–21.
Google Scholar
Domańska Ewa, “Problem rzeczy we współczesnej archeologii”, [in:] Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności, Jacek Kowalewski, Wojciech Piasek (eds.), Olsztyn 2008, Wydawnictwo Instytutu Filozofii UWM, pp. 41–43.
Google Scholar
Filipowicz Anna, Sztuka mięsa. Somatyczne oblicza poezji, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2013.
Google Scholar
Gondowicz Jan, Trans-Autentyk. Nie-czyste formy Brunona Schulza, PIW, Warsaw 2014.
Google Scholar
Grochowiak Stanisław, “Jedno spojrzenie”, Poezja 1986, issue 10/11, pp. 60–62.
Google Scholar
Grochowiak Stanisław, Wybór poezji, Jacek Łukasiewicz (ed.), BN I 296, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 2000.
Google Scholar
Grześczak Marian, “Staszek zapamiętany, cząstki elementarne”, [in:] Dusza czyśćcowa. Wspomnienia o Stanisławie Grochowiaku, collected and edited by Anna Romaniuk, PIW, Warsaw 2010, pp. 89–99.
Google Scholar
Heidegger Martin, Pytanie o rzecz. Przyczynek do Kantowskiej nauki o zasadach transcendentalnych, trans. Janusz Mizera, Wydawnictwo KR, Warsaw 2001.
Google Scholar
Karwala Marek, “Słowo i obraz w poezji Stanisława Grochowiaka”, Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria III 2003, folia 15, pp. 191–199.
Google Scholar
Latour Bruno, “Przedmioty także posiadają sprawczość”, trans. Aleksandra Derra, [in:] Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, Ewa Domańska (ed.), Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010, pp. 525–560.
Google Scholar
Łukasiewicz Jacek, Grochowiak i obrazy, Wydawnictwo UW, Wrocław 2002.
Google Scholar
Łuszczykiewicz Piotr, Książę erotyku. O poezji miłosnej Stanisława Grochowiaka, Oficyna Wydawnicza Latona, Warsaw 1995.
Google Scholar
Nancy Jean-Luc, Corpus, trans. Małgorzata Kwietniewska, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2002.
Google Scholar
O’Doherty Brian, Uwagi o przestrzeni galerii, trans. Aneta Szyłak, [in:] Muzeum Sztuki. Antologia, Maria Popczyk (ed.), TAiWPN Universitas, Kraków 2005, pp. 451–466.
Google Scholar
Olsen Bjørnan, “Kultura materialna po tekście”, trans. Paweł Stachura, [in:] Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, Ewa Domańska (ed.), Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010, pp. 561–592.
Google Scholar
Olsen Bjørnan, W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, trans. Bożena Shallcross, IBL PAN, Warsaw 2013.
Google Scholar
Perec Georges, Człowiek, który śpi, trans. Anna Wasilewska, Wydawnictwo Lokator, Krakow 2011.
Google Scholar
Popczyk Maria, “Wstęp”, [in:] Muzeum Sztuki. Antologia, Maria Popczyk (ed.), TAiWPN Universitas, Kraków 2005, pp. 5–42.
Google Scholar
Rilke Rainer Maria, Malte. Pamiętniki Malte-Lauridsa Brigge, trans. Witold Hulewicz, introduction Mieczysław Jastrun, 2nd edition, Czytelnik, Warsaw 1979.
Google Scholar
“Rzeczy. Rekonesans antropologiczny (dyskusja)”, Kultura Współczesna 2008, issue 3, pp. 73–90.
Google Scholar
Rzepińska Maria, Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1983.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.