Resztki ciała. Cielesne doświadczenie obozowe: problemy przedstawiania

Paweł Wolski

doi:10.18778/1505-9057.42.08

Autor

Paweł Wolski Uniwersytet Szczeciński, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa; Zakład Teorii i Antropologii Literatury; Al. Piastów 40B, 71-065 Szczecin

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.42.08

Słowa kluczowe:

holocaust literature, somatocritics, bodily experience, Muselman, Giorgio Agamaben

Abstrakt

The author comments on some fundamental issues connected to the representation of the bodily experience within Holocaust literature as a particular kind of writing based on two paradigms: the ethical one, blurring common definitions of fiction and fictionality (including the definition of somatic reality in autobiographical, quasi-autobiographical and fictional Holocaust narratives), and the body-mind one, funding the discourse of dignity within the death camps (intellectual resistance being presented as the only possible one within the sub-human treatment of the body). The author, while recognizing validity of both, demands a recognition of bodily aspects of Holocaust literature. He does so by using the example of well-known critical comments on Giorgio Agamben’s theory of „the Muselman”.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Agamben Giorgio, Co zostaje z Auschwitz. Archiwum i świadek, przekł. Sławomir Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2008.
Google Scholar

Améry Jean, Poza winą i karą próby przełamania podjęte przez złamanego, przekł. Ryszard Turczyn, Homini, Kraków 2007.
Google Scholar

Artwińska Anna, Transfer międzypokoleniowy, epigenetyka i „więzy krwi”. O „Małej Zagładzie” Anny Janko i „Granicy zapomnienia” Siergieja Lebiediewa, „Teksty Drugie” 2016, nr 1, s. 13–29.
Google Scholar

Becker Anette, Eksterminacje. Ciało i obozy, w: Historia ciała, red. Jean-Jacques Courtine, przekł. Krystyna Belaid i Tomasz Stróżyński, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2014, t. 3: Różne spojrzenia. Wiek XX, s. 299–316.
Google Scholar

Bettelheim Bruno, Individual and Mass Behavior in Extreme Situations, „The Journal of Abnormal and Social Psychology” 1943, nr 38, s. 417–452.
Google Scholar

Bettelheim Bruno, The Informed Heart: Autonomy in a Mass Age, Free Press, Glencoe 1960.
Google Scholar

Borowski Tadeusz, Pisma w czterech tomach, red. Tadeusz Drewnowski, Joanna Szczęsna, Sławomir Buryła, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, t. 4: Krytyka.
Google Scholar

Borwicz Michał Maksymilian, Literatura w obozie, Wojewódzka Żydowska Komisja Historyczna, Kraków 1946.
Google Scholar

Buryła Sławomir, Wokół Zagłady. Szkice o literaturze Holokaustu, Universitas, Kraków 2016.
Google Scholar

Chamayou Gregoire, Podłe ciała. Eksperymenty na ludziach w XVIII i XIX wieku, przekł. Jadwiga Bodzińska i Katarzyna Thiel-Jańczuk, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2012.
Google Scholar

Danto Arthur C., The body/body problem selected essays, University of California Press, Berkeley 1999.
Google Scholar

Domańska Ewa, Muzułman: świadectwo i figura, w: Zagłada. Współczesne problemy rozumienia i przedstawiania, red. Przemysław Czapliński, Ewa Domańska, Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań 2009.
Google Scholar

Eagleton Terry, The event of literature, Yale University Press, New Haven–London 2013.
Google Scholar

Engelking Leszek, Lekcje anatomii doktora D., Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016.
Google Scholar

Felman Shoshana, Laub Dori, Testimony. Crises of witnessing in literature, psychoanalysis, and history, Routledge, New York–London 1992.
Google Scholar

Forth Chrisopher E., The Body, w: Writing the Holocaust, red. Jean-Marc Dreyfus i Daniel R. Langton, Bloomsbury Academic, London–New York 2011.
Google Scholar

Gilman Sander, The Jew’s body, Routledge, New York 2009.
Google Scholar

Heath Malcolm, Ancient philosophical poetics, Cambridge University Press, Cambridge 2013.
Google Scholar

Jaworski Czesław W., Wspomnienia z Oświe̜ cimia, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1962.
Google Scholar

Karwowska Bożena, Ciało, seksualność, obozy zagłady, Universitas, Kraków 2009.
Google Scholar

Kossak Zofia, Z otchłani. Wspomnienia z lagru, Wydawnictwo Księgarni Wł. Nagłowskiego, Poznań 1947.
Google Scholar

Koziołek Ryszard, Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2015.
Google Scholar

Krupiński Piotr, Ciało, historia, kultura. Pisarstwo Mariana Pankowskiego i Leo Lipskiego wobec tabu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2011.
Google Scholar

Kulesza Dariusz, Dwie prawdy. Zofia Kossak i Tadeusz Borowski wobec obrazu wojny w polskiej prozie lat 1944–1948, Trans Humana, Białystok 2006.
Google Scholar

LaCapra Dominick, History and its limits. Human, animal, violence, Cornell University Press, Ithaca 2009.
Google Scholar

Leociak Jacek, Tekst wobec zagłady. O relacjach z getta warszawskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2016.
Google Scholar

Levi Primo, Żelazo, w: Levi Primo, Układ okresowy, przekł. Zofia Koprowska, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011.
Google Scholar

Mauss Marcel, Sposoby posługiwania się ciałem, w: Socjologia i antropologia, przekł. Marcin Król, Krzysztof Pomian, Jerzy Szacki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.
Google Scholar

Merleau-Ponty Maurice, Fenomenologia percepcji. Fragmenty, przekł. Jacek Migasiński i Piotr Stefańczyk, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1993.
Google Scholar

Morawiec Arkadiusz, Literatura w lagrze, lager w literaturze. Fakt, temat, metafora, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2009.
Google Scholar

Piwowarski Krystian, Więcej gazu, Kameraden!, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2012.
Google Scholar

Przymuszała Beata, Smugi Zagłady. Emocjonalne i konwencjonalne aspekty tekstów ofiar i ich dzieci, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2016.
Google Scholar

Przymuszała Beata, Szukanie dotyku. Problematyka ciała w polskiej poezji współczesnej, Universitas, Kraków 2006.
Google Scholar

Romanowiczowa Zofia, Przejście przez Morze Czerwone, Libella, Paryż 1960.
Google Scholar

Sohn-Rethel Alfred, Geistige und körperliche Arbeit. Zur Theorie der gesellschaftlichen Synthesis, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1973.
Google Scholar

Theweleit Klaus, Męskie fantazje, przekł. Mateusz Falkowski i Michał Herer, przekł. przejrzał Arkadiusz Żychliński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2015.
Google Scholar

Wolski Paweł, Boks w Auschwitz. Opór ciała, w: Adlojada. Biografia i świadectwo, red. Jaromir Brejdak, Dariusz Kacprzak, Jerzy Madejski, Beata Małgorzata Wolska, Muzeum Narodowe, Szczecin 2014.
Google Scholar

Wolski Paweł, Ciało (ponownie) uprzedmiotowione. Somatyczne narracje bokserów w literaturze Zagłady i ich współczesne konteksty, w: Ślady II wojny światowej i Zagłady w najnowszej literaturze polskiej, red. Barbara Sienkiewicz i Sylwia Karolak, Nauka i Innowacje, Poznań 2016.
Google Scholar

Wolski Paweł, Eksces męskości. Narracje bokserskie w literaturze Zagłady, „Teksty Drugie” 2015, nr 2, s. 180–202.
Google Scholar

Ziomek Jerzy, Powinowactwa przez fabułę, w: Ziomek Jerzy, Powinowactwa literatury. Studia i szkice, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980.
Google Scholar