O (dez)iluzji oraz drogach i bezdrożach przeznaczenia w "Ofierze królewny" Jana Lemańskiego
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.33.10Słowa kluczowe:
Jan Lemański, baśń, ironia, śmiech, modernizm, przeznaczenie, kryzys tożsamościAbstrakt
The article analyses the phenomenon of identity crisis in a “modern man” (“at the threshold of modernity”). Lemański employs a fairy-tale convention, the result, however, is an anti-fairy-tale (to use Anna Czabanowska – Wróbel’s term). Irony, laughter or grotesque elements suggest that the literary intention of the author of Bajki was an interesting commentary on reality (critics, including Zenon Przesmycki, pointed the renaissance of fairy tales found in modernist literature). Lemański’s work is characterised by a somewhat careless approach to the form, which becomes the principle describing the world represented. The theme of destiny, the topos of wandering as well as initiation themes match the fairy-tale convention, albeit processed in an interesting way.
Pobrania
Bibliografia
Brzozowski Stanisław, Legenda Młodej Polski. Studia o strukturze duszy kulturalnej, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2001.
Google Scholar
Czabanowska-Wróbel Anna, Baśń w literaturze Młodej Polski, Universitas, Kraków 1994.
Google Scholar
Feldman Wilhelm, Współczesna literatura polska, wyd. 5, nakł. H. Altenberga i M. Arcta, Lwów–Warszawa 1908.
Google Scholar
Grzymała-Siedlecki Adam, Jan Lemański, w: Ludzie i dzieła, wybór A. Okońska, wstęp J. Krzyżanowski, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1967.
Google Scholar
Hendzel Włodzimierz, Ironista i marzyciel. O życiu i twórczości Jana Lemańskiego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich, Opole 1984.
Google Scholar
Jabłonowski Władysław, Marzyciel i szyderca, w: tenże, Rozprawy i wrażenia literackie, G. Sennewald, Warszawa 1908.
Google Scholar
Jastrzębski Zdzisław, Baśniowy świat Leśmiana, „Kamena” 1967, nr 23/24, s. 34.
Google Scholar
Lemański Jan, Ofiara królewny. Powieść fantastyczna, Gebethner i Wolff, Lwów 1906.
Google Scholar
Tenże, Ofiara królewny. Powieść fantastyczna, wstęp i przypisy M. Puchalska, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1985.
Google Scholar
Leśmian Bolesław, Poezje zebrane, oprac. A. Madyda, wstęp M. Jakitowicz, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1995.
Google Scholar
Ługowska Jolanta, Bajka w literaturze dziecięcej, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988.
Google Scholar
Matuszewski Ignacy, Ofiara królewny, „Tygodnik Ilustrowany” 1907, nr 6, s. 116.
Google Scholar
Nietzsche Fryderyk, Niewczesne rozważania, przeł. M. Łukasiewicz, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 1996.
Google Scholar
Nietzsche Fryderyk, Tako rzecze Zaratustra, przeł. W. Berent, Tenet, Gdynia 1991.
Google Scholar
Nietzsche Fryderyk, Poza dobrem i złem, przeł. S. Wyrzykowski, Gebethner i Wolff, Warszawa 1907.
Google Scholar
Nycz Ryszard, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Leopoldinum, Wrocław 1997.
Google Scholar
Podraza-Kwiatkowska Maria, Bacz człowiecze, co głęboka noc rzecze. Z rozważań nad literackim przeżywaniem nocy, w: Literatura, punkty widzenia, światopoglądy. Prace ofiarowane Marcie Wyce, red. D. Kozicka i M. Urbankowski, Universitas, Kraków 2008.
Google Scholar
Przesmycki Zenon, Jan Lemański, Bajki, „Chimera”, 1902, t. VI, z. 17, s. 305a–312a.
Google Scholar
Przesmycki Zenon, Wybór pism krytycznych, oprac. E. Korzeniewska, t. II, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1967.
Google Scholar
Sosnowski Jerzy, Śmierć czarownicy! Szkice o literaturze i wątpieniu, Semper, Warszawa 1993.
Google Scholar
Stala Marian, Pejzaż człowieka. Młodopolskie myśli i wyobrażenia o duszy, duchu i ciele, Baran i Suszyński, Kraków 1994.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.