Problematyka wartości w wybranych lirykach Jacka Bierezina
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.68.09Słowa kluczowe:
Jacek Bierezin, poezja polska XX w., pokolenie `68, aksjologia, wolność, wybórAbstrakt
W obszarze moich badań znalazła się problematyka wartości w lirykach Jacka Bierezina (1947–1993), poety i opozycjonisty urodzonego w Łodzi i z tym miastem związanego przez większość życia. Zajmują mnie jej związki z estetyką pokolenia ’68 oraz autorytetami autora, w przypadku poezji Bierezina możemy mówić bowiem o biografii jako literackim tworzywie.
Temat ten badam, posługując się fenomenologią i aksjologią. Uważam, że wartości konstytuują się najmocniej i wyłaniają w sytuacjach granicznych, są pochodną wolności i wyboru, zatem za Józefem Tischnerem badam je jako fenomen graniczny. Powiązane są z fenomenami miejsca i czasu, osadzone w dziejowości, co pokazuje filozofia spotkania i dialogu Tischnera, z którego dorobku korzystam. Poruszam się w filozofii dramatu oraz dwóch przestrzeniach: Ja aksjologicznego oraz Innego. Z filozofii spotkania wynika również komunikacyjna funkcja Innego. W poezji Bierezina ujawnia się ona w sprzeciwie wobec milczącej zgody na zło. Z zagadnieniem wartości łączy się problem aksjologii, wręcz programowo wyeksponowany w lirykach łódzkiego poety, deklarującego się jako uczeń Zbigniewa Herberta. Sumienie, wierność, piękno i smak to słowa-klucze poety-maksymalisty, który wybrał, za autorem Pana Cogito, jedną z najtrudniejszych dróg.
Pobrania
Bibliografia
Bierezin Jacek, Czego nauczyłem się od Miłosza, ,,Puls nr 13 bis”. Nieregularny kwartalnik literacki. Specjalne wydanie ,,Tygla Kultury”, red. E. Bierezin, T. Filipczak, Z. Jaskuła, Łódź 2007, s. 34–36.
Google Scholar
Bierezin Jacek, Linia życia. Wybór poezji, wybór E. Sułkowka-Bierezin i Z. Jaskuła, Tower Press, Gdańsk, 2001.
Google Scholar
Bierezin Jacek, Skarga J. Bierezina do Prokuratury Wojewódzkiej w Łodzi, ,,Puls nr 13 bis”. Nieregularny kwartalnik literacki. Specjalne wydanie ,,Tygla Kultury”, red. E. Bierezin, T. Filipczak, Z. Jaskuła, Łódź 2007, s. 254–257.
Google Scholar
Bierezin Jacek, Tyle rzeczy, Editions Dembinski, Paryż, 1990.
Google Scholar
Bierezin Jacek, W stronę etyki, ,,Więź” 1970, nr 1, s. 7–14.
Google Scholar
Burkot Stanisław, Literatura polska 1939–2009, PWN, Warszawa 2010.
Google Scholar
Camus Albert, Człowiek zbuntowany, [w:] Albert Camus, Eseje, wybór i przekł. J. Guze, wstęp J. Kossak, wyd. 2, PIW, Warszawa 1974, s. 273–287.
Google Scholar
Czapiewski Oskar, ,,Zbyt długo w dwu kolorach”. O dychotomii w poezji Jacka Bierezina, [w:] Kontrasty w humanistyce: literatura, język, kultura, red. E. Sasin, A. Staroń, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2023, s. 91–104.
Google Scholar
Danilewicz-Zielińska Maria, Szkice o literaturze emigracyjnej, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992.
Google Scholar
Drewnowski Tadeusz, Literatura polska 1944–1989. Próba scalenia. Obiegi – wzorce – style, Kraków 2004.
Google Scholar
Herbert Zbigniew, Słowo jest oknem otwartym na rzeczywistość, ,,Odra” 1972, z. 11, s. 42–51.
Google Scholar
Herbert Zbigniew, Wiersze zebrane, oprac. edyt. R. Krynicki, Wydawnictwo a5, Kraków 2008.
Google Scholar
Jeśli masz dwie drogi... Rozmowa ze Zbigniewem Herbertem. Rozmowę przeprowadziła Krystyna Nastulanka, ,,Polityka” 1972, nr 9, s. 3–5.
Google Scholar
Kania Ireneusz, Wstęp, [w:] Tybetańska Księga Umarłych. Wielkie wyzwolenie z Bardo przez słuchanie, przeł. i oprac. I. Kania, wyd. 9, Wydawnictwo A, Kraków 2013, s. 7–40.
Google Scholar
Lenkiewicz Antoni, Polacy na przełomie XX i XXI wieku, t. 8, Wydawnictwo-Biuro Tłumaczeń, Wrocław 1998.
Google Scholar
Majdosz Tomasz, Etyka jako forma buntu we wczesnej poezji Jacka Bierezina, [w:] Żywioły wyobraźni poetyckiej pokolenia ’68, red. A. Czabanowska-Wróbel, Wydawnictwo UJ, Kraków 2010, s. 185–196.
Google Scholar
Nyczek Tadeusz, 1985. Powiedz tylko słowo. Szkice literackie wokół „pokolenia 68”, Wydawnictwo Polonia, Londyn 1985.
Google Scholar
Rangdrol Tsele Natsok, Zwierciadło uważności. Cykl czterech bardo, tłum. J. Grotek, Wydawnictwo Vimala, Warszawa 2016.
Google Scholar
Samosiej Joanna, Herbert i Nowa Fala. O wierszu Do Ryszarda Krynickiego – list, [w:] Dlaczego Herbert. Wiersze, komentarze, interpretacje, red. M. Woźniak-Łabieniec, J. Wiśniewski, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2004.
Google Scholar
Strajki łódzkie w lutym 1971. Geneza, przebieg i reakcje władz, wybór, wstęp i oprac. E. Mianowska, K. Tylski, IPN, Warszawa–Łódź 2008.
Google Scholar
Tatarowski Konrad, Nolbrzak Renata, Liryka i polityka. Jacek Bierezin, Zbigniew Dominiak, Zdzisław Jaskuła, Witold Sułkowski – o twórczości poetów podziemnego pisma ULS, Instytut Literacki, Kraków–Bielsko-Biała 2019.
Google Scholar
Tischner Józef, Filozofia dramatu, Wydawnictwo Znak, Kraków 2012.
Google Scholar
Tischner Józef, Myślenie w żywiole piękna, Wydawnictwo Znak, Kraków 2004.
Google Scholar
Tischner Józef, Świat ludzkiej nadziei, Wydawnictwo Znak, Kraków 1994.
Google Scholar
Trznadel Jacek, Wypluć z siebie wszystko, rozmowa ze Zbigniewem Herbertem, [w:] Jacek Trznadel, Hańba domowa. Rozmowy z pisarzami, Wydawnictwo Test, Lublin 1990, s. 195–205.
Google Scholar
Życie jak scenariusz, ,,Dziennik związkowy”, 25–27.10.1991, s. 19.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Wersje
- 2024-10-14 - (2)
- 2024-09-10 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.