Czy robot może zostać odnoszącym sukcesy aktorem? Przypadek Geminoida F
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.65.11Słowa kluczowe:
teatr androidów, aktroid, ucieleśnienie, uwikłanie, sztuki performatywneAbstrakt
Czy robot może być dobrym aktorem? Czy może zbudować relację opartą na zrozumieniu i empatii z innymi aktorami lub widzami? Niniejszy artykuł oferuje zaledwie przebłysk, pierwszy ślad badań nad ważnym obecnie zjawiskiem, które ma wpływ na sztuki widowiskowe, a mianowicie integrację sztucznych agentów zarówno w procesie twórczym, jak i w przedstawieniu teatralnym. Problem zostanie przedstawiony na przykładzie androida Geminoid F, bohatera sztuki Sayonara (2010) japońskiego reżysera Orizy Hiraty. Jego twórcą jest ekspert robotyki z Uniwersytetu w Osace, profesor Hiroshi Ishiguro, który uczył anroida przez naśladowanie gestów profesjonalnej aktorki. Oglądanie androida jest specyficznym doświadczeniem estetycznym: z pozycji widza granica między człowiekiem a robotem jest niejasna. Geminoid F stał się bohaterką filmu o tym samym tytule, nakręconym w 2015 roku przez uznanego na całym świecie japońskiego reżysera Koji Fukadę.
Pobrania
Bibliografia
Barad Karen, Posthumanist Performativity: Toward an Understanding of How Matter Comes to Matter, SIGNS, Spring, 2003.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1086/345321
Čapek Karel, R.U.R (Rossum’s Universal Robots), La Différence, Paris 2013.
Google Scholar
Chikaraishi Takenobu, Yuichiro Yoshikawa, Kohei Ogawa, Oriza Hirata, Hiroshi Ishiguro, Creation and staging of android theatre “Sayonara” towards developing highly human-like robots, “Future Internet” 2017, vol. 9, issue 4, pp. 1–18.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3390/fi9040075
Craig Edward Gordon, The Actor and the Über-marionette, [in:] On the Art of Theatre, Routledge, London 2008.
Google Scholar
Diderot Denis, The paradox of acting, transl. W.H. Pollock, Book on Demand Ltd, 2013.
Google Scholar
Diodato Roberto, The Sensible Invisible. Itineraries in Aesthetic Ontology, Mimesis International, Milano 2015.
Google Scholar
Dixon Steve, Cybernetic-Existentialism: Freedom, Systems and Being-for-Others in Contemporary Arts and Performance, Routledge, London 2020.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780429030895
Dixon Steve, Digital Performance: A History of New Media in Theater, Dance, Performance Art and Installation, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts 2007.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/2429.001.0001
Dumouchel Paul, Damiano Luisa, Vivre avec les robots. Essai sur l’empathie artificielle: Essai sur l’empathie artificielle, Seuil, Paris 2016.
Google Scholar
Fuoco Ester, Né qui, né ora: peripezie mediali della performance contemporanea, with an introduction of Steve Dixon, Ledizioni Publishing, Milano 2022.
Google Scholar
Gallese Vittorio, Guerra Michele, Lo schermo empatico: cinema e neuroscienze, Raffaello Cortina Editore, Milano 2015.
Google Scholar
Giannachi Gabriella, Virtual Theatre. An introduction, Routledge, London–New York 2004.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203500033
Hirata Oriza, Gendai Kogo Engeki No Tameni (for Contemporary Colloquial Theater), Banseisha, Tokyo 1995.
Google Scholar
Lu David, Ontology of Robot Theatre, [in:] Proceedings of the ICRA, Workshop Robotics and Performing Arts: Reciprocal Influences, St. Paul, MN, USA, 14 May 2012.
Google Scholar
Mazzocut-Mis Maddalena, Corpo e voce della passione: l’estetica attoriale di Jean Baptiste Du Bos, Led Edizioni, Milano 2010.
Google Scholar
Mori Masahiro, The Uncanny Valley (Bukimi no tani ), “Energy” 1970, vol. 7, no. 4, pp. 33–35.
Google Scholar
Notte Riccardo, You, robot. Antropologia della vita artificiale, Vallecchi, Firenze 2005.
Google Scholar
Parker-Starbuck Jennifer, Introduction: Why Cyborg Theatre. In Cyborg Theatre, Palgrave Macmillan, London 2011.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1057/9780230306523
Pluta Izabella, Theatre and Robotics: Hiroshi Ishiguro’s Androids as Staged by Oriza Hirata, “Art Research Journal” 2016, vol. 3, issue 1, pp. 65–79.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.36025/arj.v3i1.8405
Stanislavski Konstantin, An Actor’s Work, 1st Edition, Routledge Classics, London 2016.
Google Scholar
Toscano Cinzia, Il teatro dei robot. La meccanica delle emozioni nel Robot-Human Theatre di Hirata Oriza, Clueb, Bologna 2018.
Google Scholar
Vygotskij Semënovič Lev, The Diagnostics of Development and the Pedological Clinic for Difficult Children, [in:] Robert W. Rieber, Aron S. Carton (eds.), The Collected Works of L. S. Vygotskij: The Fundamentals of Defectology (Abnormal Psychology and Learning Disabilities), Plenum Press, New York 1993.
Google Scholar
Yuji Sone, Japanese robot culture, Palgrave Macmillan, New York 2016.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1057/978-1-137-52527-7
Zaven Paré, The art of being together with robots: A conversation with Professor Hiroshi Ishiguro, “International Journal of Social Robotics” 2015, vol. 7, issue 1, pp. 129–136.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s12369-014-0264-9
Zaven Paré, Robots en quête d’auteurs, “ReS Futurae [En ligne],” 2021, http://journals.openedition.org/resf/10250 [accessed:26.10.2022]; https://doi.org/10.4000/resf.10250
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4000/resf.10250
Zaven Paré, Sayonara. Un addio ad un androide, [in:] C. Pasqualino, (a cura di), Macchine vive. Dalle marionette agli umanoidi, Edizioni Museo Pasqualino, Palermo 2021, pp. 103–121.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.