„Tylem wytrwał, tyle wycierpiałem…” Werteriada Carla Ernsta Reitzensteina jako przedmiot odniesień w IV części Dziadów Adama Mickiewicza

Bogna Paprocka-Podlasiak

doi:10.18778/1505-9057.27.02

Autor

Bogna Paprocka-Podlasiak Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Instytut Literatury Polskiej, Zakład Literatury Polskiej Romantyzmu i Pozytywizmu

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.27.02

Słowa kluczowe:

Wertheriad, song, elegy, unfortunate love, grave, mourning, bewailing, remembering, sentimentalism

Abstrakt

The aim of the article is to complement the research on Dziady, Part IV by Adam Mickiewicz with a previously unexplored question of references to two stanzas from C.E. Reitzenstein’s Lotte bei Werthers Grabe, a youthful work of the poet, which the author of the drama wrongly attributed to Goethe. Considering that the author of this Wertheriad, which was very popular at the turn of the 18th century, is not very well known in the Polish culture, it is necessary to include a few aspects related to his biography. The analysis is concerned with the aesthetics, meaning and idealistic relations that connect Reitzenstein’s poem with Dziady, Part IV. The paper also contains a comparison of the reception of the German poet’s elegy in German-speaking countries and functionalising it in Mickiewicz’s drama.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Andree M., Wenn Texte töten. Über Werther, Medienwirkung und Mediengewalt, München 2006.
Google Scholar

Borowy W., O poezji Mickiewicza, wyd. 2 uzup., przygotowali Z. Stefanowska i A. Paluchowski, Lublin 1999.
Google Scholar

Erläuterungen und Dokumente. Johann Wolfgang Goethe, „Die Leiden des jungen Werthers”, hrsg. von K. Rothmann, Stuttgart 1971.
Google Scholar

Goethe W., Cierpienia młodego Wertera, przeł. L. Staff, wstęp O. Dobijanka-Witczakowa, wyd. 2 zmien., Wrocław 1971, BN II 22.
Google Scholar

Janion M., Żmigrodzka M., IV część „Dziadów” i wczesnoromantyczny bohater egzystencji, „Pamiętnik Literacki” 1987, z. 1, s. 3–13.
Google Scholar

Kleiner J., Mickiewicz, t. 1, Dzieje Gustawa, wyd. 2 popr., Lublin 1995.
Google Scholar

Kuczera-Chachulska B., Przemiany form i postaw elegijnych w liryce polskiej XIX wieku, Warszawa 2002.
Google Scholar

Ławski J., Marie romantyków. Metafizyczne wizje kobiecości. Mickiewicz – Malczewski – Krasiński, Białystok 2003.
Google Scholar

Mickiewicz A., Dziady, [w:] Dzieła poetyckie, t. 3. Utwory dramatyczne, Warszawa 1982.
Google Scholar

Okopień-Sławińska A., Rola konwencji w procesie historycznoliterackim, [w:] Proces historyczny w literaturze i sztuce, pod red. M. Janion i A. Piorunowej, Warszawa 1967, s. 61–80.
Google Scholar

Piasecka M., Mistrzowie snu. Mickiewicz – Słowacki – Krasiński, Wrocław 1992.
Google Scholar

Przybylski R., Słowo i milczenie Bohatera Polaków. Studium o „Dziadach”, Warszawa 1993.
Google Scholar

Reitzenstein C.E., Lotte bei Werthers Grabe, [w:] Erläuterungen und Dokumente, Goethe, „Die Leiden des jungen Werthers”, hrsg. von K. Rothmann, Stuttgart 1971, s. 147–148.
Google Scholar

Schimpf W., Carl Ernst Reitzenstein, [w:] Killy Literaturlexikon. Autoren und Werke des deutschsprachigen Kulturraumes, hrsg. von W. Kühlmann in Verbindung mit A. Aurnhammer, J. Egyptien, K. Kellermann, S. Martus, R.B. Sdzuj, Band 9, Berlin–New York 2010, s. 549.
Google Scholar

Sokalska M., Opera a dramat romantyczny. Mickiewicz – Krasiński – Słowacki, Kraków 2009.
Google Scholar

Stefanowska Z., Próba zdrowego rozumu. Studia o Mickiewiczu, wyd. 2 zmien., Warszawa 2001.
Google Scholar

Stoichita V.I., Krótka historia cienia, przeł. P. Nowakowski, Kraków 1997. Vorderstemann K., „Ausgelitten hast du – ausgerungen…”. Lyrische Wertheriaden
Google Scholar

Vorderstemann K., „Ausgelitten hast du – ausgerungen…”. Lyrische Wertheriaden im 18. und 19. Jahrhundert, Heidelberg 2007.
Google Scholar

Werther-Bilder. Stadtmuseum Ratinger. Ausstellung vom 19.3. bis 2.5.1982, Köln 1982.
Google Scholar